چی می‌خواستیم چی شد!

دردسر خودروسازان برای مشتریان، تمامی ندارد. پس از تاخیرهای چندماهه در تحویل خودروهای پیش‌فروش‌شده،اکنون شرکت‌ها به مشتریانی که از سال گذشته برای خرید محصولات پرطرفدار، پول واریز کرده‌اند، می‌گویند باید محصول دیگری دریافت کنید.

مردمی که از سال گذشته برای خرید ساندرو به حساب سایپا پول واریز کرده بودند،‌ این روزها که قیمت بازار این محصول به 130میلیون تومان و فاصله قیمتی آن با نرخ مصوب به 70 میلیون تومان رسیده، مجبورند به جای آن پراید یا تیبا تحویل بگیرند. قیمت مصوب ساندرو استپ‌وی اتوماتیک 61میلیون تومان است. سایپا به مشتریان پیشنهاد داده به جای ساندرو و تندر، دو تا پراید یا تیبا تحویل بگیرند که یکی امسال و دیگری سال بعد تحویل خواهد شد. با توجه به این که فاصله قیمت مصوب و بازار پراید و تیبا ده تا 13 میلیون تومان است، مشخص است که مشتریان با دریافت پراید و تیبا به جای ساندرو، 40-30میلیون تومان ضرر می‌کنند.

نکته مهم دیگر محدود ساختن گزینه‌های انتخاب خریداران ساندرو و تندر به پراید و تیبا است. این در حالی است که سایپا محصولات به‌روزتری مثل برلیانس هم دارد که بهتر بود حق انتخاب به مشتریان داده می‌شد؛ قطعا افرادی که از سال گذشته 30-20 میلیون تومان برای خرید تندر و ساندرو به حساب سایپا واریز کرده‌اند، تمایلی به استفاده از پراید و تیبا ندارند و هدفشان سوار شدن بر خودروهای به‌روزتر و مجهزتر بوده است. در واقع با توجه به شباهت فنی و کلاس بدنه، انتظار می‌رفت که مشتریان ناکام از دریافت ساندرو بتوانند سراغ محصولات خانواده برلیانس بروند، اما عدم ذکر نام این محصولات در طرح پیشنهادی سایپا می‌تواند به معنای احتمال کمبود قطعات CKD برای تولید تعداد بیشتری از خودروهای برلیانس باشد.

هرچند عصر دیروز سایپا سر انجام مجبور شد بخشنامه جنجالی خود را لغو کند، اما به نظر می‌رسد در برخورد خودروسازان با مشتریان، حقوق شهروندی براحتی نقض می‌شود. قطعا منشور حقوق شهروندی که دولت فعلی طراحی کرده، باید در چنین مواقعی به کار مردم بیاید.

دردسر فرانسوی

پیشتازی خودروسازان فرانسوی در اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ایران‌خودرو و سایپا را در تحویل خودروهای ثبت‌نامی به مشتریان دچار دردسر کرده است.

با این‌که اجرای تحریم‌های آمریکا علیه صنعت خودروسازی ایران از اواسط تابستان امسال اجرا شد، اما از اردیبهشت‌ماه که آمریکا از برجام خارج شد، خودروسازان فرانسوی به استقبال تحریم‌ها رفتند و از همان موقع، با پشت پا زدن به قراردادهایشان با ایران، صادرات قطعه به کشورمان را متوقف کردند. این مساله موجب توقف تولید خودروهایی شد که وابستگی بالایی به قطعات وارداتی دارند. تقریباً همه محصولات رنو و برخی محصولات پژو قربانی این تحولات شدند و بدین ترتیب تولید خودروهای تندر 90، ساندرو و پژو 207 دچار مشکل شد.

نهایتا با اتمام موجودی انبار قطعات این خودروها، تولید آنها متوقف شد؛ اما ایران‌خودرو و سایپا که از سال گذشته تندر 90، ساندرو و پژو 207 را پیش‌فروش کرده بودند، امسال در تحویل این محصولات به مشکل خوردند. از خردادماه تبعات وابستگی محض به خودروسازان بدعهد فرانسوی، دامنگیر ایرانیان شد و سایپا در اطلاعیه‌ای از مشتریان خواست به جای ساندرو، تندر 90 تحویل بگیرند. مدتی بعد هم ایران خودرو از خریداران تندر 90 خواست، به جای آن خودروی چینی دانگ‌فنگ تحویل بگیرند. اکنون نیز سایپا از خریداران خواسته به جای تندر 90 و ساندرو، از محصولاتی چون پراید و تیبا استفاده کنند.

