با یک «گل» خزان می‌آید

دیروز سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر‌ با اشاره به نارضایتی رهبر معظم انقلاب از عملکرد شش ماهه برخی دستگاه‌ها در جلسه مهم آسیب‌های اجتماعی با حضور سران قوا از معرفی این دستگاه‌ها سر باز زد. او در مقابل پرسش جام‌جم گفت: «ما اسامی آنها را در جمع اعلام نمی‌کنیم، چرا که اعلام آنها به صلاح نیست.»

البته ستاد مبارزه با مواد مخدر هم در چند ماه اخیر از گزند انتقادها در امان نبوده است. تیر‌ امسال بود که دادستان کل کشور عملکرد این ستاد را «ناکارآمد» ‌توصیف کرد و بسیاری از کارشناسان هم بر این باورند که با همه تاکیدات در این حوزه نهادهای مرتبط مبارزه با مواد مخدر چندان موفق نبوده‌اند. این در حالی است که خواسته رهبر معظم انقلاب هم آن‌طور که وزیر کشور نقل می‌کند این است که «در حوزه مبارزه با مواد مخدر و اعتیاد باید سالانه 5 درصد موفقیت حاصل شود».

پرویز افشار اما گفت: برای آن‌که دغدغه‌های رهبر انقلاب در جلسه اخیر بررسی‌ آسیب‌های اجتماعی رفع شود، جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر با دستورات ویژه‌ای با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد که 24 تصمیم و اتخاذ تدابیر با قید فوریت تصویب و در چند روز گذشته برای اجرای آنها ابلاغیه‌ای صورت گرفته است.

دیوار بلند بی‌اعتمادی

با توجه به ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در سه ماه گذشته شاید ارزیابی کلی درباره نحوه اجرای آن توسط نهادها دقیق و منصفانه نباشد اما بسیاری از کارشناسان با این روند چندان خوشبین به کاهش 5 درصدی اعتیاد در کشور نیستند.

این را می‌شد در لابه‌لای حرف‌های پرویز افشار در نشست خبری خود با رسانه‌ها هم متوجه شد. سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان این‌که رهبر معظم انقلاب نسبت به عملکرد برخی دستگاه‌ها اعلام رضایت کردند و نسبت به عملکرد برخی دستگاه‌ها رضایتی نداشتند، بیان کرد: ایشان بر این که باید ورود دستگاه‌ها به این حیطه عالمانه‌تر باشد، تاکید کردند و ما شاهد جدیت بیشتر این دستگاه‌ها هستیم.

به گفته او، رهبر معظم انقلاب راهکارهایی را در امر مبارزه با مواد مخدر ارائه کردند و بر اساس آن باید اولویت اصلی بر پیشگیری اولیه باشد و 50 درصد بودجه‌ها به امر پیشگیری اختصاص یابد.

افزون بر این، باید جمعیت دانش‌آموزی در اولویت پیشگیری از آسیب‌ها باشد.

آن طور که سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر توضیح داد، ایشان بر اجرای طرح‌های تحولی و نوآورانه دستگاه‌ها تاکید داشتند و باید گزارش عملکرد دستگاه‌ها تا شش ماهه آینده ارائه شود. هر چند افشار از «جدیت بیشتر»‌ دستگاه‌ها بعد از تاکید رهبر معظم انقلاب خبر می‌دهد، اما سعید صفاتیان به موفقیت در اجرای برنامه‌های مبارزه با مواد مخدر چندان خوشبین نیست.

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام به جام‌جم می‌گوید: برای رسیدن به خواسته‌های رهبر معظم انقلاب در حوزه مبارزه با مواد مخدر باید چند اتفاق بیفتد؛ در وهله اول باید دیوار بی‌اعتمادی بین متخصصان، مردم و مسئولان کوتاه شود.

به گفته صفاتیان، مردم نسبت به نحوه مبارزه با مواد مخدر اعتماد ندارند و برخی مدیران هم شجاعت اجرای برنامه‌های جدید را، چرا که این برنامه‌ها نیاز به ساختار و فکر تازه دارد و بیش از آن احتیاج به درگیر شدن با برخی از دستگاه‌ها دارد در حالی که برخی مدیران به‌واسطه همین‌ موارد از خیر برنامه‌های تازه و فکر شده می‌گذرند.

رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این‌که22 سازمان و دستگاه موظف به مبارزه با مواد مخدر هستند، می‌افزاید: این نیاز وجود دارد که این دستگاه‌ها مبارزه را وظیفه ذاتی خودشان بدانند و شاید زمان آن رسیده که ما نیاز داشته باشیم مثل ده سال گذشته جایگاه دبیرکلی ستاد، جایگاهی زیر نظر خود رئیس‌جمهور باشد، چون ‌اکنون این مسئولیت زیر نظر وزیر کشور است و با توجه به جایگاه سنگینی که وزیر کشور دارد، هر چقدر هم که بخواهد ‌اعتیاد نمی‌تواند به عنوان اولویت اول باشد.

22 دستگاهی که متولی نیستند

اعتیاد ‌باید اولویت اول مبارزه با آسیب‌های اجتماعی باشد، چراکه اگر بخوبی کنترل نشود به مسائلی مانند حاشیه‌نشینی و طلاق دامن می‌زند.

نگاهی به برخی آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد که اتفاقا ارگان‌های درگیر مبارزه با مواد مخدر، کار سخت‌تری در پیش رو دارند. به گواه آمار سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، ‌امسال تا پایان آذر نسبت به مدت مشابه سال گذشته 5/14درصد کشفیات بیشتر بوده است و بدتر این‌که امسال سال بدی را نسبت به رشد تولید مواد مخدر شاهد بوده‌ایم، چون‌ آمار 4600 تن تولید شده در افغانستان به 9000 تن مواد مخدر رسیده که 90 درصد رشد داشته‌ است.

این در حالی است که آمارهای گذشته هم نشان از افزایش درصد اعتیاد نسبت به سال‌های گذشته دارد. افزایشی که به باور سلمان خدادادی قابل توجه است. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی هم در مورد علل نبود موفقیت در این راه به جام‌جم می‌گوید: علت نبود موفقیت این است که ما در مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر متولی خاصی نداریم و در این حوزه 22 دستگاه فعالیت و همکاری می‌کنند. آیا فقط این دستگاه‌ها مصمم هستند و برای خودشان وظیفه‌ای قائلند؟ او به مشغله‌های وزیر کشور هم اشاره می‌کند و می‌گوید: آیا وزیر کشور به عنوان رئیس ستاد، با داشتن این همه مسئولیت می‌تواند به وظیفه‌اش برسد. به گفته عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، متاسفانه برخلاف این همه تلاش، سرمایه‌گذاری و هزینه، ما افزایش مصرف دو برابری داشته‌ایم. یکی از نیازهای اساسی جامعه ما وجود تشکیلات و فردی است که مستقیما متولی باشد.

این نکته‌ای است که سعید صفاتیان هم پیشنهاد‌هایی برای آن دارد.

او می‌گوید پیشنهاد تشکیل کمیسیون مستقلی در مجلس با عنوان کمیسیون مبارزه با مواد مخدر داده است؛ کمیسیونی متشکل از اعضای کمیسیون حقوقی، بهداشت، اجتماعی و امنیت ملی. محلی که تکثر نگاه‌ها به پیشرفت برنامه‌های مبارزه با مواد مخدر کمک کند.

نشست سخنگو به روایت آمار

دیروز در نشست خبری سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، آمارهای مختلفی اعلام شد، از میزان کشف مواد مخدر گرفته تا تعداد معتادان متجاهری که ساماندهی شده‌اند.

5/18 تن هروئین، ‌کراک و کریستال در 9 ماهه سال جاری کشف شده که 20 درصد رشد نسبت به سال قبل دارد.

81 درصد از مجموع کشفیات به تریاک و 13 درصد آن به حشیش تعلق دارد.

از ابتدای امسال 17 هزار و 970 معتاد متجاهر در استان تهران ساماندهی شده‌اند؛ این در حالی است که تعداد معتادان متجاهر واقعی استان تهران بین 12 تا 15 هزار نفر است.

در سال 92، مجموعا 2957 معتاد به دلیل سوء‌مصرف موادمخدر در کشور فوت کرده‌اند که در سال 93 این تعداد به 2986 نفر و در سال 94 این تعداد به 3003 نفر و در سال 95 این تعداد به 3190 نفر افزایش پیدا کرد که حکایت از 8 درصد رشد در میزان معتادان فوت‌شده ناشی از سوء‌مصرف مواد مخدر است.

حدود 200 هزار نفر از سوء‌مصرف‌کنندگان مواد مخدر در کشور تزریقی هستند.

2 درصد جامعه دانش‌آموزی (مقطع دوم متوسطه) تجربه حداقل یک بار مصرف موادمخدر را داشته‌اند.

ماده مخدر گل به جایگاه دوم مصرف موادمخدر در کشور ارتقا پیدا کرده که دلیل آن گرانی ماده مخدر شیشه، تحولات بین‌المللی باندهای مواد مخدر و انهدام کارگاه‌های تولیدکننده است.

میثم اسماعیلی

جامعه