آغاز سفر موسی(ع)

داستان افت و خیزهای فیلمنامه
زنده‌یاد فرج‌ا... سلحشور فیلمنامه مجموعه حضرت موسی(ع) را در 72 قسمت نوشت و تحویل رسانه ملی داد. از ابتدا شهریار بحرانی، جمال شورجه و... همراه او بودند و در جریان فیلمنامه. تا این‌که بعد از افت و خیزهای فراوان و فوت سلحشور دوباره ساخت این سریال قوت گرفت و تحقیقات گسترده از نو آغاز شد، زیرا زندگی حضرت موسی(ع) بستر مهم شکل‌گیری اتفاقات در اجتماع بوده و همین مساله باعث شد مسؤولان تلویزیون تاکید داشته باشند تحقیقات کامل‌تری درباره زندگی این پیامبر انجام شود. به همین دلیل سیداحمد میرعلایی به عنوان تهیه‌کننده بعد از فوت سلحشور کار تهیه این پروژه را پذیرفت و بازنویسی انجام شد. همچنین حجت‌الاسلام بهمن‌پور، مسؤولیت این کار را به‌عهده گرفت و بر‌اساس چارچوب کنش‌محوری، این فیلمنامه 72 قسمتی را به 52 قسمت تقلیل داد و فضای دراماتیک قصه را جذاب‌تر کرد تا به امروز 44 قسمت از فیلمنامه تحویل داده شده و حجت‌الاسلام بهمن‌پور مشغول بازنویسی شش قسمت باقیمانده از این سریال است.

نقطه شروع قصه؟
داستان سریال حضرت موسی(ع) قبل از تولد حضرت موسی(ع) آغاز می‌شود و در ابتدا به شرایط ویژه اجتماع در آن مقطع زمانی، قوم بنی‌اسرائیل و فرعون پرداخته می‌شود. بعد قصه به تولد و ورود حضرت موسی(ع) به کاخ فرعون می‌پردازد. در ادامه، کوچ نبی خدا به سرزمین مدائن، ازدواج، کوچ بنی‌اسرائیل از مصر و حرکت از دریا و به سمت تمدن الهی، سردرگمی قوم و... پرداخته می‌شود و قصه با فوت حضرت موسی(ع) به پایان می‌رسد. گروه سازنده سریال حضرت موسی(ع) می‌کوشند قصه را جذاب و دراماتیک برای مخاطبان تعریف کنند.
میرعلایی، تهیه‌کننده سریال هم در مصاحبه‌های قبلی‌اش اعلام کرد، خلاصه فیلمنامه خدمت مراجع برده شده و نظراتشان را جویا شدند. همچنین جلسات مختلف با کارشناسان مختلف دینی داشتند.

اهرام مصر در قشم
یکی از مباحث مهم در ساخت مجموعه‌های تاریخی، مکان فیلمبرداری است و گروه سازنده تلاش زیادی در این بخش باید داشته باشند. برای محل فیلمبرداری سریال حضرت موسی(ع) باید یک زمین 20 هزار متر‌مربعی در نظر گرفته شده و در آنجا دکورها طراحی شود. همچنین بخشی از مکان‌های فیلمبرداری این سریال در شهرک سینمایی انقلاب و دفاع مقدس خواهد بود و مکان‌های فیلمبرداری سریال یوسف پیامبر(ع) بازسازی و ترمیم می‌شود و بخشی از آن برای سریال حضرت موسی(ع) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برخی گمانه‌ زده‌اند که بخش‌هایی از این سریال در خارج از ایران تصویربرداری می‌شود، اما رئیس سیمافیلم اعلام کرده مکان فیلمبرداری خارج از ایران نخواهند داشت و در این باره هم تصمیمی گرفته نشده است. او تاکید دارد مکان‌های فیلمبرداری این سریال گسترده است و باید به لحاظ موقعیت جغرافیایی جا‌هایی انتخاب شود که با فضای قصه و اقلیم مردم در آن برهه زمانی هماهنگی داشته باشد. ضمن این‌که قرار است دکورهای این مجموعه ماندگار ساخته شود تا مورد بهره‌برداری دیگر پروژه‌های تاریخی هم قرار بگیرد. از سوی دیگر دکتر کرمی عنوان کرد قرار نیست از محل فیلمبرداری فیلم حضرت محمد(ص) استفاده شود.
با وجود صحبت کرمی، اما جمال شورجه اعلام کرده فعلا برای مکان‌‌های فیلمبرداری خارجی پیش‌بینی خاصی ندارد، ولی چند کشور همانند الجزایر که آخرین کارش را نیز در آنجا انجام داده و حتی پیشنهاد سرمایه‌گذاری در سریال موسی(ع) را نیز به او داده، در نظر گرفته است.
همچنین میرعلایی هم قبلا اعلام کرده بود به واسطه ساخت دکورهای مجازی، صحنه‌های مصر را در قشم، رودبار، جنوب و شمال کشور، اطراف قم،‌ اصفهان، سمنان و شیراز طراحی می‌کنند.

