سینما بشنوید!

رسانه چند وجهی

سینما یک رسانه چند وجهی است که در دهه‌های اخیر با در اختیار گرفتن فناوری، به هنری فوق مدرن تبدیل شده که در کنار محتوا، فرم و تکنیکی که برای انتقال و البته القای پیام و مقصود خود به خدمت می‌گیرد، به صنعتی سودآور و پول‌ساز نیز تبدیل شده است. به‌طوری که در همه جوامع از سینما به‌عنوان دریچه‌ای به سوی پیشرفت و رسیدن به اهداف مهم استفاده می‌کنند.

در راستای همین اهمیتی که سینما در جهان امروز دارد، رادیو گفت‌وگو شرایطی را مهیا کرده تا برنامه «سینما معیار» روزهای پنجشنبه از ساعت 14 و 30 دقیقه تا 15 و 45 دقیقه به صورت زنده به نقد و تحلیل موضوعات و مسائل سینما با شاخص و معیار مطالبات انقلاب اسلامی بپردازد. سخن بزرگان و اندیشمندان هنر سینما، مروری بر اخبار اطلاعات و حواشی سینمای ایران و جهان در هفته و بحث و گفت‌وگو با کارشناسان و متخصصان، بخش‌های متنوع این برنامه را شامل می‌شود.

محمدجواد طالبی تهیه‌کننده، امیرعباس صباغ کارشناس‌-مجری و فاطمه ربانی هماهنگی، تلاش می‌کنند تا سینما معیار بتواند علاوه بر نقد و تحلیل مسائل جاری و روزمره سینما به رسالت اصلی خود که تقویت و ارتقای سینمای ملی است، جامه عمل بپوشاند.

از مهم‌ترین موضوعاتی که در یک سال اخیر سینما معیار به آنها پرداخته می‌توان به بررسی سینمای مستند، فیلم کوتاه، فیلم کودک، انیمیشن، سینمای دفاع مقدس، هنر و تجربه، سینمای آخرالزمان، بازخوانی تاریخ سینمای بعد از انقلاب، تاریخ معاصر، جشنواره بین‌الملل فیلم فجر، جشنواره فیلم عمار، تحولات صنفی در نهادهای زیرمجموعه وزارت ارشاد، اقتصاد سینما، آسیب‌شناسی فیلمنامه‌نویسی و رصد کردن تحولات فضای مجازی و تاثیرات آن در سینمای ایران اشاره کرد.

سینما معیار، دریچه‌ای به سینمای ایرانی

محمدجواد طالبی تهیه‌کننده برنامه سینما معیار صحبت‌هایش را از اینجا شروع می‌کند: «همان‌طور که از نام برنامه مشخص است در این برنامه به‌دنبال یک معیار برای سینمای ایران هستیم و آن هم مطالبات انقلاب اسلامی از سینما‌ست. هنرسینما درباره انقلاب وظایفی دارد که باید مشخص شود.

وی ادامه می‌دهد: در رادیو و تلویزیون برنامه‌های زیادی بود که به سینما از منظر سینما نگاه می‌کرد. اما برای ما سینما به‌عنوان یک هنر مطرح است که قرار است در راستای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی باشد. سینما از منظر سینمای ایرانی مهم است، نه یک سینمای تقلبی و تقلیدی. او حس می‌کند سینما معیار توانسته پنجره جدیدی در برنامه‌سازی سینمایی باز کند . طالبی معتقد است حوزه فرهنگ یک حوزه فرآیندی است؛ به این معنی که ممکن است یک برنامه رادیویی و تلویزیونی ده سال پخش شود تا بتواند یک گفتمان را ایجاد کند.

این برنامه‌ساز رادیو گفت‌وگو می‌گوید: هدف‌گذاری شبکه گفت‌وگو در موضوعات و برنامه‌هایش، مخاطبان تخصصی و خاص است و گروه‌های دیگر در لایه‌های بعدی هدف قرار می‌گیرند. با توجه به این تعریف سینما معیار، در درجه اول برنامه‌ای برای متخصصان و کارشناس سینما، دانشجویان و هنرجویان سینما و مخاطبان جدی سینما‌ست. طالبی فکر می‌کند برنامه در ارتباط با مخاطب موفق ظاهر شده و با توجه به این‌که چهارمین سال پخش این برنامه رو به اتمام است، توانسته سهم خود را از مخاطب بردارد.

از لحن صحبت‌های او این طور به نظر می‌آید که برنامه‌اش را خیلی دوست دارد. وقتی قرار است درباره احساس و دغدغه شخصی‌اش بگوید این نکته کاملا محسوس است. محمدجواد طالبی عنوان می‌کند: «یک برنامه‌ساز باید یک کلیت را در نظر بگیرد و یک هدف اصلی و غایت نهایی را ببیند. اما با همه اینها، سینما همیشه جزو دغدغه‌های من بوده و اگر از نگاه شخصی بخواهم بگویم آنچه روی آنتن می‌رود مورد علاقه من است.»

