خط‌قرمزهای خانه‌تکانی

نباید هرگز و در هیچ شرایطی از یاد ببرید اولین و مهم ترین مسئولیت شما در قبال خودتان، محافظت از سلامت‌تان است. فراموش نکنید در خانه تکانی امکان بروز مشکلات اسکلتی ـ عضلانی بسیار زیاد است که علت آن هم افزایش بار فیزیکی فعالیت‌ها و خستگی ناشی از آن و نیز قرار گرفتن در وضعیت‌های ثابت و طولانی مدت است که باید مدنظر قرار گیرد. این مخاطرات در مورد خانم‌ها و بخصوص در سنین بالای 50 سال به مراتب بیشتر است.

با این تفاسیر، دقیقا در این مقطع از سال که فصل خانه تکانی است باید مروری بر گفت‌وگوی ما با دکتر احمد موذن‌زاده، فیزیوتراپیست و رئیس انجمن فیزیوتراپی استان فارس داشته باشید تا با خطرات خانه تکانی غیراصولی بیشتر آشنا شوید.

آسیب به مفاصل

پاک کردن شیشه‌ها روی مفاصل اندام فوقانی بخصوص شانه و مچ فشار وارد می‌کند. پاک کردن لوستر هم روی ستون فقرات و مهره‌های گردنی فشار وارد می‌آورد و هم اندام فوقانی. ضمنا احتمال سقوط از چهارپایه یا پله نیز محتمل است که می‌تواند باعث شکستن اندام تحتانی مانند لگن و مچ پا شود.

شستن کمرشکن فرش

در مورد شستن فرش هم مشکلات ستون فقرات کمری و عود دیسک کمر و همچنین فشار بر مفصل مچ دست محتمل است و در مورد جابه جایی وسایل منزل نیز رعایت اصول حفاظت از ستون فقرات و نکات ارگونومیک ضروری است. مثلا از خم و راست شدن روی کمر خودداری شده و روی زانو خم شویم و جسم سنگین را به بدن نزدیک کنیم و از چرخش ناگهانی بر ستون فقرات و حمل اشیای سنگین هم خودداری شود.

خانه تکانی، بلای جان برخی‌ها

میزان آسیب‌های اسکلتی ـ عضلانی در خانه تکانی نوروز در خانم‌های چاق و افرادی که دچار مشکلاتی چون ساییدگی مفاصل، دیسکوپاتی و پوکی استخوانی هستند، رایج‌تر است و فرد باید فعالیت‌های فیزیکی را بر اساس میزان آمادگی جسمانی و بیماری‌های زمینه‌ای که دارد انجام دهد؛ به عنوان مثال فردی که ساییدگی زانو دارد از خم و راست کردن مکرر زانو و اعمال وزن و دوزانو یا چهارزانو نشستن خودداری کند یا در مورد مشکلات دیسک کمر از ایستادن طولانی مدت و خم و راست شدن مکرر و حمل وزنه‌های سنگین یا وضعیت‌های نشسته طولانی مدت همراه با خم بودن سروگردن خودداری شود.

در مورد افراد چاق نیز با توجه به افزایش میزان فشار به مفاصل حتما باید به نحو مقتضی فعالیت‌های فیزیکی را به صورت محدود انجام دهند.

به مچ دستتان رحم کنید

توجه داشته باشید انجام حرکات پیاپی، سنگین و خم‌کننده مفاصل دست‌ها در روزهای خانه تکانی عوارضی به دنبال دارد که کشیدگی تاندون‌ها و کوفتگی مفاصل از جمله آنهاست.

انجام کارهای سنگین‌تر با انگشت‌ها نیز می‌تواند تشدیدکننده روماتیسم مفاصل یا عامل بروز آرتروز انگشتان باشد. اما مهم تر از آن بروز عوارضی در مچ دست است که شایع ترین آنها سندرم تونل‌کارپال است که بر اثر ضربات و خم شدن مکرر مچ، روی عصب دست ایجاد می‌شود و گزگز انگشتان را به‌دنبال دارد.

عارضه دیگری که ممکن است برای مچ دست ایجاد شود دکورون نام دارد که درد و تورم در ناحیه زیر شست دست و کشیدگی دو تاندون آن را سبب می‌شود. در مراحل پیشرفته این عارضه نیز باید مچ دست را گچ گرفت یا تاندون‌ها را جراحی کرد.

خانه تکانی را متوقف کنید!

نشانه‌های خطر شامل درد، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی، تورم مفاصل، درد تیرکشنده به اندام‌ها و محدودیت حرکتی است که در صورت بروز چنین علائم و عوارضی بهتر است که ضمن توقف فعالیت با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنیم. استفاده از داروهای مسکن همراه با ادامه فعالیت فیزیکی در چنین شرایطی می‌تواند آسیب زننده باشد و در نظر گرفتن زمان مناسب برای استراحت و ریکاوری ضروری است.

خانه تکانی، نه در دقیقه 90

توصیه می‌شود از اوایل اسفندماه و با یک برنامه‌ریزی زمانی تدریجی و مناسب مراحل مختلف خانه تکانی با در نظر گرفتن اصول ذکر شده انجام شود. بدیهی است اگر به صورت فوق‌العاده و همراه با محدودیت زمانی و فشار بیش از حد مبادرت به فعالیت کنیم ریسک بروز آسیب را بالا برده‌ایم.

هیچ چیز در ایام نوروز بدتر از این نیست که تعطیلات را در بستر بیماری بگذرانیم!

خط قرمزهای خانـه تکانی را نشکنید

بهتر است زنان قبل از شروع کار به مدت ده تا 15 دقیقه‌ با حرکات ورزشی، نرمشی و کششی اندام‌های فوقانی و تحتانی، بدن خود را برای‌ ‌کار آماده کنند. بهتراست پس از دو ساعت کار و فعالیت، چند حرکت نرمشی تخصصی فیزیوتراپی انجام شود تا حالت فنری کمر حفظ شود.

انجام فعالیت‌هایی مانند جابه‌جایی مبلمان نباید به صورت انفرادی باشد.

در مورد فعالیت‌هایی مانند تمیزکردن لوستر که در ارتفاع است باید نکات ایمنی کاملا رعایت شود. ضروری است بعد از هر ده دقیقه کار کشیدن از آرنج و شانه‌ها کمی استراحت کنید.

در مورد قالیشویی یا شست‌وشوی پرده بهتر است از افراد حرفه‌ای کمک گرفته شود.

هنگام بلند کردن اجسام از زمین از مفاصل زانو و کمر به طور همزمان کمک بگیرید، کمرتان را صاف و زانو را خم نگه دارید تا فشار بین آنها تقسیم شود.

همراه با خانه تکانی بهتر است نسبت به چینش مناسب اسباب و وسایل منزل و در نظر گرفتن اصول ارگونومیک توجه شود و وضعیت مبلمان، بالش، تشک و.... نیز با توجه به اصول ذکر شده مورد بازبینی قرار گیرد.