در بخشنامه سایپا به نمایندگی‌های فروش آمده است:

احتراما ضمن پوزش از مشتریان به جهت تأخیر پیش‌آمده در ایفای تعهدات انواع محصولات رنو شرکت پارس‌خودرو به اطلاع می‌رساند: مشتریان محترم می‌توانند در صورت تمایل نسبت به انتخاب یکی از دو روش پیشنهادی زیر اقدام کنند.

1. انتظار مشتریان محترم تا رفع مشکل تولید محصولات رنو با شرایط ذیل:

الف ــ قیمت محصولات به قیمت زمان تحویل مشتری طبق قرارداد محاسبه خواهد شد.

ب ــ سود مشارکت و تأخیر طبق قرارداد به میزان 27 درصد (15 درصد سود مشارکت) ادامه خواهد یافت.

پیشنهاد اول برای مشتریانی که قصد تبدیل خودرو دارند:

جایگزینی تعهدات رنو با محصولات X100 (سایپا 131، سایپا 151) و X200 (تیبا، تیبا 2، ساینا) با سود مشارکت و تأخیر به میزان 27 درصد طبق قرارداد به یکی از روش‌های ذیل:

تعهدات انواع ساندرو و استپ‌وی به دو دستگاه خودرو یک دستگاه X100 و یک دستگاه X200 که یک دستگاه با موعد تحول بهمن 97 به بعد با قیمت زمان تحویل محصول رنوی مشتری و یک دستگاه با زمان تحویل آذر 98 به قیمت روز شرکت.

تعهدات تندر به یک دستگاه خودرو X100 (سایپا 131، سایپا 151) و X200 (تیبا، تیبا 2، ساینا) با موعد تحویل بهمن 97 به بعد با قیمت زمان تحویل محصول رنوی مشتری.

تولید خودروهایی که در حرف مشکل نداشت

گام اول: خردادماه امسال سایپا به مشتریان اعلام کرده بود به جای ساندرو می‌توانند تندر 90 تحویل بگیرند؛ اما مدتی بعد، سایپا اعلام کرد این موضوع به درخواست مشتریان بوده، وگرنه تولید ساندرو مشکلی ندارد. رئیس اداره اطلاع‌رسانی و ارتباط با رسانه‌های گروه خودروسازی سایپا، مطالب منتشرشده در رسانه‌ها و فضای مجازی مبنی بر بدعهدی این شرکت در تحویل خودروی ساندرو را نادرست دانست و گفت: این جابه‌جایی به درخواست خود مشتریان بوده و بر این اساس بخشنامه صادر شده است. «قاسم خاکی‌جوان» تاکید کرد: در تولید ساندرو هیچ مشکلی وجود ندارد؛ حتی تولید سایر خودروهای خارجی تولیدی این شرکت نیز به روال همیشگی در حال انجام است. خاکی جوان، با بیان این‌که هنوز تحریمی اعمال نشده که با مشکلات تولیدی مواجه شویم، ادامه داد: حتی با اجرایی شدن تحریم‌ها نیز تمهیداتی اندیشیده شده تا با کمترین مشکل مواجه شویم.

رئیس اداره اطلاع‌رسانی و ارتباط با رسانه‌های گروه خودروسازی سایپا افزود: علت خاصی از سوی مشتریان برای درخواست جایگزینی عنوان نشده و احتمال می‌رود یکی از دلایل آن تأخیر در تحویل خودروهای ساندروی ثبت‌نامی باشد.

وی اظهار کرد: قوای محرکه ساندرو و تندر 90 دنده‌ای یکسان بوده و تفاوتی ندارند، بنابراین حتی اگر تحریم‌ها بخواهد مشکلی در تأمین قطعات این خودروها ایجاد کند، برای هر دو خودرو خواهد بود و فقط شامل ساندرو نمی‌شود.

گام دوم: شرکت ایران خودرو در تابستان امسال اعلام کرد خودروی اچ 30 کراس جایگزین تندر 90 خواهد شد.

با توجه به توقف تولید تندر 90، خودروی دانگ فنگ اچ 30 کراس به جای آن به مشتریان تحویل داده می‌شود.

طبق بخشنامه ایران خودرو، قرار شد خودروی دانگ‌فنگ اچ 30 کراس به مشتریانی که تندر 90 و تندر پلاس ثبت‌نام کرده‌اند تحویل داده شود و احتمالا دیگر خبری از تولید ال 90 در ایران نخواهد بود.

