فناوری‌های به‌کار رفته در پیوند صورت نشان می‌دهد چهره دانش پزشکی در حال تغییر است

و بدین «صورت» ...

صورت و چهره هر انسانی عامل تشخص اوست. هر کسی علاوه بر کارهایی مانند دیدن، بوییدن، چشیدن و شنیدن، احساسات خود را نیز از طریق چهره و صورت خود بروز می‌دهد. اگر میزان تخریب و آسیب وارد آمده به صورت، فراتر از محدوده عملکرد جراحی پلاستیک یا جراحی‌های احیاکننده معمول باشد، بیمار علاوه بر رنج از دست‌دادن ظاهر، توانایی عملکردهای ساده‌ای مانند خندیدن، صحبت‌کردن، غذا خوردن یا تنفس را نیز از دست می‌دهد. در چنین مواردی، پیوند صورت شاید تنها راهی باشد که بتواند به شکل کارآمدی، فرد را به عملکردها و روال عادی زندگی بازگرداند. پیوند صورت یک روش پزشکی بسیار پیچیده است که 100 درصد بافت چهره فرد گیرنده را با چهره فرد اهداکننده جایگزین می‌کند. در عمل جراحی پیوند صورت، اجزای عملکردی مختلف مانند بینی و پلک‌های پایین، همچنین بافت‌های مختلف مانند پوست، عضلات، ساختارهای استخوانی، رگ‌ها، شریان‌ها و اعصاب به یکدیگر پیوند زده می‌شوند.
کد خبر: ۱۱۶۳۶۵۵

یک سال و نیم پیش تیمی 11 نفره از جراحان و متخصصان بیمارستان کلیولند در ایالت اوهایوی آمریکا طی یک عمل جراحی، پیوند کامل صورت را روی یک دختر 21 ساله که سه سال پیش بر اثر شلیک به صورت خود دچار آسیبهای متعددی در این ناحیه شده بود، انجام دادند. کیتی استابلفیلد در پنجم فروردین 93 در خانه برادرش اقدام به خودکشی کرد. پدر و مادر کیتی برای نجات جانش او را از بیمارستان محلی در آکسفورد به یک بیمارستان در شهر ممفیس ایالت تنسی و پس از آن به کلینیک کلولند منتقل کردند. در اواخر سال 94 وضعیت کیتی پایدار اعلام شد و او در 14 اسفند 95 در کلینیک کلولند تحت یک عمل جراحی 31 ساعته قرار گرفت تا با دریافت پیوند صورت، ساختار طبیعی صورت که به طور مستقل قادر به جویدن، بلعیدن و تنفس است به او بازگردانده شود.

عمل پیوند صورت کیتی چرا مهم است؟

کیتی چهلمین فرد در جهان و سومین نفر در کلینیک کلولند است که پیوند صورت دریافت کرده است. او همچنین جوانترین فرد در میان همه دریافتکنندگان پیوند صورت به شمار میآید؛ چیزی که میتواند یک امتیاز برای موفقیتآمیز بودن عمل پیوند تلقی شود. زیرا به گفته پزشکان بنیه بیماران جوان قویتر است و بیمار سالهای بیشتری برای بهره بردن از تغییرات ایجاد شده توسط جراحی پیش رو دارد. کیتی به مجله نشنال جئوگرافیک که بتازگی گزارش مفصلی از این عمل جراحی منتشر کرده گفته است اکنون شانس دوبارهای برای زندگی پیدا کرده است.

به علت گستردگی صدمات کیتی، عمل جراحی پرزحمت او که به برنامهریزیها و هماهنگیهای دقیقی نیاز داشت یکی از پرهزینهترین جراحیهای انجام شده در جهان محسوب میشود. عمل جراحی، پیوند پوست سر، پیشانی، پلکهای بالا و پایین، کاسه چشم، بینی، گونهها، فک بالا و نیمی از فک پایین، دندانهای بالا و پایین، اعصاب صورت، ماهیچهها و پوست صورت را شامل میشد. درواقع 100 درصد بافتهای صورت کیتی در این عمل پیوند جایگزین شدند. رگهای خونی صورت فرد اهداکننده باید به رگهای خونی کیتی پیوند زده میشدند تا خون در صورت جریان پیدا کند.

