نوزادان بیمار در صف تخت‌های ویژه

سال گذشته، بیش از 5/1 میلیون نوزاد در کشور ما متولد شده است. تعدادی از این نوزادان، به صورت ناقص و زودتر از موعد به دنیا می‌آیند و بخشی از آنها هم دچار بیماری می‌شوند. بر اساس استانداردهای جهانی، باید به ازای هر صد تولد، حداقل یک تخت مراقب‌های ویژه نوزادان داشته باشیم، اما کشور ما با این استانداردهای جهانی فاصله معناداری دارد.

نوزادان نارس، نوزادانی با وزن کمتر از دو کیلوگرم، نوزادان مبتلا به بیماری‌های ژنتیک و وجود برخی ناهنجاری‌های جسمی و ذهنی در نوزادان تازه متولد شده، نیاز فوری به تخت مراقبت‌های ویژه دارند؛ طوری که مثلا اگر یک نوزاد نارس در این تخت‌های ویژه بستری نشود، احتمال مرگ او نزدیک به 100 درصد است.

چندی قبل هم علی شهرامی، معاون اجرایی معاونت درمان وزارت بهداشت به باشگاه خبرنگاران جوان هشدار داده بود: هم‌اکنون 2300 تخت NICU در کشور داریم که ضریب اشغال این تخت‌ها بیش از 85 درصد است، اما با وجود این حدود 2000 تخت دیگر نیز در کشور کم داریم .

اگر آمار سالانه ولادت در ایران را هم مدنظر قرار دهیم و این آمار را با استانداردهای جهانی تعداد این تخت‌های ویژه محاسبه کنیم، در این شرایط نیز ما سالانه به 15 هزار تخت مراقبت‌های ویژه نوزادان نیاز داریم.

فرزندآوری با اعمال شاقه

هزینه هر شب بستری نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه مراکز خصوصی، با توجه به نوع بیماری، درجه بیمارستان و داروهایی که نوزاد مصرف می‌کند، بین 500 هزار تا دو میلیون تومان در هر شبانه‌روز متغیر است. اگرچه هزینه این نوع بستری در بخش دولتی شاید به صد هزار تومان در هر شبانه‌روز هم نرسد، اما با توجه به کمبود این تخت‌ها در بخش دولتی، برخی خانواده‌ها مجبور می‌شوند نوزاد تازه متولد شده را به بخش خصوصی ببرند.

دکتر علی‌امیر سوادکوهی، رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران در گفت‌وگو با جام‌جم، بخشی از دلایل این کمبود تخت را به هزینه راه‌اندازی این تخت‌ها مرتبط می‌داند و می‌گوید: هزینه راه‌اندازی هر تخت مراقبت ویژه، بین 500 تا 600 میلیون تومان هزینه دارد.

بر اساس استانداردهای جهانی سلامت، باید 10 درصد از تخت‌های بیمارستانی به تخت مراقبت‌های ویژه اختصاص پیدا کند. سوادکوهی یادآوری می‌کند: با توجه به این که در کشور ما حدود 200 هزار تخت بیمارستانی وجود دارد، باید حداقل 20 هزار تخت مراقبت‌های ویژه داشته باشیم.

به گفته این کارشناس نظام سلامت، تعداد تخت‌های استاندارد مراقبت‌های ویژه نوزادان در ایران، شاید به 300 تخت هم نرسد و این آمار برای کشور جوانی که می‌خواهد افزایش جمعیت داشته باشد، آماری مناسب نیست. به گفته رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران، بخش زیادی از این کمبودها نیز به عملکرد ضعیف بیمه‌های درمانی برمی‌گردد؛ زیرا در طول سال‌های متوالی، سرمایه‌گذاری لازم در این بخش را فراموش کرده‌اند.

293 تخت جدید در راه است

علی ماهر، معاون فنی و برنامه‌ریزی معاونت درمانی وزارت بهداشت، بسیاری از انتقادهای ما را قبول دارد و می‌پذیرد که تخت مراقبت‌های ویژه نوزادان در وضعیت فعلی، متناسب با نیازهای ما نیست.البته این مقام مسئول در گفت‌وگو با جام‌جم، این نوید را می‌دهد که تا پایان امسال، 2470 تخت مراقبت‌های ویژه اعم از «ICU»، «CCU» و «NICU» به‌شمار تخت‌های ویژه کشور اضافه می‌شود.

از این تعداد تخت ویژه قرار است 293 تخت آن به بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان اختصاص پیدا کند. اگرچه این تعداد تخت نمی‌تواند جوابگوی همه نیازهای درمانی نوزادان بیمار باشد، اما ماهر تاکید دارد که با راه اندازی همه این تخت‌ها، آمار بیماران پشت نوبتی برای تخت‌های ویژه نوزادان کاهش پیدا خواهد کرد.

با توجه به هزینه بالای راه‌اندازی تخت مراقبت‌های ویژه نوزادان، قطعا رسیدن به میانگین استاندارد تعداد این تخت‌ها به تخصیص اعتبارات بیشتر نیاز دارد. در واقع اگر بخواهیم عادلانه تحلیل کنیم، نمی‌شود این کمبود را فقط به وزارت بهداشت نسبت داد، بلکه وقتی نظام سلامت، همواره در زمره اولویت‌های اول دولت‌های متعدد قرار نداشته و طی دهه‌های متوالی، اعتبارات کافی به این بخش تخصیص پیدا نکرده، بدیهی است که نباید انتظار داشته باشیم دولت‌ها برای راه‌اندازی این تخت‌های گران‌قیمت، پیشقدم شده باشند.

تسهیلات کمرنگ فرزندآوری

وقتی والدین را برای فرزندآوری تشویق می‌کنیم، بدیهی است که باید تسهیلاتی هم برای این سیاست تشویقی در نظر بگیریم. این که نوزاد در صورت بیماری به تخت مراقبت‌های ویژه، دسترسی راحت‌تری داشته باشد، مشوقی است که خانواده‌ها را برای فرزندآوری بیشتر ترغیب خواهد کرد.

اما اگر والدین نوزاد به دنیا آمده، دسترسی آسانی به این تخت‌ها نداشته باشند، آن وقت ترس از بیمار شدن نوزاد، آنها را برای داشتن فرزند دوم و سوم نیز دلسرد می‌کند.

جدای از تخت مراقبت‌های ویژه نوزادان، نیاز است که مثلا مهدهای کودک با کیفیت و شهریه مناسب پیش‌بینی کنیم تا محرکی برای فرزندآوری شود.

تجهیز زایشگاه‌ها، ارتقای هتلینگ بیمارستان‌های نوزادان و افزایش تعداد متخصصان بیماری‌های کودک، از جمله این سیاست‌هاست که می‌تواند به‌طور غیرمستقیم به افزایش فرزندآوری در جامعه بینجامد. به‌طور مثال، کارشناسان نظام سلامت هشدار می‌دهند که انتخاب تخصص کودکان در دوره دستیاری پزشکی با کاهش محسوسی مواجه شده است و احتمال دارد در آینده با کمبود متخصص کودکان مواجه شویم، زیرا پزشک متخصص کودکان، هم وظیفه سنگینی دارد و هم درآمدی کمتر از جراحان متخصص دریافت می‌کند. بنابراین شاید یکی از این راه‌های انگیزشی برای افزایش فرزندآوری در جامعه، افزایش تعرفه پزشکان متخصص کودکان باشد، به گونه‌ای که پرداختی از جیب مردم بیشتر نشود، اما بیمه‌ها، این افزایش تعرفه متخصصان کودک را تقبل کنند.

امین جلالوند

جامعه