گل‌های آبـدار

مدام گل‌ها را برمی‌داشت و می‌گذاشت سرجایشان. دومی نگاه کارشناسانه‌ای به سرتا پای قفسه‌ها کرد. گفت: «اینها مد شده. بخرشون.» کلمه مد کافی بود تا زن اولی، تردیدش را بیندازد دور، انتخاب‌هایش را نهایی کند، گلدان‌ها را ببرد برای حساب کردن. شما اما کاری به مد نداشته باشید اگر فکر می‌کنید این گل‌های آبدار گوشتی را دوست دارید، بخرید و پرورش‌شان دهید.

کلمه ساکولنت به معنی ذخیره آب است. ساکولنت‌ها گیاهانی هستند که اصالتا اهل مناطق گرم و خشکند و با ذخیره آب در برگ‌های گوشتی، ساقه و ریشه‌هایشان، خود را با شرایط این مناطق تطبیق داده‌اند برای همین توانایی تحمل گرما و کم‌آبی‌های طولانی را دارند،به آنها گیاهان آبدار هم گفته می‌شود.

فرق ساکولنت و کاکتوس چیست؟

حتما با خودتان می‌گویید تعریف کاکتوس هم همین است. هر دو گوشتی‌اند و مخصوص مناطق گرم و خشک. پس تفاوت‌شان در چیست؟ تفاوت اصلی کاکتوس‌ها با بقیه گیاهان آبدار، داشتن زائده‌ای به نام برآمدگی است. برآمدگی چیست؟ برآمدگی روی برگ‌های کاکتوس است که تیغ‌ها و گل‌ها از آنجا سبز می‌شوند. این تفاوت‌ها را می‌توان در چهار دسته تقسیم‌بندی کرد:

همه کاکتوس‌ها برآمدگی دارند ولی ساکولنت‌ها آن را ندارند.

در کاکتوس‌ها در هر برآمدگی بیشتر از یک تیغ رشد می‌کند، ولی در ساکولنت‌ها تیغ‌ها تکی و منظم هستند. حتی بیشتر انواع آنها بدون تیغند.

بیشتر کاکتوس‌ها بدون برگند، ولی یک شاخص اصلی در ساکولنت‌ها، برگ دار بودن‌شان است.

کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها هر دو گل دارند، ولی گل‌های کاکتوس بسیار زیبا، خاص و چشمگیرند.

مصــــرف آب در ســـاکولنت‌ها کمتر از کاکتوس‌هاست.

یادتان باشد کاکتوس‌ها زیر مجموعه کوچکی از ساکولنت‌ها هستند. یعنی هرکاکتوسی ساکولنت است، ولی هر ساکولنتی کاکتوس نیست، چون ساکولنت بودن یک صفت محسوب می‌شود و به گیاهان ذخیره‌کننده آب گفته می‌شود، حالا این گیاه ممکن است یک کاکتوس یا یک ساکولنت مثل کراسولا، تیغ‌دار باشد یا بدون تیغ.

چرا ساکولنت‌ها پرطرفدارند؟

پرورش آسان ساکولنت‌ها عاملی است که باعث شده این گیاهان به پرطرفدارترین گل‌های خانگی تبدیل شوند همان چیزی که از آن به مد تعبیر می‌شود. کم توقع بودن، مقاومت در برابر خشکی، عمرطولانی، تکثیرآسان و تنوع زیاد از دیگر دلایل محبوبیت آنهاست. اگر نورکافی در دسترس باشد، ساکولنت‌ها برای نگهداری در گلدان، حیاط، تراس و پشت‌بام بسیار مناسبند.

ساکولنت‌ها، هم در فضای داخلی خانه قابل نگهداری‌اند هم در فضاهای آزاد مثل حیاط و تراس. در ادامه مراقبت‌های مخصوص هر دسته را به صورت جداگانه مرور می‌کنیم.