فناوریهای به کار رفته در این جراحی کمنظیر

جنبه برجسته این عمل 31 ساعته را میتوان استفاده از تکنیکها و فناوریهایی مثل تمرین جراحی، چاپ سهبعدی و واقعیت مجازی به عنوان پلتفرمهای عمده در برنامهریزیهای قبل از جراحی دانست. این پلتفرمهای پیشگام که در عملهای پیوند قبلی ابداع یا تکمیل نشده بودند در بهدست آمدن نتایج دقیق، هم از نظر عملکردی و هم از نظر زیباییشناختی کمک کردند. یک جنبه غیرمعمول در این جراحی که تازهترین جراحی پیوند صورت در کلینیک کلولند محسوب میشود، استفاده از الگوسازی سهبعدی برای بازسازی فک بیمار بود. دکتر برایان گاستمن، جراح پلاستیک که هدایت عمل جراحی کیتی و نظارت بر مراقبت از او را به عهده داشت، میگوید: قبل از آغاز عمل پیوند کیتی، جراحان فناوری چاپ سهبعدی را برای بازسازی حدود 90 درصد از فک بالایی بیمار بهکار گرفتند. تیم جراحی همچنین از سیتی اسکنهای فک خواهر بزرگتر کیتی برای چاپ سهبعدی الگوی مدل مورد استفاده برای بازسازی استفاده کردند. دکتر گاستمن توضیح میدهد: کاری که ما باید قبل از عمل پیوند کیتی انجام میدادیم این بود که ترکیبی از فک کیتی و خواهرش را طراحی کنیم. یک شرکت الگوسازی سهبعدی آناتومی فک خواهر کیتی، این کار را انجام داد و مدل پیچیدهای برای فک بیمار طراحی کرد. دکتر گاستمن و تیمش بر اساس این مدل و با استفاده از استخوان پای کیتی، فکی جدید را برای او ایجاد و به صورتش پیوند زدند.

یکی دیگر از فناوریهایی که با موفقیت در این عمل مورد استفاده قرار گرفت «فناوری هولولنز» بود. هولولنز، یک رایانه هولوگرافی درونساخت در هدست است که به کاربر اجازه میدهد در درون فضاهایی همچون اتاق یا دفتر کار خود، هولوگرامها را - که فضاهای سهبعدی را در ساختارهای کوچک نشان میدهد - بشنوند، ببینند و با آنها تعامل داشته باشند. دکتر فرانسیس پاپای، رئیس موسسه پوست پزشکی و جراحی پلاستیک موسسه کلولند میگوید استفاده از فناوری هولولنز در تمرین جنبههای مختلف عمل - بارها و بارها و بارها - قبل از انجام عمل واقعی روی بیمار بسیار مفید واقع شد. دکتر پاپای میافزاید مهندسان زیستپزشکی ما قادر بودند مدلهای مجازی از صورت بیمار ایجاد کنند؛ جایی که شما در آن میتوانستید همه چیز ازجمله ساختار استخوان و رگهای خونی را ببینید.

به گفته پاپای به کمک فناوری هولولنز پزشکان این امکان را دارند که به طور مجازی در فضای داخلی صورت بیمار گردش کنند و همهچیز را ببینند. این فناوری سطح بَعدی الگوسازی برای جراحی است. افزون بر این، پیشرفتهای مداوم در زمینههای تخصصی مرتبط با پیوند صورت نیز به پیشبرد این زمینه علمی کمک کرده است. علاوهبر جراحان پلاستیک، تیم گسترده نظارت بر روند پیچیده پیوند، متخصصان بیهوشی، اخلاق زیستی، دندانپزشکی، چشمپزشکی، غدد، بیماریهای عفونی، روانپزشکی، داروسازی و پزشکی پیوند را شامل میشد.

