توصیه‌ای به وزیر جدید راه و مسکن/ مسکن اجتماعی طرحی برای فرار از پروژه مهر

دکتر بیت‌الله ستاریان در گفت‌وگو با جام جم آنلاین صنعت ساختمان را نیمی از اقتصاد کشور برشمرد و بیان کرد: بیش از 65 درصد مردم در بخش ساخت‌وساز مسکن شاغل هستند و گردش مالی پول و سرمایه عمدتاً سریع‌ترین مسیر را در شرایط مطلوب بازار طی می‌کند.

وی بابیان اینکه دولت باید به تولید مسکن و ساختمان توجه ویژه‌ای داشته باشد، افزود: در همین راستا دولت کنونی باید یک برنامه 5 ساله مدون را طرح‌ریزی می‌کرد اما متأسفانه در زمان تصدی آخوندی بر مسند وزارت راه و مسکن و شهرسازی شاهد چنین توجه ای نبودیم که شاید بخشی از این مطلب به ادغام وزارتخانه‌ها در دولت روحانی بازمی‌گردد.

استاد دانشگاه تهران دراین‌باره تصریح کرد: طی ماه‌های گذشته دو وزارت خانه راه و شهرسازی و مسکن در هم ترکیب و متأسفانه نقش مهم مسکن در این وزارتخانه‌ها بشدت کم‌رنگ شد. این مسئله از نقاط ضعف دولت در مباحث عمرانی بشمار می ورد که البته لطمات فراوانی به رونق کسب‌وکار و تولید مسکن وارد آورد.

ستاریان خاطرنشان کرد: در دوره آخوندی مسکن در حد یک معاونت وزارت خانه در کل دولت تعریف‌شده است. این در حالی است که جایگاه مسکن به‌عنوان شاه‌کلید صنعت ساختمان در دنیا موردتوجه قرار می‌گیرد و باید رونق فضای این حوزه در وزارتخانه‌هایی چون وزارت اقتصاد و دارایی – وزارت صمت و بانک مرکزی و همچنین یک وزارتخانه مستقل مورد رصد و پیگیری قرار می‌گرفت. اما شرح وظایف این بخش تنها به عهده یک معاونت گذاشته شد.

وی با اشاره به اینکه با سیاست‌گذاری‌های غلط دولت عملاً نمی‌توان انتظار خاصی از وزارت خانه ذی‌ربط داشت، خاطرنشان کرد: در خود وزارت خانه هم برای بهبود فضای مسکن و تغییرهای مربوط به آن هیچ تدبیری اندیشده نشد و عملاً دولت قادر به حرکت درآوردن این بخش توفیقی نداشت.

ستاریان گفت: در دوره‌ای که کل اقتصاد ما ازجمله حوزه مسکن در رکود قرار داشت، دولت صحبت از کافی بودن تولید می‌نمود و بعدها هم عنوان شد که بازار حتی با مازاد تولید هم روبه‌روست. پیرو همین سیاست نادرست ما شاهد ظهور طرح‌هایی همچون وضع مالیات بر خانه‌های خالی در مجلس بودیم درحالی‌که حتی کشور با کاهش تولید و کمبود عرضه هم مواجه است.

وی تأکید کرد: سالی 1میلیون 300هزار باب مسکن مصرف سالانه ما محسوب می‌شود درحالی‌که ما از گذشته هم با کمبود عرضه مسکن به بازار مواجه هستیم و لذا خط‌مشی‌های دولت ما را از اهداف و چشم‌اندازهای تأمین مسکن به شکلی جدی عقب راند.

کارشناس حوزه مسکن بابیان اینکه رونق بازار مسکن نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت و جامع است خطاب به اسلامی وزیر جدید مسکن و شهرسازی گفت: برنامه‌های کوتاه‌مدت و ضربتی برای حل معضلات مردم و متقاضیان مسکن راهی از پیش نخواهد برد. اگر ایشان درصدد تدوین برنامه‌ای باشد که در دوره خودشان هم قابل‌اجرا باشد قطعاً با شکست روبه‌رو خواهد شد. ازاین‌رو باید هدف‌گذاری‌هایی را به دولت ارائه دهد تا در یک پروسه 5 ساله محقق شود.

وی ادامه داد: ما در این بخش حتماً نیازمند فاینانس و جذب سرمایه خارجی هستیم. از طرفی ضرورت دارد بازارهای ثانویه مرتبط با مسکن و تسهیلات و اعتبارات با ساخت‌وساز هماهنگ‌سازی شود.

ستاریان توجه به بخش سخت‌افزاری تولید مسکن را از دیگر ضروریات موردتوجه شخص جایگزین آخوندی دانست و گفت: زیرساخت‌های صنعت ساختمان ازجمله تولید مصالح مدرن و به‌روز باید مورد تأکید وزیر قرار گیرد. بعد نرم‌افزاری کار هم بسیار مهم بوده و باید در پژوهش و بررسی‌ها در بحث باغ شهرها و شهرک‌سازی بخش خصوصی را فعال کنیم.

وی افزود: خروج بازار مسکن از رکورد تنها به تولید برنمی‌گردد و بخش عمده آن مربوط به مدیریت دولت در سایر حوزه‌های اقتصادی کشور است. یعنی بازارهای اقتصادی ما در حوزه نفت و گاز، طلا و سکه و ارز و... هراندازه رونق یابد به افزایش تولید هم کمک خواهد کرد و بالعکس به هر میزان که این بازارها در فضای تلاطم و نوسانات شدید قرار گیرد، تولید و عرضه مسکن نیز مختل می‌شود.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که چرا بااینکه دولت تعهد خود به مسکن مهر را انجام نداده طرح‌های جایگزینی چون مسکن اجتماعی مطرح می‌شود، بیان کرد: اساساً این‌گونه طرح‌ها به‌نوعی فرافکنی از سوی وزرا محسوب می‌شود به این معنا که این برنامه‌ها برای جوامع کاملاً توسعه‌یافته از سوی دولت‌ها ارائه می‌شود.

وی در همین ارتباط گفت: در کشورهای توسعه‌یافته بخشی از یک دهک کوچک در جامعه وجود دارد که امکان حتی خرید کوچک‌ترین متراژ خانه را ندارند و لذا از این طریق مسکن اجتماعی آن‌ها را خانه‌دار می‌کنند که تعداد آن‌ها شاید به 50 -60هزار نفر برسد. اما در کشوری مثل ایران که دهک‌های میانی جامعه هم قادر به تهیه مسکن خود نیستند، اصلاً این طرح‌ها قابل‌اجرا نیست و به‌نوعی سلب مسئولیت از تکمیل پروژه مهر و امثال آن محسوب می‌شود.

محمدرضا شجاعیان/جام جم آنلاین