مراقبت در خانه

نور: دقت کنید برای داخل خانه ساکولنت‌هایی را انتخاب کنید که نور کمتری نیاز داشته باشند، هاورتیا و گاستریا گزینه‌های خوبی در این زمینه هستند. بهتر است حداقل نوردریافتی آنها شش ساعت در روز باشد. پس هر چه نزدیک پنجره باشند راحت‌تر این میزان نور را دریافت خواهند کرد. در فصول گرم سال مراقب باشید در اثر نور شدید، دچار آفتاب سوختگی نشوند.

آب: برخلاف تصور همگانی باید بگوییم ساکولنت‌ها هم نیاز به آبیاری دارند، اما آبیاری با قاعده مخصوص خودشان. آب بیشتر، دفعات کمتر. مهم‌ترین عامل مرگ ساکولنت‌ها، آب دادن بیش از حد به آنهاست. ساکولنت‌ها را در حدی آبیاری کنید که خاک آن کاملا خیس شود، بعد دیگر به آنها آب ندهید تا زمانی که خاک گلدان کاملا خشک شود.

دو نکته: ساکولنت‌ها را هر روز آب ندهید و برای آنها از غبارپاشی (اسپری کردن آب روی برگ‌ها) استفاده نکنید.

دما: ساکولنت‌ها وقتی در فضای داخلی خانه هستند، کمتر دچار تنش دمایی می‌شوند، ولی یک قانون اصلی در پرورش آنها وجود دارد، ساکولنت‌ها علاقه دارند در زمستان در دمای کمتر و در تابستان در دمای بیشتری باشند، پس سعی کنید این شرایط را در فصول مختلف برایشان فراهم کنید. تجربه نشان داده‌ است بهترین راه برای اجرای این قانون، نگهداری ساکولنت‌ها کنار پنجره است. چون در کنار پنجره به طور پیشفرض دمای هوا در تابستان کمی گرم‌تر و در زمستان کمی خنک‌تر است.

خاک: بهتر است خاکی را انتخاب کنید که زیاد آب را در خود نگه ندارد. چون آب زیاد باعث پوسیدگی این گیاهان می‌شود. به هیچ عنوان از خاک‌برگ در خاک گلدان استفاده نکنید چون جاذب آب هستند.

آفات و بیماری‌ها: کمتر پیش می‌آید حشرات به ساکولنت‌ها حمله کنند، اما یکی از مواقعی که چنین اتفاقی می‌افتد زمانی است که خاک برای مدت طولانی خیس بماند. در این حالت گیاه مستعد حمله بیماری‌های قارچی هم می‌شود. همان‌طور که در بند اول گفته شد آبیاری با قاعده و تنظیم زمان آن هم از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری خواهد کرد.

مراقبت در هوای آزاد

نور: نور کافی باعث رشد یکسان ساکولنت می‌شود. اگر نور دریافتی گیاه کم باشد، شروع به قد کشیدن به سمت نور می‌کند و رشد طولی بیش از حد گیاه آن را کم‌پشت، باریک و زشت می‌کند. یادتان باشد همه ساکولنت‌ها در گرمای زیاد خوب رشد نمی‌کنند. سعی کنید بسته به نوع گیاه و شرایط آن میزان دریافت نوری‌اش را تنظیم کنید. در مناطق گرم، حضور
چند ساعته در زیر نورآفتاب برایشان کفایت می‌کند.

آب: درست است ساکولنت‌ها مخصوص مناطق گرم و خشکند و در برگ و ساقه خود آب ذخیره می‌کنند، ولی این دلیل نمی‌شود نیاز به آبیاری نداشته باشند. با دقت به آنها آب دهید. اول مطمئن شوید خاک پای گیاه خشک است بعد آن را آبیاری کنید. آب دادن زیاد به ساکولنت‌ها می‌تواند باعث پوسیدگی و در نهایت مرگ‌شان شود.

نکته: پژمردگی و بی حالی عمومی گیاه می‌تواند نشانه کم‌آبی و تشنگی آن باشد.

