جراحی آخرین راه کاهش وزن

بیماری‌ پردردسری به نام چاقی

چاقی یکی از مشکلات جدی بهداشتی امروز ناشی از کم‌تحرکی، تغذیه نامناسب و عوامل ژنتیکی و بیش از هر چیز محصول زندگی شهری است. دکتر کرم‌ا... طولابی، دانشیار جراحی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره مشکلاتی که چاقی برای افراد ایجاد می‌کند به جام‌جم می‌گوید: چاقی یک بیماری ساده نیست و مجموعه‌ای از عوارض جسمی، روحی و روانی در قالب نشانه‌های چاقی خود را نشان می‌دهد. دیابت نوع دوم، تنگی نفس شبانه، فتق‌های جدار شکم، اختلالات گوارشی، سردردهای مزمن، ریفلاکس مری، آسم، واریس و درد مفاصل از جمله این عوارض است که روی سلامت و طول عمر افراد تاثیر جدی می‌گذارد.

در کودکان منظور از چاقی افزایش تعداد و اندازه یاخته‌های چربی، اما در بزرگسالان ناشی از افزایش اندازه سلول‌های چربی است. در این میان چربی‌های تجمع پیدا کرده دور شکم بمراتب خطرناک‌تر از چربی‌های زیر جلد و ناحیه باسن هستند. درمان چاقی در مورد افرادی که چاقی آنها به حد مفرط نرسیده است، داشتن تحرک کافی و تغذیه مناسب است. اما در موارد چاقی مفرط راه حل، عمل جراحی چاقی به روش لاپاروسکوپی است.

برای کاهش وزن، به جراحی فکر نکنید!

بسیاری از افرادی که سال‌ها با اضافه وزن بیش از حد درگیر هستند، مصمم به انتخاب روشی آسان، سریع و موثر برای بازگشتن به وزن ایده‌آل هستند. اما معمولا به این نکته توجه نمی‌شود که گاهی عوارض جانبی در طولانی مدت ممکن است آزاردهنده‌تر از چاقی باشد.

عمل جراحی معده با هدف محدود کردن حجم معده و کاهش اشتها تاثیرات منفی مثل کاهش جذب ویتامین و املاح ضروری بدن دارد و به همین دلیل است که فقط به افراد با شاخص توده بدنی بسیار بالا توصیه می‌شود. همچنین در صورتی که رژیم غذایی و تحرک افراد تحت کنترل نباشد، وزن برگشت‌پذیر خواهد بود. با توجه به همه این دلایل، چنین عمل‌های جراحی فقط به افرادی توصیه می‌شود که لاغر شدن برای آنها به امری ضروری برای حفظ سلامتشان تبدیل شده و عوارض جانبی عمل جراحی برای آنها بمراتب کمتر از عوارض جانبی ناشی از چاقی مفرط است.

درمان، پیش از آن‌که چاقی مفرط شود...

غذا خوردن بیش از میزان نیاز بدن و پس از آن‌که فرد احساس سیر شدن پیدا می‌کند، باعث می‌شود حجم معده به مرور زمان افزایش پیدا کند.

به‌دنبال افزایش حجم معده، فرد بیشتر احساس گرسنگی و نیاز به مصرف غذای بیشتر پیدا می‌کند و همین روند باعث اضافه وزن و تشدید چاقی افراد می‌شود.

بهترین راه حل برای این مشکل و جلوگیری از افزایش حجم معده، داشتن همه وعده‌های غذایی و منظم بودن ساعت هر وعده غذایی است.

اما توجه داشته باشید در هر وعده غذایی حجم غذا را کم کنید و بین وعده‌های غذایی خوراکی‌هایی که خاصیت غذایی زیادی ندارند، مصرف نکنید.

از طرف دیگر تنظیم زمان خواب و داشتن ساعت خواب و بیداری منظم نیز می‌تواند به تنظیم زمان وعده‌های غذایی و در نتیجه حفظ رژیم غذایی کمک کند.

انواع جراحی برای کاهش اشتها

در نوعی از جراحی معده حجم معده کوچک می‌شود و فرد بسیار زود احساس سیری می‌کند. در این روش قسمتی از معده دوخته می‌شود و قسمت کوچک‌تر حدود 5 تا 10 درصد کل معده، مسئولیت دریافت و نگهداری غذا را پیدا می‌کند. قسمت بزرگ‌تر نیز بدون آن‌که غذایی وارد آن شود، آنزیم‌های مورد نیاز را برای هضم مواد غذایی ترشح می‌کند. اما در روشی دیگر از این نوع جراحی‌ها بخشی از روده که مسئول جذب بسیاری از مواد غذایی است برداشته می‌شود تا مواد غذایی کمتری جذب شود. در این حالت فرد بسیار زود و حتی قبل از احساس پر شدن معده حس سیری پیدا می‌کند و غذای کمتری نیز در سیستم گوارش جذب می‌شود. در این روش گرچه حدود 80 درصد افراد، کاهش وزن قابل توجهی پیدا می‌کنند، اما بدن خود را از دریافت ویتامین‌ها محروم می‌سازند و مشکلاتی مثل افتادگی پوست شکم و بازوها نیز پیش خواهد آمد. بنابراین افرادی که این جراحی را انجام می‌دهند باید برای دریافت مکمل‌ها و حفظ رژیم غذایی، بعد از عمل نیز تحت نظر پزشک باشند.

انجام جراحی چه زمانی ضروری است؟

در حال حاضر انجام جراحی برای درمان چاقی مفرط برای کسانی توصیه می‌شود که چاقی آنها بیش از حد معمول باشد و رژیم و ورزش تاثیری روی کاهش وزن نداشته باشد. دکتر طولابی در مورد جراحی‌هایی که به منظور درمان چاقی مفرط انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: سنجش شاخص توده بدنی (BMI) که از تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر مجذور قد (به متر) به دست می‌آید، می‌تواند میزان اضافه وزن و تصمیم‌گیری در مورد نوع برخورد با چاقی را مشخص کند. چاقی براساس شاخص توده بدنی به سه درجه تقسیم می‌شود که درجه یک بین 30 تا 35، درجه دو بین 35 تا 40 و درجه سه بالاتر از 40 است. انجام عمل جراحی برای کسانی که نیاز به انجام این عمل ندارند، مشکل اصلی این نوع جراحی است. کسانی که شاخص توده بدنی بالاتر از 35 دارند، نامزد این عمل جراحی هستند و بیماران با شاخص توده بدنی بالاتر از 40 نیاز به این عمل دارند و معمولا هیچ رژیمی هم برای آنها جوابگو نیست. اما حتی در مورد افراد با شاخص توده بدنی بین 35 تا 40، در صورتی که رژیم جواب نداد و شرایط عمل وجود داشت، باید تحت جراحی قرار گیرند. اگر افرادی که نیاز قطعی به عمل ندارند، این جراحی را انجام دهند، بروز یک عارضه کوچک هم برای آنها زیاد است و نباید این ریسک را بپذیرند. این در حالی است که میزان موفقیت این عمل جراحی برای بیماران چاقی مفرط دلگرم‌کننده است و علاوه بر کاهش وزن، عوارض دیگر چاقی نیز به مرور در این افراد بهبود پیدا می‌کند. البته افرادی که جراحی انجام می‌دهند نیز لازم است بعد از جراحی رژیم غذایی را به‌درستی رعایت کنند و تحرک مناسب روزانه داشته باشند.

سپیده شعرباف