زنگ ضدچاقی

دلیل این‌که گروهی از بچه‌ها علاقه چندانی به ورزش نشان نمی‌دهند، می‌تواند تغییر سبک زندگی آنها باشد، ضمن این‌که بازی‌های کامپیوتری، بزرگ‌ترین رقیب ورزش به حساب می‌آید. با آمدن مهرماه و شروع سال تحصیلی جدید، زنگ ورزش پیش‌روی دانش‌آموزان قرار می‌گیرد و بعضی دانش‌آموزان با تنبلی، از مشارکت در برنامه‌های ورزشی فرار می‌کنند. اما واقعا اهمیت ورزش برای کودکان و نوجوانان چیست و والدین چگونه می‌توانند آنها را به این مساله تشویق کنند؟ پاسخ این سوالات را در متن زیر می‌خوانید.

چاقی سن و سال نمی‌شناسد

تغییر سبک زندگی و تغذیه، باعث شده اضافه وزن و چاقی، نه‌تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان و نوجوانان نیز دیده شود. چاقی می‌تواند عوارض بسیار زیادی برای بدن در پی داشته باشد و افراد چاق، در هر سنی که باشند بیش از بقیه مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف هستند.

بسیاری از کودکان و نوجوانان، به دلیل مصرف غذاهای آماده و فست‌فود، کالری بیش از حدی را دریافت می‌کنند و به‌دلیل عدم تحرک، این کالری سوزانده نمی‌شود. والدین پیش از هر چیز باید فکری به حال تغذیه فرزندان خود کنند و ضمن محدود کردن ‌غذاهای فست‌فودی، برای تغذیه زنگ تفریح بچه‌ها، خوراکی‌های سالم و کم‌کالری را در نظر بگیرند. سیب، کرفس و هویج، می‌تواند بهترین گزینه‌ها برای دانش‌آموزان به حساب بیاید، چون هم کالری کمی دارد و هم به دلیل داشتن فیبر بالا، مانع از احساس گرسنگی آنها می‌شود. اگر قرار است برای فرزندتان نان و پنیر درست کنید، باید از نان سبوس‌دار یا نان جو و پنیر کم‌چرب استفاده کنید تا هم برای فرزندتان مقوی باشد و هم باعث چاق‌شدن او نشود.

چرا ورزش؟

تاثیرات مثبتی که ورزش می‌تواند در زندگی بگذارد، بر کسی پوشیده نیست. ورزش علاوه بر این‌که می‌تواند باعث تناسب اندام و سلامت جسم شود، بر روان افراد نیز تاثیرات مثبتی دارد. به‌طور کلی، آن‌دسته از دانش‌آموزانی که به‌صورت مستمر ورزش می‌کنند، بانشاط‌تر هستند و معمولا یادگیری‌شان به نسبت آنهایی که ورزش نمی‌کنند، بیشتر است. ورزش کردن در کودکی و نوجوانی می‌تواند مانع از اضافه وزن و چاقی بیش از حد دوران بزرگسالی شود؛ البته به شرط آن‌که با تغذیه مناسب همراه باشد و بین کالری دریافتی و کالری مصرفی، تناسبی وجود داشته باشد. همچنین کودکان و نوجوانانی که به‌صورت مستمر ورزش می‌کنند، در سنین بالا به نسبت همسالان خود از انعطاف‌پذیری و چالاکی بیشتری برخوردار هستند.

نباید فراموش کرد که دانش‌آموزان به دلیل نشستن پشت نیمکت‌های مدرسه برای ساعت‌های طولانی، ساختار قامتی آسیب‌پذیری دارند؛ بویژه در شرایطی که صاف و اصولی ننشینند، این مساله تشدید خواهد شد. فشار روی ستون فقرات، کیفوز پشتی، لوردز کمری، افتادگی شانه‌ها، کج شدن ستون فقرات به یک سمت و... برخی از آسیب‌هایی است که با رعایت‌نکردن اصول درست نشستن و تضعیف عضلات بدن و همچنین ورزش نکردن به‌وجود می‌آید.