تامین بودجه برای تولید سریال
پیش‌تولید این مجموعه آغاز شد و طبق پیش‌بینی انجام شده این کار حدودا یک سال و نیم زمان می‌برد، اما طبق برنامه‌ریزی انجام شده قرار است بعد از گذشت 9 ماه از زمان پیش‌تولید و ساخت بخش‌هایی از دکور، این سریال کلید بخورد و بعد همزمان با تولید، ساخت دیگر بخش‌های دکور ادامه داشته باشد.
همچنین پیش‌بینی شده تولید این سریال چهار سال طول بکشد، اما قرار است برنامه‌ریزی‌هایی در طول کار انجام گیرد تا زمان تولید کوتاه‌تر شود. البته این موضوع به مکانیزمی نیاز دارد که باید در طول کار صورت بگیرد. همچنین بودجه این سریال تامین شده، اما مبلغ بودجه به شکل رسمی اعلام نشده است.

قرعه نقش موسی(ع) از آن کیست؟
کرمی در مصاحبه با جام‌جم تاکید کرد برای نقش موسی نامزدهایی در نظر گرفته‌ شده، اما تا قبل از عقد قرارداد اعلام نخواهد کرد، حتی عنوان کرده که نمی‌تواند بگوید بازیگر این نقش از میان هنرمندان حرفه‌ای انتخاب می‌شود یا مثل سریال یوسف پیامبر(ع) نابازیگر خواهد بود.
اما شورجه عنوان کرد احتمال همکاری با بازیگران خارجی در این سریال الف ویژه تلویزیون وجود دارد. وی اظهار کرد: بازیگر نقش حضرت موسی(ع) هنوز انتخاب نشده، ولی قطعا با توجه به رونمایی رسمی از پیش‌تولید این سریال باید به‌صورت جدی در این باره فکر کنم. به‌طور کلی تا الان تصمیم بر این است که یک نابازیگر تئاتری را که با معارف قرآنی آشناست برای این نقش انتخاب کنم.
میرعلایی، تهیه‌کننده سریال هم قبلا درباره انتخاب بازیگران و حضور مصطفی زمانی در سریال حضرت موسی(ع) در گفت‌وگو با تسنیم،‌ گفت: مصطفی زمانی در برنامه «دورهمی» از علاقه خود برای حضور در این سریال گفته بود و البته ما هم علاقه‌مندیم خود این بازیگر شخصیت دوران کهنسالی حضرت یوسف(ع) را بازی کند، چرا که قسمت‌های ابتدایی سریال با لحظات پایانی عمر حضرت یوسف(ع) تقارن دارد و قصه بر مبنای وصایای او جلو می‌رود تا به تولد حضرت‌موسی(ع) و بخش اصلی داستان برسیم. البته این همکاری بستگی به زمان دارد که برنامه‌ریزی‌ها چه روندی خواهد داشت و این‌که آن زمان، او هم آماده حضور در این پروژه خواهد بود.

