متن و حاشیه ثبت‌نام نامزدها

براساس آماری که تا پایان وقت دیروز اعلام شد در این دوره تا کنون 1048نفر ثبت‌نام کرد‌ه‌اند که یک رکورد محسوب می‌شود و شمار زیادی از آنها صرفا برای جلب توجه و مطرح شدن در رسانه‌ها ثبت‌نام کرده‌اند. پیش از این بیشترین آمار ثبت‌نام‌ها مربوط به انتخابات دوره نهم ریاست جمهوری بود که 1015 نفر ثبت‌نام کرده بودند.

آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی در پیامی در همین ارتباط با نابه‌سامان و بسیار نگران‌کننده خواندن وضعیت ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: شکایت‌های زیادی از افراد متعدد از نقاط مختلف به ما رسیده که معتقدند عده‌ای ناآگاهانه و گروهی آگاهانه برای به سخره کشیدن انتخابات ریاست جمهوری و ضربه زدن به نظام با نداشتن هیچ‌گونه صلاحیتی برای نام‌نویسی شرکت کرده و حتی صف تشکیل می‌دهند که ادامه این وضع به ضرر نظام مقدس جمهوری اسلامی است و مخالف شئون کشور بزرگی مانند کشور ماست. به گزارش ایرنا، در این پیام آمده است: باید هر چه زودتر فکری برای حل این مشکل شود تا افرادی نام‌نویسی کنند که حداقل کمترین صلاحیت لازم را برای این کار داشته باشند و ای کاش از سال‌ها قبل اقدام به حل این مشکل می‌شد و تعجب می‌کنیم چگونه بزرگان کشور برای حل این مشکل تدبیری نفرموده‌اند!

محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم با انتشار پیامی در صفحه اجتماعی خود با برشمردن برخی از موارد در روزهای نخستین ثبت‌نام انتخابات، بازتاب وسیع رسانه‌ای این موارد را موجب توهین به مردم و مردم‌سالاری نامید. محسن رضایی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام نوشت: این که روز اول ثبت‌نام در انتخابات، فردی با دعوی خدایی و روز دوم، شخصی با ادعای پیامبری ثبت‌نام کند؛ دیگری بچه‌اش را برای ثبت‌نام بیاورد و از عده‌ای روان‌پریش، فیلم و عکس تهیه و در رسانه‌های داخلی و خارجی به عنوان نامزدهای انتخابات منتشر شود، هم توهین به مردم و هم تمسخر مردم‌سالاری است.

کلی بودن شرایط موجود

یکی از دلایلی که تاکنون، این معضل برطرف نشده این است که شرایط لازم برای ریاست‌جمهوری در اصل 115 قانون اساسی، این‌گونه ذکر شده است: ایرانی‌الاصل بودن، داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران، مدبر و مدیر بودن، داشتن حسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد بودن به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.

در اصل 110 نیز مرجع تشخیص شرایط فوق، شورای نگهبان است و به همین دلیل از طریق قانون‌گذاری در مجلس نمی‌توان چیزی به موارد فوق افزود یا از آنها کاست.

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگو با بخش خبری 21 شبکه یک سیما در همین زمینه با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در مجلس شورای اسلامی برای اصلاح قانون انتخابات اظهار کرد: براساس اصل 110 قانون اساسی تشخیص شرایط نامزدهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری به عهده شورای نگهبان است و اصلاحاتی که مجلس مطرح کرده به علت این‌که خارج از صلاحیت مجلس بود با ایراد شورای نگهبان مواجه شده است. وی تاکید کرد: در واقع تشخیص آنچه در اصل 115 قانون اساسی آمده به عهده شورای نگهبان است که در اصل 110 به آن اشاره شد، بر این اساس مجلس نمی‌تواند شرایط جدیدی را بر این اصل بیفزاید.

فرصتی که از آن غفلت شد

البته چند ماه قبل سیاست‌های کلی انتخابات از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد که براساس آن مجلس و دولت‌ می‌توانند خلأهای موجود را پر کنند، اما با توجه به فرصت کمی که وجود داشت، اصلاحات مورد نظر به این دوره از انتخابات نرسید.

کدخدایی در همین زمینه گفت: سیاست‌های کلی که بتازگی از سوی رهبر معظم انقلاب ابلاغ شد، فرصت خوبی بود که هم دولت و هم مجلس در چارچوب این سیاست‌ها شرایط خاصی را برای نامزدها لحاظ کنند، اما از این فرصت غفلت شد.

دکتر محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه هم در این زمینه به جام‌جم گفت: در صورتی که قانون جامع انتخابات به این دوره می‌رسید و سرعت عمل بیشتری صورت می‌گرفت، می‌توانست در این دور از انتخابات بازدارندگی‌هایی ایجاد کند و شاهد چنین وضعیتی نبودیم.

