عوارض جانبی مسکن‌ها را نادیده نگیرید

مسکن‌ از پرمصرف‌ترین داروها در کشور ماست؛ به طوری که می‌توان گفت 7 برابر تجویز مسکن‌ها توسط پزشک، ما فروش مسکن داریم. و اما انواع مسکن‌ها به چند گروه تقسیم می‌شود. اول، مسکن مخدر که در مواردی مانند دردهای شدید، درد ناشی از شکستگی، دردهای سرطانی یا درد ناشی از جراحت‌های سخت، مصرف می‌شود که البته همه موارد ذکر شده زیرنظر پزشک است.

دومین گروه، ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی است که ما آن را به‌عنوان مسکن می‌شناسیم مانند بروفن، ژلوفن، مفنامیک اسید و ایندومتاسین ضدالتهاب‌هایی است که اثر مسکنی هم دارد. در بسیاری موارد پزشک آن را به عنوان ضدالتهاب تجویز می‌کند و استفاده به‌موقع از آنها بسیار سودمند است. البته از این دارو‌ها نباید به عنوان مسکن بلکه باید به عنوان ضدالتهاب استفاده کرد.

یعنی اگر می‌توانیم درد را تحمل کنیم، از آنها استفاده نکنیم. دسته سوم ضد التهاب‌های استروئیدی هستند که درد را هم تسکین می‌دهند که برخی‌ها به کورتون معروف هستند اگر پزشک به‌خاطر التهاب مفاصل کورتون تجویز می‌کند استفاده از آن لازم است. همچنین در بیماران مبتلا به آسم مصرف کورتون با تجویز پزشک حتما باید انجام شود. در مورد مصرف کورتون دو مشکل داریم یکی از مشکلات خودسرانه و بی‌رویه مصرف کردن آن در جایی که نباید مصرف کرد و دیگری ترس از عوارض آن. ترس از پوکی استخوان و مصرف نکردن و کنار گذاشتن آن هم که بسیار هم خطرناک است. پس هم مصرف خودسرانه و هم قطع خودسرانه کورتون به افراد توصیه نمی‌شود.

در ماه چند عدد استامینوفن ساده برای رفع سردرد می‌توان استفاده کرد؟

اگر شما 1، 2 و 3 روز استامینوفن مصرف کردید و سردردتان بهتر نشد و دلیل سردردتان را نمی‌دانید باید به پزشک مراجعه کنید. مشکل دیگر این است که وقتی شما مسکن را بی‌رویه مصرف می‌کنید ممکن است علائم یک بیماری را پوشش دهید.

آیا مصرف شیاف مسکن‌ها از مصرف قرص یا کپسول آن بی خطرتر است؟ آیا شیاف‌ها به اندازه قرص و کپسول مضر هستند؟

شیاف داروهای مسکن که از انواع ضدالتهابی غیراستروئیدی هستند درست مثل قرص روی معده اثر می‌گذارد و این به‌خاطر ورود دارو به معده نیست بلکه به‌خاطر مکانیسم اثر این داروهاست که این داروها ضدپروستاگلاندین هستند چون از پدیدار شدن پروستاگلاندین جلوگیری می‌کنند باعث رفع درد می‌شوند از طرفی پوشش معده را هم پروستاگلاندین تشکیل می‌دهد و به همین علت با مصرف این دارو به هر شکل ناراحتی معده به صورت زخم یا غیره ایجاد می‌شود.

آیا شیاف‌های مسکن را که اتفاقا داروهای بدون نسخه هستند می‌توان بی‌رویه مصرف کرد؟

خیر. حتی مصرف این داروها باید با مشورت داروساز باشد زیرا با مصرف نادرست و بی‌موقع مسکن قسمتی از علائم یا تمام علائم بیماری را می‌پوشانیم و زمانی که می‌تواند زمان درمان بیماری باشد از بین می‌رود و این بزرگ‌ترین ضرر مصرف خودسرانه مسکن است.

به عنوان مثال در بسیاری از سرطان‌ها آپاندیسیت مصرف مسکن باعث می‌شود شما زمان درمان را از دست دهید. بی‌رویه مصرف کردن مسکن باعث تداخل با دارو می‌شود بخصوص افرادی که داروی ضدانعقاد مصرف می‌کنند.

به عنوان مثال کسی که وارفارین مصرف می‌کند با انجام آزمایشاتی دوز دارو برایش تنظیم می‌شود برای این فرد اگر از انواع مسکن استفاده کنیم که اثر دارو را بیشتر می‌کند امکان بروز خونریزی داخلی برایش بسیار بسیار بالاست. اگر دارویی تجویز شود که اثر وارفارین را کم کند مشکل سکته برایش پیش خواهد آمد پس لازم است با داروساز مشورت کرد.

دکتر نوشین محمدحسینی

داروساز