در بخشنامه ایران خودرو آمده بود: به استحضار می‌رساند با توجه به تأخیر در تعهدات تکمیل وجه شده خودروهای تندر E2 دستی و تندر پلاس اتوماتیک مطابق برنامه‌های فروش، مشتریان می‌توانند در صورت تمایل به خودروی اچ سی کراس تبدیل نمایند.

گام سوم: ده روز پیش شرکت سایپا به نمایندگی‌های فروش خود اعلام کرد آن دسته از مشتریانی که اقدام به خرید کوئیک کرده‌اند ساینا اتوماتیک تحویل
بگیرند. بر اساس تصمیم شرکت سایپا به نمایندگی‌های فروش آن دسته از مشتریانی که اقدام به خرید کوئیک کرده‌اند می‌توانند ساینا اتوماتیک تحویل گرفته و آن دسته از مشتریانی که تیبا دوگانه‌سوز ثبت‌نام کرده‌اند باید تیبا دریافت کنند.

گام چهارم: روز گذشته شرکت سایپا در بخشنامه‌ای قابل تأمل به نمایندگی‌ها اعلام کرد مشتریانی که ساندرو و تندر ۹۰ ثبت‌نام کرده‌اند، می‌توانند محصولات خانواده پراید یا تیبا را به‌جای خودروی ثبت‌نامی خود تحویل بگیرند.

تبدیل تهدید به فرصت قطعه سازی

محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن قطعه‌سازان صنعت خودرو درباره بخشنامه شرکت ساپیا و شرایطی که برای مشتریان مبنی بر تحویل پراید و تیبا به جای ساندرو در نظر گرفته توضیحاتی داد و صحبت خود با خبرنگار ما را با جمله‌ای از امام خمینی (ره) آغاز کرد و گفت: «هرچه فریاد دارید بر سر آمریکا بکشید». آمریکا ایران را تحریم بانکی کرده و شرکت رنوی فرانسه نیز امکان ارتباط با ایران را نخواهد داشت و شرکت سایپا هم برای بدعهدی این شرکت پیشنهاد داده تا از دو محصول دیگر به جای ساندرو استفاده شود.

وی با بیان این‌که 95 درصد متقاضیان ساندرو به منظور سرمایه‌گذاری اقدام به ثبت‌نام کرده‌اند تصریح کرد: نباید نگران این افراد بود چون در معاملات گاهی ضرر وجود دارد و گاهی سود و این بار ضرر نصیب شرکت سایپا به دلیل تحریم‌ها شده است.

این فعال صنعت خودرو تاکید کرد: اگر خودروسازی سایپا به خواسته خودش از تحویل ساندروی ثبت‌نام‌شده خودداری می‌کرد، مشتریان طبق قانون می‌توانستند به سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مراجعه و شکایت کنند اما فضای بین‌المللی برای ایران بسته‌شده و کاری از دست این شرکت برنمی‌آید.

به گفته این فعال صنفی، اکنون پژو و رنو دست خودروسازان ما را باز گذاشتند تا با همکاری قطعه‌سازان این برندها همکاری داشته باشند تا در ایران قطعات تولید شود.

رئیس انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان کشور افزود: با توجه به تعلیق فعالیت‌های رنو در ایران، این انجمن برای تأمین قطعات مورد نیاز خودروهای ساندرو، تندر 90 و... آمادگی دارد.

نجفی منش یادآوری کرد: شرکت رنو به طور موقت از ایران خارج شده و حتی نیمی از نیروهای خود را در ایران نگه داشته است و از بقیه کارکنان خود در سایر سایت‌های تولید رنو در جهان استفاده می‌کند.

وی افزود: تهدید پیش‌آمده از تحریم‌ها و تعلیق فعالیت‌های رنو در ایران، در حقیقت یک فرصت برای صنعت قطعه‌سازی کشور است و در این زمینه پیشنهاد خود را درباره تأمین قطعات خودروهایی نظیر ساندرو و تندر 90 اعلام کرده‌ایم. این مقام صنفی به تجربه مشابهی در دهه 70 و ساخت قطعات پیکان 1600 اشاره کرد و گفت: در آن زمان که نقشه راه و امکانات لازم را نداشتیم، کار راحت نبود و بر پایه سعی و خطا پیش رفتیم اما در نهایت، توانستیم.

وی تاکید کرد امروز در مقایسه با دهه 70 از معلومات و اطلاعات بیشتری برخوردار بوده، بیش از 3500 واحد دانش‌بنیان داریم و بیش از 1500واحد قطعه‌سازی در کشور فعالیت می‌کنند.

