مسکن مهر آزمون سخت عباس آخوندی/ بی مهری به مسکن مهر روی خوش به تورم

جام جم آنلاین- براساس اصل 31 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران داشتن مسکن متناسب با نیـاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است و بر این اساس دولت با رعایـت اولویـت، مکلـف بـه تأمین مسکن برای طبقات نیازمند شده است.

همچنین ، ماده 95بند "و" قانون برنامه چهارم توسعه نیز حمایت از تأمین مسکن ارزان قیمت برای اقشار آسیب پذیر و گروه های کم درآمد را به عنوان یکی از وظایف دولـت مورد تأکید قرار داده است. ازاین رو، تأمین مسکن گروه های کم درآمـد بـه عنـوان یکـی از اولویت ها در کلیه سیاست گذاری ها و برنامه های بخش مسکن همواره مطرح و مورد نظر بوده است.

از سوی دیگر مسکن از دیدگاه اقتصادی، یک کالای اقتصادی است و سرمایه‌گذاری در بخش مسکن به‌طور مستقیم اشتغال و درآمد ملی را تحت تأثیر قرار می‌­دهد. کارشناسان یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش بیکاری در کشور را کاهش میزان ساخت‌وساز مسکن می‌دانند چراکه مسکن می‌تواند به عنوان قلب و موتور محرک سایر بخش‌ها عمل کند و رونق آن به معنای رونق سایر قسمت‌هاست.

در 5 سال گذشته وزارت راه و شهرسازی به مدیریت عباس آخوندی سعی داشته است به طرق مختلف از جمله وام مسکن یکم به متقاضیان خرید مسکن باعث افزایش رونق در این صنعت کشور شود. اما نکته اینجاست که وی با رد نظریه تاثیر مسکن مهر بر رونق اقتصادی فعالیت‌ها دولت قبل در این خصوص را نیمه تمام و یا معطل گذاشته است.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، از زمان روی کارآمدن وی، هیچ کاری در بخش مسکن انجام نشده است و صندوق پس انداز مسکن یکم هم که همواره جزو فعالیت های خود معرفی می کنند، عمدتاً از محل بازگشت اقساط مسکن مهر، تجهیز منابع شد.

آخوندی در حالی به بهانه ایجاد تورم یکی از منتقدان مسکن مهر بوده است که اقدامات او در دوره 5ساله وزارت، اثرات تورم چشمگیری در بازار مسکن داشته است؛ به طوری که با افزایش اخیر سقف وام های مسکن، قیمت مسکن در دو سه ماه اخیر رشد فزاینده ای داشته است و به گفته احمد خرم، فارغ‌التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران و وزیر راه و ترابری در دولت دوم اصلاحات در مصاحبه با فارس، آخوندی و وزارت راه و شهرسازی در زمینه مسکن و شهرسازی مناسب عمل نکرده است و معضلات خیلی اساسی در مسئله شهرسازی را به وجود آورده است که در نهایت عملکرد ضعیف وی باعث سلب اعتماد و امید شده است.

در این خصوص می توان به برخی تاثیرات مثبت مسکن مهر در حوزه اقتصاد کلان و خرد در دهه گذشته اشاره نمود که عدم توجه به این مهم از سوی وزارتخانه عباس آخوندی موجب رکود و تورم در بازار مسکن شده است.

رشد اقتصادی

بر اساس آمار بانک مرکزی سهم بخش ساختمان در رشد اقتصادی در نیمه اول سال 1387 یعنی اولین سال شروع عملیات ساخت مسکن مهر معادل 12.1 (دوازده‌ و یک دهم ) درصد گزارش شده است که در مقایسه با سایر زیرگروه های صنایع و معادن از جمله معدن با 8.4 درصد، صنعت 6.3 (شش و سه دهم) درصد و برق، گاز و آب با 4.9 (چهار و نه دهم ) درصد، سهم بالایی را در رشد اقتصادی به خود اختصاص داده است.

گفتنی است در سال 1386 سهم بخش ساختمان، گروه کشاورزی و گروه نفت در رشد اقتصادی به ترتیب معادل 11.9(یازده و نه دهم) ، 6.4 (شش و چهار دهم) و 1.3 (یک و سه دهم) درصد بوده است.لذا بررسی فوق حاکی از آن است که برنامه مسکن مهر، منجر به تداوم روند رشد تولید در بخش ساختمان شده است.

اشتغال

سهم بخش مسکن از اشتغال کشور در دهه اخیر همواره بین 11 الی 13 درصد بوده است. با توجه به ماهیت اشتغال‌زایی بخش مسکن، طرح مسکن مهر نقش قابل‌توجهی در مهار و رفع بیکاری دارد.

سطح عمومی قیمت‌ها

برنامه تولید مسکن مهر با توجه به فراهم کردن زمینه برای جذب نقدینگی در تولید مسکن، جایگاه ویژه‌ای در کنترل سطح عمومی قیمت‌ها داشته است. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته، قرار بود سهم آورده نقدی هر خانوار متقاضی مسکن مهر تقریباً 80 میلیون ریال باشد، بنابراین به ازای ساخت یک‌میلیون واحد مسکن مهر، پیش‌بینی می‌شد حدود 80 هزار میلیارد ریال از نقدینگی خانوارها، جذب تولید و عرضه مسکن شود. به‌علاوه، تسهیلات بانکی در نظر گرفته‌شده به ازای هر واحد مسکونی معادل 200 میلیون ریال بوده لذا متقاضیان مسکن مهر، باید با یک وقفه زمانی تسهیلات دریافتی را به‌صورت اقساط بازپرداخت می‌کردند که درنتیجه طبق نظر کارشناسان در سال‌های بعد از اجرای طرح نیز فرآیند بازپرداخت تسهیلات می‌توانست به‌عنوان ابزاری در جهت مهار تورم عمل کند.

قیمت مسکن

چگونگی تغییرات قیمت مسکن، پس از اجرای برنامه مسکن مهر از ابعاد گوناگونی قابل‌بررسی است. از یک‌سو، حجم تقاضای انباشته بالقوه که همواره عامل افزایش قیمت مسکن است، کاسته می‌شد. از سوی دیگر، برنامه تولید انبوه مسکن با اجرای برنامه مسکن مهر منجر به افزایش عرضه مسکن و کاهش هزینه‌های تولید به دلیل انبوه‌سازی (صرفه‌های حاصل از مقیاس) شده و از این ماجرا نیز بر کاهش قیمت مسکن مؤثر واقع می‌شد.

این در حالی است که در دوره وزارت آخوندی، با توقف طرح‌های مسکن مهر، علاوه بر رکود در بازار مسکن شاهد تورم و افزایش بی‌رویه قیمت در این خصوص هستیم.