9معجزه موسی در تلویزیون
رئیس سیما فیلم عنوان کرد با توجه به گسترده بودن کار، حتما مشاوران حرفه‌ای در کنار جمال شورجه قرار می‌گیرند و مشاوران از کارگردانان بزرگ و با تجربه خواهند بود، چرا که به گفته کرمی، سریال حضرت موسی(ع) یک تجربه بی‌سابقه و بی‌نظیر در رسانه ملی است.
جمال شورجه هم تاکید داشت که جلوه‌های ویژه این سریال کار سختی خواهد بود. حدود ۹ معجزه مهم در زندگی موسی بن عمران(ع) اتفاق می‌افتد که همه آنها را خداوند نازل می‌کند تا این پیامبر بتواند رسالتش را پیش ببرد. طبیعی است نمایش این معجزه‌ها کار سختی است و گروه سازنده امیدوار است بتواند در این مسیر از نیروهای ایرانی و داخلی که آشنا به جلوه‌های ویژه رایانه‌ای هستند، استفاده کنند و قطعا چند دفتر را زیر نظر یک مدیر در این طرح دخیل خواهند کرد.

بخشی از فیلمنامه سریال حضرت موسی(ع)
بخش‌هایی از فیلمنامه فیلم «موسی(ع)» که مرحوم سلحشور آن را نگاشته بود، اما نتوانست به تصویر بکشد را می‌خوانید.
* سکانس ۴ - خارجی - چادر موسی، جاسان ـ روز
عمران، هارون، یوکابد میریام و دیگر اعضای خانواده همه جلوی چادر موسی اجتماع کرده‌اند. افراد دیگری از جاسان نیز به جمع آنان افزوده می‌شوند. موسی عصا به دست، صفورا و الیعاذر و جرشون پشت سر او از چادر بیرون می‌آیند. موسی نگاهی به جماعت حاضر می‌کند. چهره‌ها گرفته و نگران است؛ موسی به آنان لبخندی می‌زند، موجب امید شده، گره از ابروها باز می‌شود. عمران و یوکابد به یکدیگر نگاهی کرده. عمران می‌گوید:
عمران: آوردن بچه‌ها و عیال و خانواده ضروری است؟
موسی: برای مقابله و مبارزه با شرک و ظلم باید با همه توش و توان و اعوان و انصار رفت. شما برایم عزیزتر از همسر و فرزندانم هستید. شما را به میدان می‌برم، فرزندانم را پنهان کنم؟ (رو به هارون) فرمان حرکت بدهید.
هارون: امروز می‌رویم تا اگر لازم شد همه دار و ندارمان را در راه حق فدا کنیم. تردید نکنید پیروزی با ماست. حرکت می‌کنیم.
موسی در جلو و جماعت کثیری پشت سر او به راه می‌افتند. آنها از میدان جاسان و جلوی معبد آمون عبور کرده به سوی شمال یعنی شهر پی‌رامسس می‌روند. سامری و دوستانش آلتر و الیاهو می‌گویند:
الیاهو: ما نمی‌رویم؟
آلتر: کجا؟ برویم شکست موسی و تمسخر مصری‌ها را ببینیم؟
سامری: می‌رویم، نباید از آنان جدا شویم، در آینده به اینان نیاز داریم.
سامری و دوستانش وارد صف مردم می‌شوند و حرکت می‌کنند، دو نفر از کاهنان میناخته و منس جلوی معبد جاسان حرکت مردم را نظاره می‌کنند. آنها ده سال پیرتر شده‌اند. منس با صدای بلند می‌گوید:
منس: می‌بینم که شکست خورده و سرافکنده با لب‌ها و گوش‌های آویزان باز می‌گردید.

فاطمه عودباشی

رسانه