اجرای موسیقی و گریه مردم

هر چند این دو ماه کنسرت‌های موسیقی تعطیل هستند، اما امکان برگزاری آیین‌های موسیقایی مرتبط با ماه محرم می‌تواند هم از نظر فرهنگی و هم اجتماعی اتفاقات خوبی را رقم بزند؛ البته اتفاقاتی طی سال‌های گذشته در این عرصه شکل گرفته‌ که حالا روز‌به‌روز بر تعدادشان افزوده می‌شود. یکی از اجراهای ارزشمندی که این سال‌ها طرفداران نسبتا زیادی هم دارد، «وداع» اثر حسام‌الدین سراج است. این خواننده بی‌حاشیه و حرفه‌ای موسیقی ایرانی ابتدا آلبوم‌های «وداع 1 و 2» را روانه بازار موسیقی کرد و بعد هم اجراهایی از این آلبوم‌ها برگزار کرد که مورد توجه قرار گرفت. این اجرا امسال هفتم آبان با نظارت فریدون شهبازیان و تنظیم محمد میرزمانی، دو استاد برجسته موسیقی کشورمان در تالار وحدت اجرا می‌شود. با سراج تماس گرفتیم تا درباره این اجرا که اصولا با عنوان کنسرت مذهبی از آن یاد می‌شود، گفت‌وگو کنیم. او درباره این اجرا به جام‌جم می‌گوید: وداع امسال هم اجرا می‌شود و عده‌ای این اجرا و دیگر اجراهای مشابه را کنسرت مذهبی می‌نامند. این ترکیب درستی نیست، چون با شیوه‌ای از موسیقی روبه‌رو نیستیم که نامش را کنسرت مذهبی بگذاریم. بهتر است بگوییم اجرای یک اثر آیینی. این خواننده درباره واکنش مخاطبان درباره اجرای وداع اظهار می‌کند: طی سه سال شش اجرا از وداع را در برج میلاد روی صحنه بردیم. سال دوم برخی از قطعات که اجرا می‌شد، خیلی از مردم اشک می‌ریختند و این خیلی برای من تجربه جالبی بود. اولین بار بود که در اجرایم مردم گریه می‌کردند. او ادامه می‌دهد: این فضاها ارزشمند است، نه به خاطر این‌که کار خودم است، چنین نظری داشته باشم، ما نیاز به حرکاتی داریم که مبانی معنوی و موسیقی را با هم آشتی دهد. شعرها از سروده‌های عمان سامانی و قیصر امین‌پور است. سامانی در توصیف واقعه عاشورا بی‌نظیر است. به عزیزان علاقه‌مند به این مقوله توصیه می‌کنم یا وداع را بشنوند یا «گنجینه اسرار» عمان سامانی را بخوانند. عمان صنعت شعر بسیار قوی دارد. سروده‌های او جز این‌که مرثیه است، فضای لطیف و شاعرانه‌ای دارد که اگر آن را به‌صورت آزاد هم بخوانید روی شما تاثیر می‌گذارد. از طرف دیگر، مضامین را به‌صورت کنایی بیان می‌کند و این موضوع بر‌خلاف اغلب مراثی امروز است که صریح و بی‌پروا حرف می‌زنند. آنچه سراج در این کنسرت می‌خواند، بخشی از آثاری است که از مجالس روضه‌خوانی پدر مرحومش به جا مانده است. او در این باره می‌گوید: پدر من روحانی بود، اما به هنر و شعر خیلی علاقه داشت. با استاد تاج اصفهانی و مرحوم استاد حسن کسایی دوستی نزدیکی داشت و خانه‌مان به‌نوعی محفلی ادبی موسیقایی بود. او روحانی خاصی بود، شعرهای عمان را می‌خواند و گریه می‌کرد. من هم در محفل پدر به اشعار عمان علاقه‌مند شدم.

سوگ با صدای اصفهانی

امسال قرار است، ارکستر ملی ایران هم با حضور محمد اصفهانی روی صحنه برود و اجرای آیینی را داشته باشد.

می‌توان این اتفاقات تازه را نیک دانست. این اجرا بیست و یکم مهر یعنی حدودا دو هفته قبل از وداع سراج روی صحنه می‌رود و «حدیث سرفرازی» نام دارد.

در این اجرا قطعات سرفرازی از حمید شاهنگیان، سوگ و معصومیت از فریدون شهبازیان، غنچه افسرده، فریاد تنهایی و فرصت بدرود از محمد اصفهانی، شورآفرین از حسین دهلوی، دو نغمه بختیاری از روح‌ا... خالقی، چنگ و نی از محمد بیگلرپور و دیده بگشا از علیرضا کهن‌دیری توسط هنرمندان ارکستر نواخته می‌شود.

یک دهه سوگ‌خوانی نجفیان

سوگ آواهای کهن در واقع روایتی از رسم‌ها و آیین‌های عاشورایی اقوام ایرانی و سوگ سهراب در شاهنامه است که توسط هنرمند ایرانی رسول نجفیان به مدت ده شب در گالری غربی برج میلاد برگزار می‌شود. این برنامه نتیجه تحقیق 30 ساله رسول نجفیان روی آیین‌ها و رسوم عاشورایی و آهنگ‌های نهفته در تعزیه‌ها، نواهای عاشقان دلسوخته اباعبدا... الحسین(ع) و لالایی‌های مادران ایران‌زمین است که خود نیز به همراه گروهی از هنرمندان موسیقی کشورمان اجرا و روایت می‌کند.

در اجرای نواهای عاشورایی رسول نجفیان گروه موسیقی دمام زن، گروه کر و گروه دف‌نوازان نیز این هنرمند را همراهی می‌کنند. این ویژه‌برنامه از 18 الی 27مهر از ساعت 18 الی 20 در برج میلاد برگزار می‌شود.

زینب مرتضایی‌فرد

فرهنگ و هنر