فرح و بگوری

چه کسی فکرش را می‌کرد که حالا پس از سال‌ها، مراسم جشن تولد فرح دیبا، همسر شاه مخلوع، ما را یاد این سریال بیندازد؛ حالا قضیه چیست و چه ارتباطی بین این جشن و این مجموعه خاطره‌انگیز تلویزیونی وجود دارد؟

شاید ویدئویش را شما هم دیده باشید؛ از پریروز همین‌طور در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود؛ در بخشی از جشن تولد، فرح ایستاده است و یکی از حاضران در ستایش او شعر[؟]ی می‌خواند یا دست‌کم این‌طور فکر می‌کند متنی که برای او می‌خواند، می‌تواند شعر هم باشد. هم محتوا و شیوه پرداخت این متن و هم شیوه خواندن آن، ما را حسابی یاد شاعر روستای برره می‌اندازد؛ بگوری را یادتان هست؟

شاعر چاپلوس و متملق روستای برره که برای خان‌های آبادی عجیب و غریب، مدح می‌نوشت و با آن صدا و لحن لوس و مشمئزکننده می‌خواند. نقش بگوری را علی کاظمی بازی می‌کرد و چقدر هم باورپذیر توانسته بود اغراق لازم در پرداخت شخصیت یک شاعر بی‌ذوق و قریحه و کم‌سواد را به تصویر بکشد. کاراکتری که نویسنده‌های این سریال و مهران مدیری از او شاعری متملق ساختند، دقیقا منطبق بود با تصور عموم مردم از شاعری که صرفا برای زر و سیم شعر می‌گوید؛ او تمام وجنات چنین شاعری را اختیار کرده بود و به این وجنات مقدار معتنابهی ساده‌لوحی و دل‌نازکی و شکنندگی را با احساساتی رقیق افزوده بود؛ همیشه نگران پوستش بود که خراب نشود، صدا نازک می‌کرد و منتظر بود تا از گل نازک‌تر بشنود و احساسات رقیقش را
بروز دهد.کمتر کسی فکر می‌کرد روزی مابه‌ازای شخصیت خیالی و اغراق‌شده بگوری برره دقیقا و نعل‌به‌نعل در دنیای واقعی سربرآورد، کنار فرح پهلوی، که به هنرشناسی و هنردوستی معروف است، بایستد و تملق او را به آبکی‌ترین شکل ممکن بگوید.

ویدئویش را یک‌بار دیگر ببینید؛ مردی جوان با استایلی که انگار می‌خواهد شعری جدی و پر از ملاحظات ادبی و هنری بخواند، مصرع‌های پر از ایراد وزنی و خالی از هر گونه ارزش شعری را با حرارتی زیاد می‌خواند و احتمالا آنجا علاوه بر فرح دیگران هم سعی کرده‌اند جلوی خنده‌شان را بگیرند تا کار تمام شود و بخیر بگذرد. در ویدئویی که منتشر شده، دو بیت قابل تشخیص است؛ البته در نظر داشته باشید بیت، نه در معنای واقعی کلمه، بلکه در تصور ایشان. می‌خوانند: «اتم‌ها گرد آمدند و اجرام آمد پدید/ دی‌ان‌ای‌ها و پروتئین‌ها جمع گشتند و آدمی آمد پدید/ انسان‌ها و ربات‌ها گرد هم آمدند و شهرها آمد پدید/ تمام نیکی‌ها جمع گشتند و فرح دیبا آمد پدید». باور کنید! اگر ویدئو را ندیده‌اید یکهو فکر نکنید شوخی‌مان گرفته. همین است که خواندید. به همین سبکی و مضحکی. حالا از عدم‌تجانس عجیب و غریب دی‌ان‌ای با پروتئین و از محور همنشینی داغونِ آدم‌ها و ربات‌ها و با شهرها بگذرید و این شعر را یک‌بار دیگر بخوانید.

به خاطر شباهت شعرخوانی جشن تولد فرح پهلوی با شعرهای بگوری برره با علی کاظمی گفت‌وگو کرده‌ایم

فکر می‌کردم شاعرها خیلی اندیشمندند!

علی کاظمی، در بسیاری از سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی حاضر بوده است، اما کمتر کسی است که سر این ادعا با ما توافقی نداشته باشد: «مهم‌ترین نقش کارنامه بازیگری کاظمی، بگوری، شاعر برره بوده است». حالا ویدئوی شعرخوانی در جشن تولد فرح دیبا و شباهت‌های این شعر و شعرخوانی به شعرها و وجنات علی کاظمی در نقش بگوری، ما را یاد او انداخته و سراغش رفته‌ایم.

تصور عموم مردم از سبک و سیاق زندگی و روحیات شاعران کهن بخصوص آنها که در دربارها مشغول تملق‌گویی بوده‌اند، چندان فاصله‌ای با بگوری برره ندارد. شما پیش از این‌که در قالب بگوری ظاهر شوید، نسبت به شاعران چه تصوری داشتید؟

گمان من همیشه این بود که شاعران آدم‌هایی اندیشمند و باهوش هستند. مساله اینجاست که بگوری، نماینده این‌دسته از شاعران اندیشمند نیست و طبعا می‌خواهد شاعران چاپلوس بی‌هنر را بازنمایی کند.اساسا نقطه کانونی طنز در کاراکتر بگوری، تناقضی بود که بین روحیه لطیف و شاعرانه‌اش با هیبت و هیکل بزرگش ایجاد شد.

شعرهایتان خیلی آبکی بود. آن‌قدر که یک نویسنده یا شاعر باید تلاش کند تا به این سطح از ابتذال نزدیک شود. کار کدام یک از نویسنده‌های این مجموعه تلویزیونی بود؟

متن‌ها را همه نویسنده‌ها می‌نوشتند؛ مهراب و پیمان قاسمخانی، امیرمهدی ژوله، سروش صحت و... . شعرها هم همین‌طور بود.

اصولا وقتی نقشی در سریال یا فیلمی گل می‌کند، کارگردان‌های تنبل از همان جنس نقش‌های قبلی به بازیگرها پیشنهاد می‌دهند. نقشی مشابه بگوری بعدها به شما پیشنهاد نشد؟

بلافاصله بعد از «شب‌های برره» نه، اما بعدها چرا. نپذیرفتم.

اهل شعرخواندن بوده‌اید؟

راستش را بخواهید چندان نه. متاسفانه چندان اهل مطالعه نبوده‌ام، اما ترانه زیاد گوش می‌دهم.

دیگر هنرها چطور؟

به هنرهای تجسمی علاقه دارم؛ قدیم‌ترها هم نقاشی می‌کشیدم و هم مجسمه‌هایی از خمیر می‌ساختم.

دو، سه روزی است ویدئویی منتشرشده از شعرخوانی مردی در جشن تولد فرح پهلوی. این شعرخوانی، ما را یاد شعرخوانی‌های شما در قالب شخصیت بگوری برره انداخته است. این ویدئو را دیده‌اید؟

نه. چرا با این ویدئو یاد من افتادید؟

شعری که خوانده می‌شود حسابی آبکی است و نحوه شعرخوانی این آقا هم بی‌شباهت به لوس‌بازی‌های بگوری نیست.

خب شیطنت می‌کنند دیگر. اصولا من چند روز با تاخیر چنین چیزهایی را می‌بینم.

نه، هنوز در شبکه‌های اجتماعی شیطنتی صورت نگرفته؛ ما خودمان با این ویدئو یاد شما افتادیم.

سلامت باشید.