با این‌حال به نظر می‌رسد گرچه شرایط نامزدهای ریاست‌جمهوری به صورت کلی در قانون اساسی آمده است، اما واژه‌هایی مانند رجل سیاسی و نگاه به افرادی که در دوره‌های گذشته از سوی شورای نگهبان تائید شده‌اند، جای سوالی باقی نمی‌گذارد که بسیاری از افرادی که در انتخابات ثبت‌نام می‌کنند، هیچ سنخیتی با شرایط ریاست‌‌جمهوری ندارند.

سخنگوی شورای نگهبان در همین زمینه در کانال تلگرامی خود نوشت: این سوال مطرح است که چرا برخی افراد که قطعا واجد شرایط نیستند، اقدام به ثبت‌نام می‌کنند؟ در پاسخ برخی مدعی هستند،چون قانون همه موانع یا شرایط را ذکر نکرده، تعداد افراد ثبت‌نام‌کننده افزایش یافته است.

وی تاکید کرد: لیکن بر هر صاحب عقلی روشن است که وقتی از رجل سیاسی، مذهبی سخن گفته می‌شود، قطعا حداقلی از سن یا معلومات (تحصیلات) لازم است یا وقتی سن خرید خودرو 18 سال است یا حداقل سن رای‌دهندگان 18 سال، بدیهی است که سن انتخاب‌شوندگان کمتر از 18 سال نیست.

کدخدایی نوشت: روشن است که قصد قانون‌گذار این نبوده که همه شرایط یا موانع بدیهی را ذکر کند، بلکه از طرف دیگر مثلا مقطع سنی خاصی را نمی‌خواسته از جمله موانع به شمارآورد. این مغالطه رایج می‌تواند این‌گونه نیز مطرح شود که مثلا در شرایط قانونی رای‌دهندگان، عدم جنون شرط شده ولی در شرایط انتخاب‌شوندگان شرط مشابهی ذکر نشده است! آیا می‌توان نتیجه گرفت که مجانین نیز می‌توانند در ثبت‌نام انتخابات شرکت کنند!؟ بدیهی است که این مغالطه‌ای آشکار بوده و پاسخ نیز منفی است. وی اضافه کرد: از این رو باید گفت که شرط سن در شرط مدیر و مدبر بودن مستتر است و شرط سواد در رجل مذهبی، سیاسی بودن.

کدخدایی نوشت: لذا به دلیل اعمال جدی شرایط اصل 115 از سوی شورای نگهبان، تعداد واجدین شرایط در هر دوره بسیار اندک است و این می‌تواند در انتخابات پیش رو نیز مبنای بررسی صلاحیت‌ها باشد.

ضرورت چاره‌اندیشی در اولین فرصت

آیت‌الله مکارم‌شیرازی هم در پیامی که صادر کرده، آورده است: اگر تصور شود قانون اساسی اجازه اضافه شرطی نمی‌دهد ظاهرا اشتباه است، زیرا قیودی که در قانون اساسی آمده شرایطی را در کنار خود می‌طلبد، مثلا هنگامی که گفته می‌شود یکی از شرایط «مدیر و مدبر بودن» است مفهومش آن است که شخص تقاضاکننده باید سوابق اجرایی کلان خود را ارائه کند یا هنگامی که گفته می‌شود از «رجال سیاسی باشد»، حداقل باید سن و سالی داشته باشد و پایه تحصیلی معتبر؛ همچنین قیود دیگری که در دل این تعبیرات نهفته است و اهل عرف کاملا آن را استفاده و قانون‌دانان آن را تائید می‌کنند.

در این پیام آمده است: باید لااقل شرایطی برای سن و مدرک تحصیلی و سابقه مدیریتی که موافق چنین کار مهمی باشد، گذارده شود تا این وضع نابه‌سامان، سامان یابد.

آیت‌الله مکارم‌شیرازی در پیام خود تاکید کرده است: گرچه برای این دوره فعلا نمی‌توان تصمیمی گرفت، ولی باید در اولین فرصت برای دوره‌های آینده إن‌شاءالله تصمیم گرفته شود.

ضرورت هوشیاری رسانه‌ها

با وجود ادامه روند نابه‌سامان فعلی به نظر می‌رسد سریع‌ترین راهکار برای کاهش اثرات سوء وضع موجود، عملکرد هوشمندانه رسانه‌هاست. صادق کوشکی در گفت‌وگو با جام‌جم از مطرح شدن چنین ثبت نام‌هایی در رسانه‌ها انتقاد کرد و افزود: رسانه‌ها نباید این موضوع را پررنگ کنند، به دلیل این‌که پررنگ شدن آن از سوی رسانه‌ها موجب دامن زدن و گسترش آن می‌شود.

