تشدید صف‌آ‌رایی‌ برجامی در آمریکا

دموکرات‌ها در آمریکا قصد دارند از برجام به عنوان یک برگ برنده در انتخابات دوره بعدی ریاست‌جمهوری استفاده کنند و جمهوریخواهان نیز در مقابل سعی دارند این برگ را از دست دموکرات‌ها خارج کنند و برهمین اساس هر روز با مطرح کردن طرحی جدید در کنگره، تلاش می‌کنند برجام را با مشکلی جدید روبه‌رو کنند.

در تازه‌ترین این تلاش‌ها آن‌طور که ایسنا به نقل از آسوشیتدپرس گزارش کرده، امروز قرار است در مجلس نمایندگان آمریکا درباره‌ سه طرح جمهوریخواهان در مورد توافق هسته‌ای رای‌گیری شود.

یکی از این سه طرح قانون مسئولیت‌پذیری ایران است که تحریم‌های تازه‌ای را به‌دلیل ادامه برنامه موشک‌های بالستیک و آنچه نقض حقوق‌بشر خوانده شده، علیه کشورمان وضع می‌کند.

به گزارش رسانه‌های آمریکایی طرح دوم خریداری آب‌سنگین را ممنوع می‌کند و طرح سوم هم دسترسی ایران به نظام مالی آمریکا را مسدود خواهد کرد.

طرح‌هایی که توافق را از مسیر خارج می‌کند

همزمان با مطرح شدن این طرح، نانسی‌ پلوسی رهبر اقلیت دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا از دیگر نمایندگان مجلس خواسته حتی اگر با اصل توافق هسته‌ای ایران مخالف هستند، به طرح‌های جمهوریخواهان که توافق هسته‌ای را از مسیر خارج می‌کند، رای منفی بدهند.

پلوسی با نگارش نامه‌ای ضمن تاکید بر این‌که طرح‌های جمهوریخواهان در کنگره، توافق هسته‌ای را از مسیر خارج می‌کند با تکرار ادعاها مبنی بر تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای، این توافق را بهترین راه برای جلوگیری از این موضوع دانست.

علاوه بر موضع‌گیری پلوسی، چهار عضو ارشد دموکرات در نامه جداگانه‌ای به رهبر جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان از تنظیم این طرح‌ها انتقاد کرده‌اند.

استنلی هویر از رهبران دموکرات در کنگره، الیوت انگل عضو کمیته روابط خارجی مجلس، نیتا لویی عضو کمیته اعتبارات مجلس و تد دویچ عضو کمیته فرعی روابط خاورمیانه در این مورد به کوین مکارتی رهبر اکثریت نامه نوشتند. آنها نوشتند:‌ متاسفانه معرفی طرحی در میان بی‌خبری دیگران، بدون مشورت با اقلیت، آنچه را که باید تلاشی فراجناحی باشد به مساله‌ای سیاسی در سال انتخابات بدل می‌کند. این چهار دموکرات نوشتند که حاضرند برای تصویب یک طرح فراجناحی علیه فعالیت‌های موشکی ایران و همچنین تمدید قانون تحریم‌های 1996 ایران که در دوره ریاست‌جمهوری بیل کلینتون وضع شده بود با جمهوریخواهان همکاری کنند. اما به گفته آنها هیچ‌کدام این طرح‌ها نباید شامل حذف بی‌سابقه اختیارات ویژه رئیس قوه مجریه در ارتباط با اعمال قوانین باشد.

تهدید کاخ سفید به وتوی طرح‌های جمهوریخواهان

همزمان با وجود این اختلافات میان دموکرات‌ها و جمهوریخواهان در کنگره، اسفتان مال یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد باراک اوباما رئیس‌جمهور این کشور یقینا طرح‌های جمهوریخواهان را وتو خواهد کرد.

استفان مال در سخنانی در مرکز سیاستگذاری فراجناحی گفت که لوایح پیشنهادی جمهوریخواهان ناقض تعهدات آمریکا در برجام خواهد بود.

اعتقاد اعضای مذاکره‌کننده به نقض نشدن برجام

خط و نشان کشیدن‌های اینچنینی از سوی کاخ سفید برای مخالفان برجام، در حالی است که این کشور در ماه‌های سپری شده از امضای برجام با عهدشکنی‌های فراوان مانع بهره‌مندی ایران از منافع برجام شده است و همان‌طور که خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز گزارش داده یک سال از زمان امضای توافق هسته‌ای میان ایران با آمریکا و پنج قدرت جهانی می‌گذرد و هرچند توافق موجب لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل علیه بخش بانکی و انرژی ایران شده، اما سایه تحریم‌های یکجانبه دولت آمریکا بر اقتصاد ایران همچنان سنگینی می‌کند.

