17 کتاب برای‌ 17 شهریور

به گزارش جام جم انلاین، واقعه خونین میدان ژاله در 17 شهریور 1357 معروف به جمعه سیاه، رویداد اتمام کار رژیم شاهنشاهی ایران نیز محسوب می‌شود. به عبارتی ساده تر، رژیم پهلوی با این اقدام خونین خود هر گونه امید به مصالحه میان انقلابیون و سلطنت‌طلبان را از میان برد. 17شهریور 1357 جدایی میان ملت و حکومت را عمیق تر کرد و امکان هر نوع پیوستگی یا سازش به نابودی کشاند.

صبح جمعه، ١٧ شهریور سال ١٣۵۷، تظاهرات برای چهارمین روز متوالی ادامه پیدا کرد. این بار وعده دیدار مردم غیور کشور در میدان ژاله (میدان شهدای فعلی) بود. آنان غافل از آن‌که رژیم ستمگر پهلوی از 7 صبح حکومت نظامی اعلام کرده است به میعادگاه رسیدند. ناگهان با دیدن تانک‌ها و نیروهای نظامی و مأموران اسلحه به دست متعجب شدند، اما بدون اعتنا به آنها به تظاهرات خود ادامه دادند.

چندی طول نکشید که مأموران مسلح پس از چند بار هشدار، جمعیت متشکل از زنان و کودکان را در کمال بی رحمی و سنگدلی هدف رگبار گلوله قراردادند.

ابعاد عظیم کشتار و سرکوب مردم بی گناه در این روز باعث شد انقلابیون در حرکت خود ثابت قدم تر جلو روند. ناگفته نماند رهبری حضرت امام خمینی(ره) نقش به سزایی در این پیروزی غرورآفرین ایفا کرد. می‌توان گفت رویداد خونین 17 شهریور عاملی موثر در تشدید مبارزات مردمی و تسریع سقوط رژیم پهلوی به شمار می رود. آمار دقیق شهیدان مظلوم حادثه ١٧ شهریور هیچ‌گاه مشخص نشد.

درباره این رویداد کتاب‌های بسیاری به نگارش درآمده است. در این گزارش حدود 17 عنوان از این آثار را به شما معرفی می کنیم.

1. گام به گام با انقلاب (جلد اول)

نویسنده: اکبر خلیلی

ناشر: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، حوزه هنری

سال چاپ: 1375

نویسنده در این نوشتار که به صورت یادداشت‌های روزانه است، پیشامدهای متعدد سیاسی در سال 1357 هـ.ش. از ۱۷ شهریور تا 24 بهمن‌ماه را روایت می کند.

2. سیر تکوینی انقلاب اسلامی

نویسنده: جواد منصوری

ناشر: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی

سال چاپ: 1375

این کتاب مروری گذراست بر مهم‌ترین رویدادها و تحولات تاریخ معاصر ایران از دوره قاجار و همزمان با نهضت تنباکو تا پیروزی انقلاب اسلامی که در بخش پایانی به طور مفصل درباره واقعه 17 شهریور نوشته است.

3. روزشمار انقلاب اسلامی(جلد 5)

نویسنده: تیم نویسندگان

ناشر: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی

سال چاپ: 1378

این کتاب جلد پنجم از مجموعه "روز شمار انقلاب اسلامی" است که در آن اخبار و رویدادهای شهریور ماه سال 1357به ترتیب روز گزارش شده است. این مطالب از روزنامه‌ها و نشریه‌های داخلی و خارجی، کتاب‌های چاپ داخل و خارج، خاطرات رهبران و مبارزان انقلاب اسلامی، بایگانی فرهنگ ناموران معاصر ایران و سایر منابع استخراج و گردآوری شده است.

4. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک

نویسنده: تیم نویسندگان

ناشر:مرکز بررسی اسناد تاریخی

سال چاپ: 1381

این کتاب مجموعه سندهای سازمان امنیت و اطلاعات کشور (ساواک) است که به انواع مقالات، کتاب‌ها، شخصیت‌ها، سخنرانی‌ها و دیگر فعالیت‌های آن بخصوص در رویداد 17 شهریور اختصاص دارد.

5. ک‍ال‍ب‍د ش‍ک‍افی‌ ی‍ک‌ واق‍ع‍ه

نویسنده: رخشنده اولادی، هدایت‌الله بهبودی و ...

ناشر: م‍وس‍س‍ه‌ م‍طال‍ع‍ات‌ و پ‍ژوه‍ش‌ه‍ای‌ سیاسی

سال چاپ: ۱۳۸۴

این کتاب در دو بخش سامان یافته است. بخش اول متن سخنرانی‌ها و پرسش‌ها و پاسخ است. بخش دوم کتاب شامل 3 مقاله است که به طور مفصل درباره 17 شهریور و پیامدهای آن مطالبی را در قالب مقالات بررسی کرده است.

6. تاریخ شفاهی قیام هفده شهریور

نویسنده: محمد طحان

ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

سال چاپ: ‏‫۱۳۸۶

نگارنده در این کتاب با بهره‌گیری از مصاحبه‌ها و سایر منابع تاریخ شفاهی به توصیف واقعه‌ خونین قیام هفده شهریور 1357 می‌پردازد.