نجفی منش اعلام آمادگی کرد، اگر گروه سایپا موافقت کند، قطعه‌سازان و واحدهای دانش‌بنیان به ارائه پیشنهادهای خود بپردازند تا به داخلی‌سازی قطعات کمک شود. وی گفت: از آنجا که رنو ناخواسته و از روی اجبار از ایران خارج شده است، مشکلی بابت برند رنو نیز پیش نمی‌آید.

بازهم پای فرانسه در میان است

احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان درباره بخشنامه گروه خودروسازی سایپا مبنی بر این‌که متقاضیان ثبت‌نام کرده برای ساندرو، دو محصول پراید یا تیبا تحویل بگیرند به جام‌جم تصریح کرد: بدعهدی شرکت رنوی فرانسه باعث شد تا شرکت سایپا نتواند به تعهدات خود در این زمینه عمل کند و مجبور است طبق قرارداد نسبت به پرداخت و ضرر و زیان متقاضیان اقدام کند یا خودروی دیگری به آنها تحویل دهد.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که آیا شرکت رنو به دلیل نقض قرارداد و عمل نکردن به تعهدات خود مشمول پرداخت جریمه خواهد شد یا خیر، گفت: از جزئیات قرارداد شرکت رنو با شرکت سایپا اطلاعی ندارم، اما فشار آمریکا باعث شده تا هرچه شرکت‌های رنو و پژو در ایران سرمایه‌گذاری کردند را بگذارند و بروند. 50 درصد شرکت رنو پارس متعلق به شرکت رنوی فرانسه است.

نعمت‌بخش تصریح کرد: بزرگ‌ترین مشکل ما در تولید، بحث قیمت است که تا همین دو ماه پیش گرفتار شورای رقابت بودیم، اما آقای شریعتمداری زمانی که وزیر صنعت، معدن و تجارت بودند مجوز قیمت‌گذاری توسط سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را از سران قوا گرفتند که البته از چاله درآمدن و به چاه افتادن بود. سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان پس از بررسی پرونده درآمد - هزینه خودروسازان مجوز افزایش قیمت را داد و این موضوع در کمیته صنعت خودرو هم به تصویب رسید و قرار شد که توسط ستاد تنظیم بازار ابلاغ شود اما آقای شریعتمداری برای این‌که گرانی خودرو را به خود نسبت ندهد از ابلاغ آن امتناع کرد و شش هفته است که خودروسازان معطل دریافت مجوز برای افزایش قیمت هستند. این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: ایران خودرو و سایپا در شش ماه ابتدایی امسال حدود 5000میلیارد تومان زیان دادند که دلیل اصلی آن سرکوب قیمتی بود. اکنون قیمت کارخانه‌ای پراید 22 میلیون تومان است، اما قیمت تمام‌شده آن 35میلیون تومان.

وی به افزایش قیمت تمام‌شده و مواد اولیه خودرو اشاره کرد و افزود: طی دو سال گذشته 5/12 درصد مجوز افزایش نرخ برای خودروهای داخلی داده شد و این در حالی است که قیمت تمام‌شده خودروها در بخش‌های اصلی مانند آلومینیوم، مس، فولاد و... بالای 200 درصد رشد داشته است.

به گفته وی تا وقتی قطعه‌ساز سود نداشته باشد نه سرمایه‌گذاری جدید انجام می‌دهد و نه قطعه باکیفیت تولید می‌کند و همچنان از ماشین‌آلات 40 سال پیش استفاده خواهد کرد.

نعمت‌بخش به بیان راهکاری مبنی بر افزایش کیفیت و کاهش قیمت خودرو پرداخت و تصریح کرد: اگر دولت اجازه دهد مانند دهه 1370 خودروها را در حاشیه بازار عرضه کنیم و در بحث پیش‌فروش خودروها قیمت‌ها به‌روز تعیین شود، سوداگران از این بازار خارج می‌شوند و عرضه بیشتر از تقاضا خواهد شد که در این صورت قیمت پایین می‌آید. از سوی دیگر با توجه به این‌که قیمت براساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود قطعه‌ساز نیز می‌تواند برای سود خود برنامه‌ریزی کند و سرمایه‌گذاری جدید انجام دهد.

دبیر انجمن خودروسازان با امتناع از بیان درصد افزایش قیمت خودروهای داخلی گفت: تا پایان سال خودروسازان داخلی قرار است طی سه مرحله افزایش نرخ را اعمال کنند تا به بازار شوک وارد نشود. درصد افزایش نرخ را نگویم بهتر است چون افزایش قیمت خودرو قابل توجه است.