شمال سوریه، دغدغه امنیتی جدید ترکیه

روز چهارشنبه 3 شهریور ارتش سوریه و ائتلاف ضدداعش به شهر جرابلس حمله کردند. هدف از این عملیات پاکسازی این منطقه از عناصر داعش عنوان شده بود.

هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا در این حملات در کنار نیروهای ارتش ترکیه بودند و اطلاعات لازم را در اختیار این نیروها قرار دادند. طی ماه‌های اخیر نیروهای داعش از این منطقه به وسیله راکت و خمپاره چند بار به مناطق مرزی ترکیه حمله کردند و باعث کشته یا زخمی شدن مزرنشینان ترکیه شدند. این منطقه اخیرا به دست یگان‌های کردهای سوریه ی.پ.گ (شاخه سوری پ.ک.ک) افتاده و باعث تشدید نگرانی امنیتی ترکیه شده است.

ارتش و دولت ترکیه شرق فرات را خط قرمز خویش اعلام و بارها اظهار کرده‌اند که استقرار گروه‌های مسلح کرد سوری در شرق فرات امنیت ترکیه را به خطر می‌اندازد و ترکیه از هر گونه اقدامی برای جلوگیری از استقرار یگان‌های کردهای سوریه ی.پ.گ در شرق فرات و ایجاد کانتون کردی جدید در نزدیکی مرزهای خویش با قاطعیت جلوگیری خواهد کرد و از تمام ابزار بهره خواهد برد.

نکته جالب این‌که تا سال 2013 که جرابلس در دست نیروهای داعش بود و ترکیه بجز چند عملیات توپخانه‌ای اقدام موثری علیه این نیروها و عملیات داعش علیه مناطق مرزی این کشور انجام نداد، استقرار یگان‌های کردهای سوریه ی.پ.گ تهدید امنیتی جدیدی را برای ترکیه به وجود آورده است. اخیرا پ.ک.ک عملیات‌های متعددی را در شهرهای کردنشین ترکیه انجام داده که به کشته و زخمی شدن صدها نفر منجر شد.

در این بین داعش نیز یک عملیات انتحاری در شهر غازی آنتپ انجام داد که به کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر منجر شد. همزمانی عملیات داعش و پ.ک.ک و گسترش فعالیت یگان‌های کردهای سوریه (ی.پ.گ) که حمایت ضمنی روسیه و آمریکا را هم با خود دارند، زنگ خطر را برای آنکار به صدا درآورد.

هنگامی که جرابلس به دست نیروهای مسلح کرد افتاد و این نیروها در نزدیکی مرزهای ترکیه مستقر شدند ناامنی در مناطق مرزی افزایش یافت.

همراهی یگان‌های کرد سوریه با پ.ک.ک و ایدئولوژی آن باعث افزایش شک و تردید آنکارا نسبت به این گروه شد. در حال حاضر سه کانتون کرد در سوریه وجود دارد. دولت سوریه در قبال تشکیل این کانتون‌ها با توجه به درگیری دولت سوریه و ارتش این کشور با دیگر گروه‌های تروریستی، نتوانست عکس‌العملی لازم را بروز دهد کردهای سوری سناریویی طراحی کرده‌اند تا منطقه «آفرین» را به«کوبانی» متصل کنند.

در این باره هم دولت سوریه و هم ترکیه مخالف وقوع چنین سناریویی هستند.

دولت سوریه در مقابل ایجاد سه کانتون کرد عکس‌العمل زیادی نشان نداد، اما در قبال این سناریو مخالفت خویش را بارها اعلام کرده و هفته‌های قبل با این نیروها وارد جنگ شد.

اتصال کوبانی به آفرین به این معنی است که تا حدود 40 کیلومتری مرز ترکیه منطقه‌ای از«الباب» تا «منبج» در اختیار نیروهای مسلح کرد قرار خواهد گرفت.

طی هفته‌های اخیر ترکیه رسما اعلام کرد که روسیه در صورت تمایل می‌تواند از پایگاه هوایی اینجرلیک به نیروهای داعش حمله کند نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا از این پایگاه علیه داعش چند بار عملیات انجام داده‌اند. این امر باعث شده تا ترکیه به دشمن داعش تبدیل شود و داعش در صدد انتقامجویی و علیه امنیت ملی ترکیه اقدام کند افزایش تحرکات گروه‌های مسلح کرد سوریه و همزمانی اقدامات پ.ک.ک در کنار حملات داعش بحران جدی امنیتی را برای ترکیه فراهم کرده ارتش ترکیه این روزها و پس از کودتای نافرجام 15 جولای در حال بازسازی است.

افسران و فرماندهان بسیاری بازنشسته شده یا در بازداشت به‌سر می‌برند ارتش و دولت ترکیه در ماه‌های پیش‌رو در قبال بحران سوریه روزهای حساسی پیش‌رو دارند.

امید شکری‌کله‌سر - دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه یالووای ترکیه