طبیبان بی‌کار

اگرچه با اجرای طرح تحول سلامت تلاش شد بخشی از این چالش مرتفع شود و دستاوردهایی هم حاصل شد، اما هنوز هم بسیاری از پزشکان‌عمومی از وضعیت اشتغال خود راضی نیستند، تا آنجا که روز گذشته رئیس انجمن پزشکان عمومی کشور در اظهار نظری قابل تامل خبر داد که نیمی از پزشکان عمومی طبابت نمی‌کنند. آن طور که فارس به نقل از دکتر عباس کامیابی در همایش پزشکان عمومی کشور عنوان کرده، وی معتقد است این اتفاق یک سرمایه‌سوزی است و نباید این سرمایه در سطح جامعه رها شود.

همین مشکلات جدی پزشکان عمومی، موجب شده که به گفته دکتر علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام‌ پزشکی کشور، مشکلات آنها به دانشجویان پزشکی هم سرایت پیدا کند و دانشجویان پزشکی از آینده شغلی خود نگران باشند. به تعبیر دیگر، وقتی دانشجوی پزشکی می‌بیند که فارغ‌التحصیل پزشکی، طبابت را بوسیده و کنار گذاشته است، همین حس ناامیدی به او هم منتقل می‌شود.

درآمدهای پایین هم در این کوچ دسته‌جمعی پزشکان عمومی از حرفه طبابت، بی‌تاثیر نبوده است. به باور زالی، درآمد پزشک عمومی شاغل در بخش‌های ستادی، حدود یک میلیون و 600 هزار تومان است؛ بنابراین امنیت شغلی و اشتغال برای آنها مهم است.

پزشک خانواده، کلید اشتغال پزشکان عمومی

حدود 11 سال از اجرای برنامه پزشک خانواده در کشور می‌گذرد. این برنامه بنا دارد با بهره گیری از توان پزشکان عمومی، پرونده سلامت را برای همه ایرانیان تشکیل دهد، طوری که هر فردی یک پزشک خانواده داشته باشد.

در این برنامه، پزشک عمومی با ارائه خدمات پیشگیرانه و بهداشتی، تلاش می‌کند افراد تحت پوشش به بیماری مبتلا نشوند و در صورت بیمار شدن هم ابتدا از خدمات پزشک خانواده بهره ببرند و فقط در صورت نیاز به پزشک متخصص مراجعه کنند.

تجربه اجرای برنامه پزشک خانواده در کشورهای توسعه یافته نشان داده که با اجرای این برنامه، هم از ظرفیت پزشکان عمومی بخوبی استفاده می‌شود و هم سطح سلامت عمومی ارتقا پیدا می‌کند، اما در کشور ما هنوز این برنامه به طور کامل اجرا نشده است، در صورتی که با اجرای علمی این برنامه می‌توان از ظرفیت پزشکان عمومی بیکار استفاده کرد.

وزیر رفاه هم در این همایش به اهمیت اجرای برنامه پزشک خانواده اشاره کرد و گفت: یکی از راه‌های اجرای طرح تحول سلامت، اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع از طریق طب عمومی است و اجرای این برنامه از سردرگمی بیمه‌ها و بیماران هم جلوگیری می‌کند. حتی به اعتقاد علی ربیعی، راه نجات این طرح، طب عمومی است و برای تصمیم‌سازی و سیاستگذاری، پزشکان عمومی باید به کمک بیایند.

نقش پزشک عمومی احیا شود

کم نیستند بیمارانی که حتی برای یک سرماخوردگی ساده هم به پزشک فوق‌تخصص مراجعه می‌کنند. علی سجادی، عضو هیات مدیره انجمن پزشکان عمومی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم، این مشکل فرهنگی را یکی از دلایل بیکار شدن پزشکان عمومی می‌داند و می‌گوید: راه‌حل مشکلات پزشکان عمومی، اجرای نظام سطح‌بندی خدمات درمانی است و در این برنامه علمی، بیمار باید ابتدا در سطح اول خدمات درمانی از سوی پزشک عمومی معاینه و سپس در صورت نیاز به پزشک متخصص ارجاع شود، اما این قاعده جهانی در کشور ما رعایت نمی‌شود.

به گفته سجادی، باید جایگاه واقعی طب پایه احیا شود تا از سردرگمی بیمار و هدررفت هزینه‌های نظام سلامت جلوگیری شود. این پزشک عمومی تاکید دارد که منابع نظام سلامت محدود است و تمرکز بیش از حد بر خدمات پزشکان متخصص و کمرنگ شدن نقش پزشکان عمومی، موجب افزایش هزینه‌های بیمار و نظام سلامت می‌شود و در نهایت نیز بیمه‌ها با کسری بودجه زیاد مواجه خواهند شد.

دکتر انوش برزیگر، عضو شورای عالی نظام پزشکی ایران نیز در گفت‌وگو با جام‌جم، پزشک عمومی را ریشه نظام سلامت می‌داند، طوری که اگر ریشه سالم نباشد و به آن بها ندهیم، ساقه و گل و برگ این گیاه هم تضعیف خواهد شد.

رئیس سازمان نظام پزشکی استان گیلان عقیده دارد که این مشکل فقط با همکاری مشترک و همدلی دولت، وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و انجمن‌های علمی حل خواهد شد و رفع آن در توان یک سازمان و یک نهاد خاص نیست.

این که پزشک عمومی، طبابت را ببوسد و کنار بگذارد و وارد کارهای دیگر مثلا صنعت ساخت و ساز شود، آفتی است که سرمایه‌های نظام آموزشی را هم می‌بلعد؛ زیرا نظام آموزش‌عالی برای تربیت یک پزشک عمومی، سرمایه‌های زیادی صرف کرده، اما با خروج پزشکان عمومی از حرفه طبابت، عملا این هزینه‌های هنگفت هم سوخت می‌شود.

امین جلالوند

جامعه