منابع آب بوشهر مدیریت یکپارچه می‌خواهد

سردرگمی و نبود مدیریت یکپارچه در حفاظت منابع آبی استان سبب شده 30 دشت آبی استان در خطر بحران آبی قرار بگیرد که از این تعداد، وضعیت 14 دشت بحرانی، هشت دشت دارای وضعیت نگران‌کننده، شش دشت ساحلی هم بدون کیفیت لازم و نهایتا دشت‌های جم و ریز و بوشکان هم «ممنوعه» اعلام شده است. مصرف بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی این دشت‌ها در کنار رعایت نشدن الگوی صحیح کشت توسط کشاورزان نیز مهم‌ترین علل این بحران عنوان می‌شود.

بر اساس آمارهای موجود، سالانه 890میلیون مترمکعب آب صرف تولید محصولات کشاورزی استان بوشهر می‌شود؛ آماری که نشان‌دهنده اضافه برداشت 30میلیون مترمکعبی در سال از دشت‌های آبی استان است. برداشت بی‌رویه آب از یک سو و کمبود شدید بارندگی در سالیان اخیر از دیگر سو باعث شده همه تمهیدات در نظر گرفته شده برای اجرای طرح‌های آبخیزداری بی‌اثر شود و روند احیای سفره‌های آب زیرزمینی دست‌کم بین 14 تا 17 سال به طول بینجامد.

با این اوصاف کشت خارج از اصول و قواعد برخی محصولات کشاورزی مثل گوجه فرنگی و تولیدات جالیزی که بشدت آب‌بر هستند نه‌تنها در رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار نقش مهمی ندارد، بلکه دولت را درگیر مسائل و مشکلاتی همچون نبود اعتبار کافی برای خرید تضمینی محصولات روی زمین مانده و مازاد بر نیاز بازار می‌کند که نمونه آن را در آذر امسال و با رکود بازار گوجه‌فرنگی خارج از فصل شاهد بودیم.

از سوی دیگر، برابر اعلام سازمان آب منطقه‌ای آب استان بوشهر حدود 6622 حلقه چاه آب غیرمجاز در سطح استان وجود دارد که با وجود تاکید مستمر مسئولان بر مسدود کردن این چاه‌ها و با گذشت ده ماه از سال تاکنون فقط 65حلقه چاه تخریب و پرشده است. البته آمارها در این زمینه چندان شفاف نیست، زیرا درحالی که مدیرعامل آب منطقه‌ای از برخورد با 800 چاه غیرمجاز تا پایان سال خبر می‌دهد، معاون حفاظت و بهره‌برداری این شرکت، رقم چاه‌های غیرمجاز را برای اعمال قانون 1200حلقه چاه می‌داند. صرف‌نظر از این تناقص‌گویی، به نظر می‌رسد این شیوه مبارزه کند و غیرموثر با قانون شکنان قطعا نمی‌تواند راهکار اساسی تلقی شود و عزم جدی و موثرتر را برای شناسایی و برخورد قانونی می‌طلبد.

به هر حال در فرصت کم باقیمانده تا شروع فصل گرما و بیداد بی‌آبی که معمولا در بوشهر از اوایل فصل بهار آغاز می‌شود، هماهنگی و تعامل بین بخشی میان سازمان جهاد کشاورزی، آبخیزداری و سازمان آب منطقه‌ای در کنار فرهنگ سازی و ترویج آموزش پیشگیرانه در بین کشاورزان و راه‌اندازی سازمان‌های مردم نهاد آب در بوشهر ضروری بوده و می‌تواند در کوتاه‌مدت تاثیرگذار باشد.

علیرضا برازجانی