ایران، انتخابات آمریکا و چند نکته

چگونه می‌توان این موضوع نامتعارف و خلاف قاعده عادی در انتخابات آمریکا را توجیه کرد؟

پیام‌های تند و تیز ملی‌گرایانه ترامپ برای آمریکایی‌های سفیدپوست بخصوص آنهایی که بیکار هستند یا خانه اجاره‌ای به شرط تملیکی خود را از دست داده‌اند یا به دلیل تغییر سریع بافت جمعیتی سریع پیش رو، ترس تبدیل شدن به اقلیت در آمریکا را دارند بسیار جذاب به نظر می‌رسد.

این آمریکای جدید، یعنی جایی که غیرسفیدپوست‌ها و گروه‌های نژادی و مذهبی مختلف، بخش عمده آن را تشکیل می‌دهند، نشان‌گر حملاتی جدید علیه آن گروهی است که احساس می‌کند به لحاظ فرهنگی، مذهبی و اقتصادی به حاشیه رانده شده است اما احتمالا مهم‌تر از همه آنها ترامپ است که وظیفه شهروندی خود یعنی پرداخت مالیات را برای حدود دو دهه انجام نداده، شایسته نیست که در خصوص مولفه‌های بی‌طرفی و عدالت که از اهداف ایده‌آلیستی اکثریت شهروندان آمریکا به حساب می‌آیند، سخن براند اما این جذابیت اغلب پوپولیستی و مبتنی بر محاسبات اشتباه، جایگاه ترامپ را به عنوان مدعی پیروزی احتمالی در برابر کلینتون حفظ کرده است.

راه پیدا کردن ترامپ به کاخ سفید به معنای ایجاد مزاحمت برای توافق میان ایران و گروه 5+1 است، آن هم درست در زمانی که مابقی دنیا این توافق را بهترین راه برای کاهش درگیری‌ها در خاورمیانه می‌دانند است. هیلاری کلینتون تفسیری بسیار متفاوت از این توافق دارد و آن حمایت گسترده از راهکار دیپلماتیک در جهت جلوگیری از امکان وقوع درگیری با ایران است.

اگرچه هیلاری کلینتون نشان نداده که شکل روابط میان ایران و آمریکا احتمالا در سال‌های پیش رو به طور موثر عوض خواهد شد، اما وی مایل به مواجهه با قابلیت‌های منطقه‌ای و منافع مشروع ایران در منطقه نیست.

با وجود آگاهی کلینتون از اختلافات اساسی موجود میان آمریکا و تهران در برخی مناطق، وی از نقش بسیار مهم ایران در کاهش تنش‌های منطقه‌ای با خبر است. هرچند ممکن است وی مایل به حفظ تحریم‌های مالی چندوجهی علیه سیستم بانکی و تجاری ایران باشد.

این موضوع نشانگر به وجود آمدن لایه‌ای جدید از پیچیدگی موجود در روابط آینده آمریکا و ایران است، اما لزوما موجب آشفته شدن بیشتر وضع نمی‌گردد.

بدون توجه به این‌که چه کسی رئیس‌جمهور آینده خواهد بود، فرصتی ممتاز به وجود آمده که در امتداد تلاش‌های دولت اوباما بتوان در جهت مبارزه با تروریسم و ارتقاء ثبات منطقه به ایران نزدیک شد. منزوی کردن ایران دیگر به سود آمریکا و در کل، جهان غرب نیست. به لحاظ عملی و بنابر احتیاط، هیلاری کلینتون گزینه‌ای بهتر برای ثبات و نظم در روابط آینده تهران و واشگتن خواهد بود.

محمود منشی‌پوری - استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کالیفرنیا برکلی

ضمیمه جام سیاست - روزنامه جام جم