فشارخون و بارداری

بالا رفتن فشارخون سیستولیک (بالاترین) از 140 یا فشارخون دیاستولیک (پایین‌ترین) از 90 علامت خطر است و اگر این اتفاق بعد از 20 هفتگی (پنج ماهگی) بیفتد، می‌تواند علامت بیماری پره اکلامپسی باشد که مشهور به مسمومیت حاملگی است . این بیماری می‌تواند ارگان‌های مختلف را درگیر کند مثلا با درگیر کردن کلیه‌ها بیمار دچار دفع پروتئین در ادرار می‌شود که یکی از علائم اصلی این بیماری است . در این بیماری کاهش تعداد پلاکت‌ها و در نتیجه اختلال انعقاد خون رخ می‌دهد. اثرات بیماری بر کبد و ریه‌ها سبب مشکلاتی در این دستگاه‌های مهم بدن می‌ شود که در صورت تاخیر در شناسایی و درمان ایجاد خطر می‌کند. این بیماری در افراد چاق و کسانی که بارداری دوقلویی دارند، بیشتر رخ می‌دهد. با کنترل دقیق دوران بارداری بخصوص در هفته‌های آخر بارداری می‌توان بیماری را درمان کرد و جان مادر و جنین را نجات داد. علائم خطر در بیماران پره اکلامپسی شامل سردرد، تاری دید، درد در ناحیه سر دل یا زیر جناغ، تهوع و استفراغ یا افزایش فشارخون تا بالای 110/160 است. البته در بسیاری موارد فشارخون در بارداری به معنی مسمومیت بارداری نیست: شایع‌ترین نوع فشارخون در بارداری، فشارخون خوش‌خیم بارداری و فشارخون مزمن است که اولی به معنی افزایش فشارخون بخصوص بعد از هفته بیستم بارداری است که همراه دفع پروتئین در ادرار نبوده و حداکثر تا سه ماه پس از تولد نوزاد بهبود می‌یابد و دومی به معنی وجود بیماری فشارخون قبل از هفته بیستم بارداری است . این بیماری در زن باردار مثل زن غیر باردار درمان می‌شود. نکته مهم این که فشارخون مزمن می‌تواند زمینه ساز بیماری پره اکلامپسی باشد و این بیماران نیاز به دقت و کنترل بیشتری دارند.

بیماری فشارخون مزمن به معنی افزایش فشارخون مساوی یا بیش از 140 روی90 قبل از بارداری یا قبل از 20 هفتگی است که بعد از زایمان ادامه می‌یابد. در این حالت بیمار مثل سایر بیماران غیرباردار درمان می‌شود، یعنی رژیم کم نمک و کم‌چربی باید رعایت شود. بیمار ورزش کند و از غذاهای سالم مثل سبزیجات و میوه‌ها استفاده کند و نیز با کمک پزشک و درمان دارویی فشارخون را به حد طبیعی برساند.

زنانی که باردار نیستند، زمانی که فشارخونشان به حد 135 روی 85 یا بیشتر رسیده باشد، نیاز به مراقبت و رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی و ورزش دارند. بانوانی که در سنین باروری هستند ممکن است دچار بیماری فشارخون مزمن باشند اما در بسیاری از موارد از بیماری خود اطلاعی ندارند و در حین بارداری به‌دنبال کنترل‌های بارداری متوجه بیماری خود می‌شوند. گاهی اطلاع از بیماری فشارخون در ماه‌های آخر بارداری اتفاق افتاده و قابل تشخیص از بیماری پره اکلامپسی نیست.

دکتر رضا کریمی

فوق‌تخصص غدد و متابولیسم