البته با وجود این مساله و عهدشکنی‌هایی که آمریکا در مسیر عمل به تعهداتشان تاکنون انجام داده و فضا را به‌گونه‌ای مدیریت کرده که شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ بین‌المللی همچنان در تعامل با جمهوری اسلامی ایران مشکل دارند، اما با توجه به محتوای برجام، آن‌طور که حمید بعیدی‌نژاد عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دیروز گفت با وجود فراز و نشیب‌های موجود، اعضای مذاکره‌کننده معتقدند تاکنون برجام نقض نشده است.

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، بعیدی‌نژاد این مطلب را در نشست خبری که دیروز به مناسبت یک‌سالگی برجام داشت، مطرح کرد. این همان موضوعی است که منتقدان برجام در داخل کشورمان نسبت به آن انتقاد دارند و معتقدند متن برجام به‌گونه‌ای است که امکان سوءاستفاده را به طرف مقابل می‌دهد.

البته حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل هسته‌ای با رد چنین انتقاداتی می‌گوید: اگر نگارش متن برجام به شکلی بهتر از این امکان داشت، حتما انجام می‌شد اما ممکن نبود. وی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: مطلوب ما این بود که غنی‌سازی نامحدود داشته باشیم و هیچ‌یک از فعالیت‌هایمان را محدود نکنیم؛ مطلوب آمریکا هم این بود که کل پیچ‌ و مهره‌های تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را باز کند اما با توجه به شرایط، هر دو طرف مطلوب‌های خود را کنار گذاشتند و به طرف هم حرکت کردند و به نقاط مشترکی رسیدند.

وی افزود:‌ این نقاط مشترک در جاهایی آن‌قدر کلی است که می‌شود از آنها تفسیرهای گوناگونی داشت، اما این نکته را باید در نظر داشت که امکان دستیابی به متنی بهتر از متن فعلی وجود نداشت وگرنه مذاکره‌کنندگان ایرانی قطعا برای رسیدن به آن تلاش می‌کردند.

دعواهای داخلی؛ واقعیت یا تاکتیک

اما حتی از این موارد هم که بگذریم اقداماتی که این روزها در آمریکا از سوی مخالفان برجام در جریان است، مشخصاتی دارد که حتی خود‌ آمریکایی‌ها نیز به مغایرت آنها با برجام اذعان دارند و با توجه به این‌که چنین مساله‌ای می‌تواند مخالفت متحدان آمریکا را نیز همراه داشته باشد، تلاش‌ها در آمریکا برای جلوگیری از انجام چنین اقداماتی افزایش یافته است.

البته محمدجواد جمالی، عضو کمیسیون امنیت ملی معتقد است چنین دعواهایی در آمریکا، نوعی تقسیم کار است برای فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی ایران. وی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: هر دو گروه در آمریکا استراتژی مشترکی دارند و معتقدند برجام باید باشد اما تاکتیک مشترک آمریکا و 1+5 این است که تا جای ممکن جمهوری اسلامی ایران را از بهره‌مندی از این توافق‌نامه محروم کنند و دعواهایی که این روزها در آمریکا در جریان است نیز در همین راستا تحلیل می‌شود.

بهشتی‌پور هم معتقد است مسائل اخیر در آمریکا، مجموعه اقداماتی است که از سوی لابی صهیونیستی برای ایجاد فشار بیشتر بر کاخ سفید جهت اجرا نکردن برجام صورت می‌گیرد.

این کارشناس مسائل هسته‌ای می‌گوید: البته باید توجه داشت که مجلس نمایندگان آمریکا در این زمینه، اختیارات کافی ندارد و مصوبات این مجلس باید از سوی سنا نیز تائید شود و سرانجام رئیس‌جمهور آمریکا نیز باید آن را امضا کند تا به مرحله اجرا برسد.

وی می‌افزاید: برجام یک سند بین‌المللی است و آمریکا نمی‌تواند از زیر بار اجرای آن شانه خالی کند و انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر رئیس‌جمهور در این کشور نیز نمی‌تواند تاثیری در تعهدات این کشور در اجرای برجام داشته باشد.

با وجود چنین اظهاراتی که آمریکا را موظف به اجرای برجام می‌داند اما با توجه به تلاش‌های این کشور برای طفره رفتن از اجرای تعهداتش، به نظر می‌رسد مطالبه‌گری از 1+5 و بویژه آمریکا برای عمل به تعهداتشان باید یکی از محوری‌ترین فعالیت‌های دستگاه‌ سیاست خارجی در ارتباط با اجرای برجام باشد تا بتوان در ادامه مسیر، بهره‌های بیشتری از این توافق بین‌المللی عاید کشورمان کرد.