7. 57 سال اسارت(از پایداری در تبریز تا فاجعه 17 شهریور)

نویسنده: علی‌محمد بشارتی

ناشر: موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام (ره)

سال چاپ: 1390

در یکی از جلدهای کتاب که هشتمین آن باشد شرح استراتژی حضرت امام خمینی(ره) برای سرنگونی شاه همراه تحلیل و برررسی اوضاع سیاسی کشور و رویداد 17 شهریور بیان شده است.

8. تصمیم شوم ـ‌ جمعه خونین

ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

سال چاپ: 1376

موضوع اصلی کتاب این است که حکومت پهلوی چگونه با برنامه ریزی قبلی، کشتار 17 شهریور را رقم می زند؛ همچنین با تکیه بر برخی اسناد آمارهای کذب حکومت را درباره این رویداد افشا می کند.

9. Imam Khomeini,s message for black Friday

نویسنده: تیم نویسندگان

ناشر: س‍ت‍اد ب‍زرگ‍داش‍ت‌ س‍ال‍گ‍رد پیروزی ان‍ق‍لاب‌‌ اسلامی

سال چاپ: 1360

این کتاب به زبان انگلیسی وقایع تاریخی انقلاب را با محوریت رهبری حضرت امام مرور می کند و البته در صفحاتی عمق کشتار مردم و ظلم حکومت پهلوی را به تصویر می کشد که برای مخاطب انگلیسی زبان بسیار آگاهی بخش است.

10. الام‍ام‌ ال‍خ‍مینی ‌ و ۱۷ شهریور

مترجم: م‍ح‍م‍دج‍واد م‍ه‍ری

ناشر: مرکز اسناد انقلاب

سال چاپ: 1368

این کتاب برای نخستین بار در لبنان منتشر و سپس توسط آقای محمد جواد مهری به زبان فارسی ترجمه شد . در این کتاب به فاجعه 17 شهریور و جنایت های حکومت پهلوی اشاره شده است.

11. ریشه‌های انقلاب اسلامی ایران و شرحی از 17 شهریور

نویسنده: حسینعلی علامه‌نوری

ناشر: نوید نور

سال چاپ: 1381

در جریان پیروزی انقلاب اسلامی، مجموعه ای از عوامل در کنار رهبری امام راحل تاثیرگذار بودند. این کتاب ضمن بررسی ریشه های پیروزی انقلاب به کنکاش درباره وقایع مهم از جمله17 شهریور 57 پرداخته است.

12. جمعه سیاه

نویسنده: حسین نیری

ناشر: سوره مهر

سال چاپ: 1394

کتاب جمعه سیاه برای گروه سنی نوجوان نوشته شده است و به شرح روایتی داستانی از کشتار مردم در میدان ژاله در 17 شهریور می پردازد که قالب داستانی و روایی با تصویرسازی های مناسب دارد.

13. دژخ‍ی‍م‍ان‌ ش‍اه‌ و م‍درس‍ه‌ فیضیه

ن‍ویسنده: محمد رفیعی‌ طا‌لقا‌نی‌ ‌

سال چاپ: 1362

این کتاب با مرور نقاط عطف و تاریخ ساز انقلاب به جنایات رژیم شاه می پردازد و برای نخستین بار به صورت یک جزوه و افست منتشر شد.

‏14. م‍ج‍م‍وع‍ه‌ س‍خ‍ن‍رانی‌ها و م‍ق‍الات‌ 17 شهریور

نویسنده: تیم نویسندگان

ناشر: فرهنگسرای انقلاب

سال چاپ: 1384

کتاب حاضر م‍ج‍م‍وع‍ه‌ سخنرانی‌ها و م‍ق‍الات‌ 17 شهریور در کنفرانسی است که با همین عنوان برگزار شد.

‏15. اشک جمعه

نویسنده: مونا اسکندری

ناشر:سوره مهر

سال چاپ: 1394

اشک جمعه، روایت اتفاقات مهم 17 شهریور سال 57 است. این کتاب به اتفاقات، راهپیمایی‌ها و فعالیت‌های مذهبی در آن دوران پرداخته و پیوند رمانتیکی با واقعه و صحنه‌هایی از عاشورا و کربلا دارد.

16. هفدهم

نویسنده: عمران صلاحی

ناشر: ثالث

سال چاپ: 1386

کتاب هفدهم، سروده مرحوم عمران صلاحی است که مربوط به وقایع هفدهم شهریور است. منظومه‎ای ۵٠ صفحه‌ای که صلاحی درباره اش گفته بود: همه‎اش یک نفس ساخته شده است. وقایعی را که دیده بودم، شب و تحت‎تأثیر آن روز، رفتم پشت‎بام و تا صبح، یک‎نفس و گریه‎کنان نوشتم...

17. محبوبه صبح

نویسنده: راضیه تجار

ناشر: سوره مهر

سال چاپ: 1396

این اثر در ارتباط با زندگی محبوبه دانش، دختر هفده ساله انقلابی است که در واقعه هفده شهریور به فیض شهادت رسیده است. بخشی از فضای این اثر برگرفته از واقعیت و بخشی دیگر داستانی است که در آن بیشتر با وفاداری به واقعیات زندگی این شهید، از ظرایف و عناصر داستانی در خلق موقعیت‌ها بهره گرفته شده است.