دما: ساکولنت‌ها معمولا به سرمای هوا مقاومند، ولی در دماهای خیلی پایین به خاطر داشتن برگ‌های گوشتی آبدار یخ می‌زنند. به همین خاطر سعی کنید خاک و برگ آنها را خشک نگه دارید. بهترین روش حفاظت از سرما هم کاشت در مقابل یک دیوار رو به شمال است. گل ناز از ساکولنت‌های مقاوم به سرما و بعضی یوکاها و اشوریا حساس به سرما هستند.

خاک: راز رشد خوب این نوع از گیاهان خاک سبک است. اگر می‌خواهید آنها را در باغچه یا جعبه کاشت روی تراس بکارید و خاک‌تان خاک سنگینی است بهتر است آنها را در گلدان‌های کوچک‌تر بکارید. انواع خاک‌های آماده سبک مخصوص کاکتوس یا ساکولنت را می‌توانید از گلفروشی‌ها خریداری کنید. خاک گیاه را زود زود عوض کنید. چون بخشی از مواد معدنی موجود در گیاه بر اثر آبیاری از دسترس گیاه خارج می‌شود. تعویض خاک باعث رشد و شادابی بیشتر گیاه می‌شود. خاک خوب و آبیاری بموقع و به اندازه، دو عامل مهم برای داشتن یک گیاه سرحال و زیباست.

آفات و بیماری‌ها: ساکولنت‌ها گیاهان سرسختی هستند اما آفات سرسخت‌تری هم هستند تا به آنها حمله کنند. از جمله این آفات شته‌ها و شپشک‌ها هستند. گرچه این آفات باعث مرگ ساکولنت‌ها نمی‌شوند، اما می‌توانند آنها را ضعیف و بدشکل کنند. در آب‌وهوای مرطوب و بارانی هم باید مراقب بیماری‌های قارچی از جمله کپک‌های پودری بود.

سایر شرایط محیطی: قرار داشتن ساکولنت‌ها در معرض باران بویژه در طول ماه‌های سرد سال یکی از تهدیدات برای این گیاهان است. هر چه مقدار رطوبت در برگ‌های ساکولنت‌ها بیشتر باشد، آسیب‌پذیری آنها در برابر هوای سرد هم بیشتر می‌شود. بهتر است یک مکان مناسب برای کاشت آنها انتخاب کنید یا در فصول سرد سال آنها را به جای گرمی منتقل کنید.

چند نکته دیگر برای پرورش ساکولنت‌ها

کاشت ساکولنت در گلدان بهتر از کاشت در باغچه است؛ چون در دکوراسیون منزل کاربرد زیادی دارد. حتی می‌توان یک گلدان را چند سال نگهداری کرد.

هر چه گلدان ساکولنت‌تان پرتر باشد زیباتر به نظر می‌رسد. پس برای تکثیرشان دست به کار شوید. قلمه‌زدن بیشتر ساکولنت‌ها بسیار آسان و راحت است. در بعضی از آنها باید از بچه‌های اطرافشان قلمه گرفت و در بعضی دیگر از برگ و ساقه‌هایشان.

بعضی از گونه‌های ساکولنت نیاز به نور کمتری دارند، پس در انتخاب محل مناسب گلدان‌ها بسیار دقت کنید.

برای جلوگیری از جمع شدن آب در زیر گلدان و پوسیدگی گل، حتما ته گلدان‌ها را سوراخ کنید و نگذارید آب در زیر‌گلدانی جمع شود.

از تنوع رنگ در ساکولنت‌ها استفاده کنید و چند نوع از آنها را که دارای شرایط رشدی یکسان هستند در یک گلدان بکارید. مطمئن باشید از این کار لذت خواهید برد.

ظروف شیشه‌ای ظروف خوبی برای نگهداری طولانی‌مدت ساکولنت‌ها نیست، بخصوص در زمستان. ساکولنت خاک سرد و مرطوب را دوست ندارد، گلدان‌ شیشه‌ای می‌تواند باعث ایجاد این شرایط در زمستان شود.

زینب خزایی

جامعه