یک زنگ کافی است؟

شاید این سوال به ذهن بسیاری از والدین برسد که آیا یک زنگ ورزش، برای فرزندان کافی است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که ورزش حتی به مقدار کم نیز می‌تواند تاثیرات مثبت خود را روی بدن بگذارد، ولی محدود کردن ورزش به یک زنگ آن هم در مدرسه، قطعا کافی نیست. شاید برای دانش‌آموزان امکان ورزش در باشگاه‌ها هنگام تحصیل وجود نداشته باشد، ولی این مساله نباید تبدیل به بهانه‌ای برای حذف ورزش در زمان مدرسه شود. پیاده‌روی روزانه به مدت نیم ساعت و حداقل سه روز در هفته، می‌تواند برای بدن بسیار مفید باشد. شاید بچه‌ها به جای پیاده‌روی، تمایل و اصرار بیشتری به بازی‌های کامپیوتری نشان بدهند؛ در چنین شرایطی والدین باید سراغ آن‌دسته از بازی‌هایی بروند که در آنها تحرک نیز وجود دارد. این نوع بازی‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌ که کاربر برای بازی کردن، باید از جای خود بلند شده و حتما بدن خود را به حرکت دربیاورد. اما از همه اینها که بگذریم، هیچ کسی نمی‌تواند مانند والدین برای فرزندان خود الگو باشد. اگر والدین اهل ورزش باشند و برنامه‌های ورزشی خانوادگی را در نظر بگیرند، فرزندان نیز به‌صورت ناخودآگاه به ورزش گرایش پیدا می‌کنند.

ورزش به صورت فوق برنامه

گاهی والدین برای ورزش اصرار زیادی دارند و فرزند خود را در کلاس‌های ورزشی حتی در ایام مدرسه نیز ثبت‌نام می‌کنند. انجام چنین کاری می‌تواند مفید باشد، ولی نباید والدین این نکته را از یاد ببرند که هدف از ورزش، پرورش قهرمان یا ورزش حرفه‌ای نیست و تا زمانی که خود فرزند تمایلی به ورزش حرفه‌ای نداشته باشد، نباید او را مجبور به چنین کاری کرد. ورزش حرفه‌ای در کودکان و نوجوانان، اما و اگرهای بسیار زیادی دارد و اگر به شکل اصولی و با یک برنامه صحیح نباشد، می‌تواند به بدن آنها آسیب‌های جدی وارد کند.

5 نکته مهم

اگر فرزند شما به بیماری‌های قلبی ـ‌ عروقی یا مشکلات جسمی دیگری مبتلاست، حتما برای ورزش با پزشک او مشورت کنید. همچنین در صورت ممنوعیت برای ورزش، این مساله را حتما با معلم فرزند خود در میان بگذارید.

اگر بدن فرزندتان آمادگی کافی برای ورزش ندارد، از معلم ورزش او بخواهید تمریناتی را برای منزل و با هدف افزایش انعطاف‌پذیری و آمادگی بدنی، در اختیار فرزندتان قرار بدهد.

گرم کردن بدن پیش از ورزش و سرد کردن آن پس از ورزش(ریکاوری)، با انجام حرکات کششی و جنبشی، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که افراد در هر سنی، باید آن را انجام بدهند تا از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری شود. گرچه معلمان ورزش بر این مساله تاکید می‌کنند، اما شما هم از اهمیت این موضوع برای فرزندتان به شکل دوستانه سخن بگویید تا این حرکات را جدی بگیرد.

به فرزندتان بیاموزید که در صورت بروز آسیب ورزشی حتی به ظاهر جزئی، آن را با معلم ورزش خود و شما در میان بگذارد. در صورت بروز ضربه‌های کوچک، بهره‌گیری از کیسه یخ یا در صورت عدم دسترسی به آن، گرفتن اندام آسیب دیده برای چند دقیقه در زیر آب سرد، می‌تواند درد اندام آسیب دیده را کم کرده و تورم احتمالی را کاهش دهد. ناگفته نماند اگر آسیب‌ها جدی باشد، باید توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار بگیرد. اهمیت این مساله در ضربه‌های محکم به سر یا چشم و کشیدگی‌های شدید عضلانی، بیشتر است.

چنانچه فرزندتان برای مدتی طولانی بعد از ورزش مداوم و اصولی، همچنان دچار دردهای شدید عضلانی و دردهای نامتعارفی در بخش‌های دیگر بدنش می‌شود، نباید آنها را نادیده بگیرید و برای شناسایی دلیل این مساله حتما به پزشک متخصص مراجعه‌کنید.

آزاده جلالوند

کارشناس تربیت بدنی و علوم ورزشی