ذرت مکزیکی غذا نیست

در همان فاصله اسم‌های بسیاری آمد که خب در بین آنها کتاب‌هایی بود که واقعا تعجب کردم، چرا این قبیل آثار بین مخاطبان رواج دارد و خواندن آنها آنقدر طرفدار دارد؟ در همین مدتی که شاید کمتر از 15 دقیقه شد چندنفر کتاب‌هایی که محتواهای یکسان دارند معرفی کردند که البته همین که می‌خوانند بد نیست، ولی علت این‌که چرا چنین آثاری پرمخاطب و پرفروش است برایم روشن نیست!

دوستی به واسطه این‌که با کتاب‌ها سر و‌کار دارم تماس گرفت و گفت اسم برخی کتاب را می‌گویم و بگو کدام یک از آنها خوب است. اسم مشاهیر ادبیات دنیا را می‌برد، ولی در دم شستم خبردار شد او در این نمایشگاه‌هایی است که ادارات برای کارمندان خود برگزار می‌کنند که مثلا سرانه مطالعه همکاران را بالا ببرند و کار فرهنگی کرده باشند و در نهایت گزارشی هم ارائه کنند. همانجا پرسیدم فلان رمان ترجمه کیست؟ او هم به نامی اشاره کرد که نه‌تنها آشنا نبود، بلکه در گمنامی کامل بود. با صراحت گفتم پولت را هدر نده و هیچ کتابی نخر! به او گفتم کتاب خریداری نکنی بهتر از این است که یک کتابی تهیه کنی که هیچ‌وقت نخوانی و تجربه نخواندن یک کتاب روی دستت بماند و دیگر سمت خرید کتاب نروی.

حرف این است که ما در تهیه غذای جسم دقت بسیاری خرج می‌کنیم تا جایی که حتی به رستوران یا مطبخی که قرار است از آن غذا تهیه کنیم هم توجه داریم، ولی وقتی قرار است غذای روح را تامین کنیم نه‌تنها به رستوران آن (شما بخوانید کتابفروشی) دقتی نمی‌کنیم، بلکه حتی به خود غذا هم توجه نمی‌کنیم.

برای رستوران به پروانه بهداشت و تمیزی محیط آن دقت می‌کنیم، ولی برای تهیه یک کتاب گاهی حتی به این‌که از کجا مشغول تهیه یک کتاب هستیم دقت نداریم. در صورتی که بسیاری از کتاب‌ها که در همان برنامه رادیویی از زبان شنوندگان معرفی شد، روشن نیست قرار است چه آورده‌ای برای خواننده داشته باشد.

البته بخشی از این سردرگمی مخاطب در انتخاب کتاب را متوجه درست معرفی نشدن آنها می‌دانم. این به معنای این نیست که تمام مشکل کتاب‌نخوانی در کشور به خاطر معرفی نشدن کتب است، بلکه یک حلقه از این زنجیر است، با این حال معتقدم میل به خواندن در میان مخاطبان وجود دارد، ولی به خاطر درست معرفی نشدن کتاب‌ها، آنها به خاطر گرسنگی هر غذایی به دستشان می‌رسد، می‌خورند و احساس سیری می‌کنند؛ به‌عبارتی هیچ‌کس ذرت مکزیکی و اسنک را غذا نمی‌داند، ولی خب بسیاری با خوردن آنها احساس سیری می‌کنند و غذای اصلی را نمی‌خورند.

مصطفی وثوق‌کیا

روزنامه‌نگار