این تهیه‌کننده رادیو که کارشناس ارشد ارتباطات است، عقیده دارد تعداد روابط عمومی‌های حرفه‌ای سینما در ایران به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد. خیلی‌ها معمولا به تکرار می‌افتند و بیشتر از فضای تبلیغاتی، نام بازیگران و کارگردانان است که باعث فروش یک فیلم می‌شود. او می‌گوید: امروزه برنامه‌های رادیویی، تلویزیونی و مجازی بسیار است، اما رسانه‌ای که می‌تواند در لحظه خبر را منتقل کند و فضای باز برای گفت‌وگو دارد، رادیو است. زمان برگزاری رویدادها و جشنواره‌های مختلف نقش رسانه رادیو از دیگر رسانه‌ها بیشتر و ویژه‌تر به چشم می‌آید.

اهمیت مطالبات مردم از سینما

امیرعباس صباغ، کارشناس - مجری برنامه سینما نزدیک ده سال است سابقه همکاری با صفحات فرهنگی روزنامه‌ها و ماهنامه‌های تخصصی سینمایی دارد. او که به‌واسطه فعالیت‌های مطبوعاتی‌اش وارد عرصه رسانه شده در کنار سایت ها، شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های سینمایی تقریبا صفحات سینمایی اکثر روزنامه‌ها را از جریان‌های مختلف فکری و اجتماعی دنبال می‌کند و در جریان اکثر اخبار و تحولات سینمایی است. صباغ گزیده مهم مطالبی را که می‌خواند در دفترچه روزانه‌اش یادداشت و بعد برای برنامه‌های هفتگی سینما معیار به آنها مراجعه می‌کند.

مطالعات تخصصی او در حوزه سینما شامل مطالعه مستمر مجلات تخصصی سینمایی و البته کتاب‌های سینمایی می‌شود. کتاب گفتارهای سینمایی فخر الدین انوار آخرین کتاب در حوزه تاریخ سینما‌ست که کارشناس‌-مجری این برنامه مطالعه کرده است. او قبل از شروع بحث با مهمانان برنامه از موضوعی که قرار است درباره‌اش صحبت کنند یک شناخت مختصر و مفید به مخاطب ارائه می‌دهد و او را مشتاق به پیگیری ادامه برنامه می‌کند.

صباغ می‌گوید: در یک نگاه واقع‌گرایانه متاسفانه در حال حاضر سینما جایگاهی در میان عامه مردم ندارد و از میان 85 میلیون ایرانی در خوشبینانه‌ترین حالت تنها سه‌میلیون مخاطب فعال سینما رو داریم! سینمای ایران سال 96 در مجموع 27 میلیون قطعه بلیت فروخته؛ یعنی سهم هر نفر در سینما رفتن یک‌سوم در سال است! این آمار را بگذارید کنار مخاطبان سینمای آمریکا که سال گذشته بیش از یک میلیارد و 200 میلیون قطعه بلیت خریده‌‌اند! یعنی هر نفر در آمریکا طی یک‌سال تقریبا چهاربار به سینما می‌رود! مهم‌ترین دغدغه او در این حوزه افزایش تعداد مخاطبان سینما‌ست که خود می‌تواند از بسیاری آسیب‌های اجتماعی و نگرانی‌هایی که معمولا نهادهای مختلف دغدغه آن را دارند، جلوگیری کند. صباغ معتقد است اگر دوربین سینماگران ایرانی صادقانه روی زندگی مردم این سرزمین بچرخد، مردم نیز با سینما آشتی کرده و می‌توان به رشد تعداد مخاطب در آینده نزدیک امیدوار بود.

امیرعباس صباغ دوست دارد فیلم‌ها را در سینما و کنار مردم ببیند تا به یک درک کلی از بازخورد فیلم در میان آنان برسد و همواره در برنامه‌های مختلف سینما معیار با توجه به موضوع سعی می‌کند بخشی از این مطالبات را مطرح کند.

صباغ هدف و دغدغه سینما معیار را این طور بیان می‌کند: شهید آوینی در مقاله خواندنی «تجدد یا تحجر؟» پرسشی چالشی و اساسی را مطرح می‌کند که به اعتقادم بسیار حائزاهمیت است. او علاوه بر این‌که از مخالفان سرسخت سینمای تجاری و کاباره‌ای است از منتقدان جدی سینمای متجدد مردم گریز و شبه روشنفکری هم هست.

در این بین او راه سومی را پیشنهاد می‌کند که به آن سینمای مبتنی بر فطرت آدمی می‌گویند. سینمایی که نهایت هنر و رسالتش بیان آلام و دردهای بشری است و به نظرم مدیران سینمایی اگر در طول این 40 سال که از پیروزی انقلاب می‌گذرد اگر تنها همین یک مورد را درست و اصولی پیاده کرده بودند امروز حداقل از این بلاتکلیفی فرسایشی که هنوز نمی‌دانیم تعامل مان با سینما چطور باید باشد، خلاص شده بودیم! سینما معیار همواره در پرداخت به موضوعات مختلف این نکته ساده و کلیدی را مدنظر داشته است.

ستاره نجف‌آبادی

رسانه