محسن رضایی هم در مطلبی که در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرده با بیان این‌که آزادی ثبت‌نام نباید موجب تبلیغ علیه مردم شود، نوشت: مسئولان وزارت کشور، شورای نگهبان و رسانه‌ها باید از این نوع تبلیغات جلوگیری کنند.

امروز؛ پایان نام‌نویسی

فرصت نام‌نویسی از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، ساعت 18 امروز پایان می‌یابد و چهره‌‌هایی که قصد حضور در این عرصه را دارند و هنوز ثبت‌نام نکرده‌اند، امروز به ستاد انتخابات وزارت کشور می‌روند.

اما دیروز ستاد انتخابات، میزبان دو چهره اصلی رقابت‌های انتخاباتی یعنی حسن روحانی و سیدابراهیم رئیسی بود که عصر جمعه را برای نام‌نویسی در انتخابات ریاست‌جمهوری انتخابات کرده بودند.

به گزارش جام‌جم، روحانی پس از ثبت‌نام در جمع خبرنگاران گفت: ما از نیمه راه باز نمی‌گردیم و تا پایان، این مسیر را ادامه خواهیم داد. وی در دفاع از عملکرد دولت خود بیان کرد: در انتخابات سال 92 آنچه به مردم عزیز ایران اعلام کردم نجات اقتصاد ایران، احیای اخلاق و تعامل سازنده با جهان بود و امروز بسیار خوشحالم که در هر سه زمینه با کمک مردم گام‌های قابل توجهی برداشته شده است.

رئیسی هم در جمع خبرنگاران عنوان کرد: پایبندی به قانون، وظیفه همه است و رای مردم، سرنوشت کشور را رقم می‌زند.

وی در نشست خبری با استقبال از حمایت جبهه مردمی نیروهای انقلاب از وی گفت: من که در این عرصه آمدم حتما نامزد همه دلسوزان، مردم و کسانی که دلشان برای اعتلای ملت می‌تپد می‌توانم قرار بگیرم. یعنی ما خودمان را منحصر به مجموعه و عنوان خاص یا جریان سیاسی خاص نمی‌بینیم و من به عنوان طلبه از مردم با مردم و در مردم خواهم بود.

علیرضا زاکانی، محسن غرویان، اعظم طالقانی، محمد زارع فومنی، مصطفی کواکبیان، مهدی کلهر، سیدهاشم بطحایی، حسن سبحانی و محمد غرضی از دیگر چهره‌هایی بودند که طی دو روز گذشته برای ثبت‌نام به ستاد انتخابات رفتند.

امین‌الله رشیدی، موسیقیدان و خواننده سنتی هم از جمله افرادی بود که برای انتخابات ثبت‌نام کرد.

برای امروز هم که روز پایانی است، انتظار می‌رود سایر نامزدهای جبهه مردمی نیروهای انقلاب شامل مهرداد بذرپاش، محمدباقر قالیباف و حمیدرضا حاجی ‌بابایی برای ثبت‌نام به وزارت کشور بروند، هر چند دیروز برخی رسانه‌ها مدعی شدند حمیدرضا حاجی‌بابایی قصد نامزدی برای انتخابات را ندارد.

سعید جلیلی از دیگر چهره‌های مطرحی است که با وجود اخبار فراوانی که از گذشته درباره احتمال حضورش در رقابت ریاست‌جمهوری دوازدهم مطرح بود، هنوز ثبت‌نام نکرده است و دیروز برخی رسانه‌های نزدیک به او گزارش کردند که وی برای حضور در این عرصه تصمیمی ندارد.

با توجه به حرف و حدیث‌های فراوان درباره احتمال معرفی نامزد پوششی از سوی اصلاح‌طلبان برای انتخابات ریاست‌جمهوری، در صورت قطعی شدن این موضوع امروز باید منتظر ثبت‌نام یک چهره مطرح اصلاح‌طلب نیز باشیم که در برخی گمانه‌زنی‌ها از اسحاق جهانگیری و مسعود پزشکیان در این زمینه یاد می‌شود.

همچنین برخی تحلیلگران از احتمال نامزدی برخی چهره‌های نزدیک به احمدی‌‌نژاد از جمله غلامحسین الهام و مجتبی ثمره‌هاشمی در روز پایانی خبر داده‌اند که تا پایان وقت امروز، صحت و سقم تمام این گمانه‌زنی‌ها مشخص خواهد شد.

روند رو به رشد ثبت‌نام نامزدها در انتخابات ریاست‌جمهوری

فتاح غلامی

سیاسی