تجلی اراده ملی

نیروهای بعثی عراق اگر در تابستان 67 از تنگه ابوقریب رد می‌شدند، اوضاع جنگ طور دیگری رقم می‌خورد، اما رزمندگان گردان عمار که بعد از بازگشت از خط پدافندی، آماده می‌شدند تا برای مرخصی به تهران برگردند، عزم خود را برای مقاومت و دفاعی دیگر جزم کردند و با وجود تشنگی و کمبود تجهیزات نظامی، جانفشانی کردند و اجازه پیشروی به عراقی‌ها را ندادند و روزی تاریخی و ماندگار ساختند.

بهرام توکلی در «تنگه ابوقریب» سراغ این برهه مهم و فراموش شده جنگ تحمیلی رفت و موفق شد یکی از بهترین فیلم‌های جنگی و دفاع مقدس سینمای ایران را بسازد؛ اثری که مستقیم سر اصل مطلب می‌رود و با طراحی و اجرای درست و باورپذیر صحنه‌های دشوار جنگی، تماشاگر را بخوبی با خود همراه می‌کند و تاثیر لازم را هم روی او می‌گذارد.

صحنه‌های جنگی تنگه ابوقریب فراتر از فیلم‌های جنگی و کلیشه‌های پیشین برخی آثار دفاع مقدسی است و با استانداردهای سینمای جنگی دنیا برابری می‌کند. دوربین فیلم طوری میان آتش و خون و کارزار جنگ حرکت می‌کند که گویی تماشاگر هم آنجاست و در آن معرکه نفسگیر این‌سو و آن‌سو می‌رود.

باوجود تاثیرگذاری صحنه‌ها، آن هم به دلیل اجرای درست فنی و هنرمندانه، فیلم آن‌طور که باید موقعیتی که قهرمان‌های ما در آن گرفتار شده‌اند را ترسیم نمی‌کند و تماشاگر دقیقا از مواضع رزمنده‌های ایرانی و موقعیت دشمن مطلع نیست. ضمن این‌که تقریبا تا آخرین لحظه‌های فیلم، نشانه‌های تصویری دال بر پیروزی نیروهای ایرانی نمی‌بینیم و به مدد شرح نوشت تیتراژ پایانی و اطلاع از واقعیت خارج از فیلم است که از شکست دشمن در این جدال نابرابر مطمئن می‌شویم، در حالی‌که باید خود فیلم این اطلاعات و نشانه‌ها را در اختیار ما می‌گذاشت.

با این حال، تنگه ابوقریب موفق شده حدیث ناگفته دیگری از دوران جنگ تحمیلی را بازگو کند و نشان دهد که هنوز می‌توان با پرداختی درست، تماشایی و تاثیرگذار، قصه‌های ناگفته بسیاری از جنگ روایت کرد. هنوز رزمنده‌های زیادی در غبار زمان ایستاده‌اند.

علی رستگار

روزنامه‌نگار