فرهنگ شهادت، یادگار شیرین دهه 60

اما در دوره گذار از دهه 60 به دهه 90، پایبندی به ارزش‌های معنوی در جامعه به نحو بارزی کمرنگ‌تر شد. این موضوع علت‌های متفاوتی دارد. از جمله این که نسل‌های اول و دوم انقلاب در انتقال این ارزش‌ها به نسل‌های سوم و چهارم ضعیف عمل کردند و نتوانستند خود را با شرایط و نیازهای روز جامعه و فرزندانشان تطبیق دهند. ضمن این که جوانان و نوجوانان بخصوص اوایل دهه 90، بسیار بیشتر از والدین خود در فضای مجازی وقت می‌گذراندند و به دلیل تجربه کمتر، بیشتر تحت تاثیر محتوای سطحی، پوچ و بعضا غیر واقعی این فضا قرار می‌گرفتند. این اتفاقات باعث شد فاصله‌ای بین نسل‌های مختلف در جامعه ایجاد شود؛ فاصله‌ای که کارشناسان از آن به عنوان شکاف بین نسلی یاد می‌کنند.

با این حال، چون هم فطرت انسان‌ها به پاکی گرایش دارد و هم عقل بشر حکم می‌کند رفتن به راه خلاف، جز ناکامی و نافرجامی نتیجه‌ای در پی ندارد، می‌توان به نجات نسل امروز نیز امید داشت. ضمن این که صرف نظر از بعضی انحراف‌ها، نوجوانان و جوانان کشور هنوز هم در مجموع به طور کامل از معنویات، ارزش‌ها و آرمان‌های جامعه فاصله نگرفته‌اند. همان‌طور که امثال حججی و حدادیان و بسیاری از شهدای مدافع حرم، محصول همین نسل هستند و این نشان می‌دهد هنوز هم بخش اعظم نسل جدید به ارزش‌هایی چون جهاد و فداکاری عمیقا باور دارند.

البته مفاهیمی چون ایثار و شهادت مربوط به دوره معاصر نیست و ریشه‌ای دیرینه در فرهنگ ایرانیان دارد. اما با این وجود، وقوع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی سبب شد این واژه‌ها دوباره معنا شوند. این دو حادثه بزرگ، نه تنها مفاهیمی چون شهادت را از نو معنا کردند، بلکه باعث تغییر عظیمی در فرهنگ عمومی و عرف‌ها و عقاید جمعی مردم شدند که اثرات آن هنوز هم در ملت ایران مشهود است.

این در حالی است که از ابتدای انقلاب تا کنون، دشمنان هزینه‌های زیادی برای منحرف کردن مردم از آرمان‌های انقلاب اسلامی صرف کرده و متاسفانه به موفقیت‌هایی هم رسیده‌اند. چراکه هم نسل اول انقلاب در انس و ارتباط گرفتن با نسل‌های بعد و ترویج باورهای دینی کاهلی کردند و هم برخی مسئولان و حتی مردم، خودشان از چنین ارزش‌هایی دور شدند و به مادیات پرداختند.

همچنین گسترده شدن ابزارهای ارتباطی و رسانه‌های حقیقی و مجازی در سال‌های اخیر، سبب شده است نوجوانان و جوانان هرچه بیشتر در معرض تبلیغات منفی دشمنان قرار بگیرند و از ارزش‌های معنوی فاصله بگیرند.

اما برخلاف همه این تبلیغات، هنوز بخش بزرگی از نسل جدید، به آرمان‌های ملی و مذهبی پایبند هستند و در برابر تهاجمات فرهنگی دشمن مقاومت می‌کنند. علت اصلی این اتفاق هم چیزی نیست جز تنیده شدن فرهنگ شهادت در تار و پود باورهای عمومی اجتماع که این موضوع را می‌توان با مشاهده سیل خروشانی که عاشقانه در مراسم تشییع شهید حججی شرکت کردند یا یادواره‌های پرشور دیگری که برای شهدا برگزار می‌شود، دریافت. بنابراین مسئولان نظام اگر می‌خواهند نوجوانان و جوانان هرچه بیشتر در چارچوب عرف و باورهای دینی حرکت کنند، باید هرچه بیشتر ارزش‌هایی چون ایثار، جهاد و شهادت را در جامعه حفظ کنند و مانع تهدید آن از سوی بیگانگان شوند.