چالشهای پیوند صورت

دکتر گاستمن میگوید در این عمل پیوند ابتدا باید هرگونه ماده خارجی از بدن کیتی خارج میشد. چالش مهم بعدی جلوگیری از قرار گرفتن مغز کیتی در معرض محیط و هوای بیرون بود، همچنین باید همه ساختارهای مهم مانند شریانهای اصلی، اعصاب و نیز چشمهای کیتی را از قرار گرفتن در معرض هوای محیط محافظت میکردیم. چالش دیگری که وجود داشت، جنبههای عملکردی کار بود. کیتی باید میتوانست نفس بکشد، صحبت کند و حتی غذا بخورد. همه اینها جزو برنامه بازسازی بودند. بهگفته دکتر گاستمن، هدف اصلی از این جراحی گسترده این بود که کیتی هم از نظر ظاهری و هم از نظر عملکردی به زندگی طبیعی بازگردانده شود و بتواند از نظر روانی دوباره احیا شود. اکنون کیتی میتواند کارهایی مانند نفسکشیدن، صحبت کردن، جویدن و ابراز احساساتش را به شیوه موثرتری انجام دهد. با داشتن بینی، لبها، کام، پلکها و فک جدید او این اقبال را دارد که یک باردیگر به جامعه بازگردد و آیندهای مانند دیگر جوانان داشته باشد. درواقع عمل پیوند، اعتماد به نفسی را که کیتی از دست داده بود به او برگرداند. پزشکان معتقدند به دلیل گستردگی صدماتی که به پوست و استخوانها وارد شده بود بازسازی صورت به تنهایی نمیتوانست این هدف را محقق کند. دکتر گاستمن میگوید نتیجه عمل بسیار عالی بود و من با توجه به شرایط قبلی کیتی، از کارهایی که او اکنون میتواند انجام دهد بسیار راضی هستم. کیتی در 10 مرداد 96 از بیمارستان مرخص شد. او اکنون و همزمان با ادامه درمان برای بازآموزی راه رفتن، حرکت، صحبت و خواندن خط بریل در حال مصرف داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی است.

پسزدن پیوند؛ یک نگرانی که هنوز وجود دارد

در حالی که جنبههای تکنیکی جراحی پیوند صورت در حال حاضر توسط پزشکان تکمیل شده است، یک موضوع نگرانکننده درمورد همه اشکال پیوند عضو همچنان وجود دارد و آن احتمال پس زده شدن عضو پیوند شده است. همانند دیگر انواع پیوند عضو، در جراحی پیوند صورت نیز بیماران باید در طول عمر خود داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مصرف کنند. بههمین دلیل برخی اعضای تیم کلینیک کلولند از جمله دکتر بهار بصیری غرب، جراح پلاستیک، در حال انجام تحقیقاتی هستند که راههای جدید، دقیق و غیرتهاجمیتری را برای ارزیابی تحمل یا عدم تحمل بدن در پذیرش پیوندهای مرتبط با صورت بررسی میکنند. این تلاشها برای فائق آمدن بر مشکل سرکوب سیستم ایمنی، همچنین عوارض جانبی بالقوه داروهایی که باید برای جلوگیری از پس زده شدن پیوند مصرف شوند گام بزرگ دیگری در زمینه پیوند صورت خواهد بود.

آغاز دورانی تازه برای مداوای بیماران

دکتر پاپای میگوید پیوند صورت یک شاهکار فنی و از نظر تکنیکی یک کار بزرگ و برجسته است و در حال حاضر اینکه این شاهکار قابل انجام است کاملا مورد قبول جامعه پزشکی قراردارد. وی میافزاید موضوع مهم این است که چگونه باید از پس زدهشدن عضو به عنوان یک مشکل تهدیدکننده جلوگیری شود؟ آیا ما در نهایت راههایی برای افزایش سطح پذیرش بافت پیوندی کشف خواهیم کرد؟ اگر بتوانیم این مشکل را حل کنیم، دروازههای تازهای به روی بسیاری از بیماران خواهیم گشود و این هدف نهایی ماست.

منابع: clevelandclinic.org و dailymail.co.uk

یاسمین مشرف

جامجم

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها