نبرد در جبهه درمان آلزایمر

با وجود ابتلای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به آلزایمر و تحقیقات گسترده محققان، هنوز درمان موفقی برای این بیماری پیدا نشده است. بهترین راه برای مقابله با این بیماری پیشگیری از وقوع آن است. راه‌های مختلفی برای این پیشگیری پیشنهاد شد، اما این‌که کدام‌یک از این راه‌ها واقعا تأثیرگذارند سؤالی است که محققان هنوز برای پاسخ به آن تلاش می‌کنند.

در تحقیقی که نتایج آن بتازگی منتشرشده ادعاهایی مبنی بر ارتباط تمرین‌های ذهنی شناختی برای پیشگیری و پایین آوردن احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر ارائه ‌شده است. در این تحقیق که نتایج آن در نشریه علمی آلزایمر منتشر شده است، تأثیر «آموزش سرعتی» بر کندکردن سرعت پیشروی این بیماری بررسی‌شده و طبق نتایج ارائه‌شده این شیوه از آموزش تا 29 درصد بر روند کاهش سرعت این بیماری تأثیر دارد. البته انتقاداتی نیز بر این تحقیق وارد شده است.

برای آزمودن این شیوه تعداد 2802 نفر از سالمندان سالم انتخاب شدند که آنها را به چهار گروه تقسیم کردند. یکی از این گروه‌ها برای کنترل نتایج آزمایش در نظر گرفته شدند. گروه اول تمرین‌های حافظه، گروه دوم تمرین‌های استدلالی و گروه سوم تمرین‌های آموزش سرعتی که مربوط به بالا بردن سرعت تشخیص و پردازش بصری بود را انجام دادند. شرکت‌کنندگان این آزمایش‌ها را به مدت پنج هفته انجام دادند و برای بعضی از آنها تمرین‌های تقویتی در سال‌های بعد نیز برگزار شد.

پس از ده سال محققان به بررسی مجدد داوطلبان پرداختند. نتایج حاکی از آن بود که در دو گروه اول مقدار ریسک ابتلا کمی کمتر بود، ولی به‌طور آماری تغییر قابل‌توجهی نکرده بود. درخصوص گروه سوم این تغییرات معنی‌دار بودند. اما مشکل این پژوهش این است که تفاوت گروه سوم با سایر گروه‌ها در مرز معناداری آماری بود. یعنی این تفاوت به‌قدری زیاد نیست که بشود کاملا مطمئن بود ناشی از شانس نیست. گروه دیگری از متخصصان بالینی سؤالات و ایرادهایی به این تحقیق وارد کردند ازجمله این که هدف اولیه‌ این تحقیق به‌طور مشخص تأثیر این آزمایش‌ها روی پیشگیری یا کندترشدن بیماری آلزایمر نبود. به همین علت در انتهای ده سال از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا خودشان شرایطشان را ارزیابی کنند که برای پژوهشی در این سطح ایده‌آل نیست.

پروفسور راب هاوارد استاد دانشگاه لندن به‌عنوان یک ناظر بیرونی درباره‌ این پژوهش می‌گوید: «برای من غیرقابل‌باور است که چنین مداخله‌ مختصری بتواند تاثیری در این حد داشته باشد، دور از ذهن نیست که این نتایج به‌طور تصادفی، یا براثر عوامل کنترل نشده به دست آمده باشد.»

آلزایمر بیش از پنجاه میلیون نفر در جهان را درگیر خودش کرده و تلاش برای کنترل آن باعث به وجود آمدن بازار عظیمی از تمرین‌های مغزی و شناختی شده، درحالی‌که تأثیر این تمرین‌ها هنوز به‌اندازه‌ کافی ثابت نشده است.

منبع: IFL Science

هانیه علیزاده

جام‌جم