تبعات واردات و قاچاق در بازار‌کفش

برخی اخبار حکایت از افزایش صادرات کفش ایران داشتند آیا شما این روند را تائید می‌کنید؟

بله؛ براساس آمارهای رسمی طی دوماهه اول سال جاری حدود 2/12 میلیون دلار به وزن 2156 تن صادرات انواع کفش داشتیم که در مقایسه با دوماه اول سال 1395 با افزایش 38 درصدی ارزش و 9‌درصدی مقدار روبه‌رو بودیم و این درحالی است که در پایان اسفند سال گذشته رشد صادرات صفر درصد از نظر ارزش بود و سال قبل از آن با منفی 10 درصد روبرو بودیم این معنی بهبود در صادرات بوجود آمده است.

مهم‌ترین دلیل این اتفاق چه بوده است؟

در این زمینه عوامل مختلفی دخیل بوده که به ترتیب عبارتند از:

1. ثبات اقتصادی داخل کشور 2. پایین آمدن قیمت مواد اولیه در بورس کالا و نزدیک شدن آنها به نرخ‌های جهانی که در گذشته نرخ‌های بالاتری را داشتیم. 3. افزایش حضور فیزیکی خریداران خارجی در بازار کفش ایران. اما از همه مهمتر ایجاد حلقه مفقوده رگولاتوری در این صنعت برای دستیابی به مواد اولیه بوده است.

آیا ترکیب کالاهای صادراتی ایران نیز تغییر کرده است؟

دقیقا؛ مستندات موجود حکایت از این دارند که ترکیب صادرات انواع کفش از دمپایی به صندل و کفش‌های ورزشی تغییر کرده و همین امر باعث دستیابی ایران به بازارهای جدیدی چون سوریه و روسیه شده است.

یکی از مشکلات گذشته در صنعت کفش ایران مربوط به کاهش دستیابی تولید کنندگان به مواد اولیه بود اما طی هماهنگی‌های خوبی که با بورس کالا، تشکل‌های پایین دستی و شرکت‌های عرضه‌کننده مواد پتروشیمی در بورس کالا با مدیریت دفتر صنایع تکمیلی پتروشیمی انجام گرفت تولیدکنندگان ایران در زنجیره ارزش افزوده بالاتری قرار گرفتند چون مواد اولیه بهتر و ارزان‌تری در دسترس داشتند.

به بحث واردات برسیم، آمار واردات کفش چطور بوده است؟

براساس آمارهای رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران در پایان سال گذشته واردات رسمی و قانونی رشد 6/3 برابری در مقایسه با سال گذشته داشته است. به این ترتیب واردات رسمی ایران از 5 میلیون دلار در سال 94 به 6/18 میلیون دلار در سال 95 افزایش پیدا کرده است.

آیا این روند بیانگر اتفاقی خاص است؟

بله؛ نشان دهنده این است که با توجه به مبارزه‌های انجام شده از سوی مسئولان دولتی هزینه قاچاق بالا رفته و بسیاری به‌دنبال واردات رسمی رفته‌اند.

بنابراین مسیر تغییر یافته که به این ترتیب هم حقوق مصرف‌کنندگان موردتوجه قرار گرفته و هم حقوق دولتی و از همه مهمتر سلامت کالاهاست که مردم می‌توانند کالای مناسب و استاندارد خریدکنند.

برخی کارشناسان براین باورند افزایش روند واردات مربوط به قطعات نیم ساخته کفش بوده، نظر شما در این زمینه چیست؟

براساس تعرفه شماره 6406 که مربوط به قطعات کفش است با تائید مسئولان مربوطه برخی از تولیدکنندگان اقدام به استفاده از آن برای واردات قطعات نیم ساخته کفش می‌کنند تا پس از انجام مراحل تکمیلی داخل ایران محصول نهایی را بفروشند دقیقا مثل کاری که خودروسازان انجام می‌دهند. این در حالی است که حجم وزنی واردات سال گذشته تقریبا 50 درصد مربوط به این قطعات بوده است.

چرا این رویه افزایش یافته است؟

برای پاسخ به این سوال باید به یکی از نقیصه‌های موجود توجه داشته باشیم به این ترتیب که در حوزه کفش‌های ورزشی ضعف خیلی داریم و بیشترین حجم قاچاق در این بخش بوده است بنابراین برخی تولیدکنندگان با استفاده از این قانون قطعات مورد نیاز را وارد و کفش ورزشی تولید می‌کنند.

این روند تبعات منفی نداشته است؟

ممکن است تولیدکنندگان رویه یا کفی کفش ایران به این دلیل کمتر شوند و به نوعی بازار کارشان داخل کشور از بین برود. اما نکته مثبت اینجاست که حجم قاچاق کفش‌های ورزشی به‌دلیل تولید داخلی کاهش یافته و ارزش افزوده تولید داخلی این نوع کفش‌ها در کشورمان باقی خواهد ماند و کارگران ایرانی می‌توانند از این روند استفاده کنند. این روند بهتر از قاچاق محصول نهایی است که ارز از کشورمان خارج می‌شود، ولی به‌طور کلی ما به‌عنوان تشکل تائید نمی‌کنیم اما به‌عنوان کارشناس می‌گوییم بهتر است قاچاق صورت نگیرد.

روند تعطیل شدن کارگاه‌های کفش در ایران چگونه است؟

براساس آمارهایی که در اختیار داریم طی شش ماه گذشته بیشتر کارگاه‌های تعطیل شده در واحدهای دست‌دوز بوده چون رکود و کاهش توان خرید مردم باعث شده تا واحدهای دست‌دوز تقریبا توان ادامه حیات نداشته باشند. ولی در بخش واحدهای ماشینی به‌دلیل بازارهای صادراتی وضع بهتر است . به این ترتیب که واحدهای بزرگ براساس آمارهای منتشر شده بانک مرکزی 9/0 درصد از سال 94 تا 95 رشد داشته‌اند.

شما به کاهش قاچاق به دلیل برخوردهای اصولی اشاره کردید. آیا آمارهای بین‌المللی هم بر همین روند تاکید دارند؟

بله؛ همان‌طور که می‌دانید یکی از مبانی تعیین میزان قاچاق کفش به ایران استفاده از آمارهای بین‌المللی صادرات کفش از کشورهای تولیدکننده به ایران بوده است بنابراین علی‌رغم این‌که ایران درباره میزان واردات رشد 3/6 درصدی داشته اما براساس آمارهای بین‌المللی حجم کفش‌های صادر شده به ایران 44 درصد کاهش یافته است که این آمار یعنی کاهش قاچاق و افزایش توان تولیدی داخل کشورمان.