نوسانات نرخ ارز اثرات بدی بر تولید دارد

بدیهی است نوسانات نرخ ارز نظر بازارهای مالی را نیز به خود جلب کرده و فعالان بازار می‌خواهند بدانند آیا ثبات به نرخ ارز باز خواهد گشت یا خیر.

در این رابطه با دکتر حسین نصیری ، کارشناس اقتصادی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم.

افزایش نرخ ارز چه تاثیری در اقتصاد خواهد داشت؟

افزایش نرخ ارز به معنی کاهش ارزش پول ملی است و اگر این اتفاق روی دهد باعث افزایش قیمت‌ها و در نتیجه تورم خواهد شد. بنابراین در اقتصاد کلان باید منتظر ایجاد تورم باشیم. سوال اصلی ما در این زمینه این است که آیا دولت با توجه به سیاست‌های کلی خود مایل به ایجاد تورم بوده یا خیر؟ در نگاه اول اگر پاسخ مثبت باشد می‌توان دلایلی از جمله بهبود شرایط بودجه جاری کشور را در نظر داشته باشیم که دولت با افزایش قیمت ارز به‌دنبال آن است. چون اقتصاد کشورمان متکی به درآمدهای نفتی بوده و اکنون که قیمت نفت کاهش یافته احتمال این‌که سیاست‌هایی برای جبران این کاهش وجود داشته باشد، قابل تصور است. این در حالی است که می‌توانیم به صورت ضمنی این را بگوییم که افزایش نرخ ارز مالیاتی است که دولت از تمام مردم دریافت می‌کند. اما با توجه به سیاست‌های دولت به نظر می‌رسد که دولت اصلا به دنبال این سیاست نیست و تصمیم به ثبات قیمت‌ها گرفته و این افزایش زودگذر است.

اکنون که بورس ارزی نداریم، وظیفه دولت در برخورد با رشد قیمت ارز چیست؟

در شرایط موجود احتمالا دولت به‌زودی با دخالت در بازار ارز از افزایش مجدد قیمت جلوگیری کرده و مانع از بروز تورم در اقتصاد خواهد شد. این درحالی است که چون امروز بازار خودالتزام ارزی یا همان بورس ارز در کشور نداریم دولت موظف به کنترل بازار خواهد بود؛ چون با توجه به تجارب و اصول علمی، نوسانات ارزی در بلندمدت یا کوتاه‌مدت باعث ایجاد فساد یا رانت‌ برای کسانی که دست‌اندرکار این بازار هستند، می‌کند و این موضوع خوشایند هیچ دولت یا سیاستگذار اقتصادی نیست.

افزایش نرخ ارز در تولید شرکت‌ها چه تاثیری دارد؟

به‌طور کلی نوسانات نرخ ارز اثرات بدی در تولید و شرایط اقتصادی تولیدکنندگان خواهد داشت، چون ناتوانی تولیدکنندگان در پیش‌بینی بازار و تعیین قیمت‌های تمام شده خریدهایشان یا حتی معاملات آینده آنها مشکلی است که مانع از تولید می‌شود. در این جهت برای تولیدکننده، قیمت ارز مهم نیست بلکه ثبات قیمتی مهم است چون تولیدکنندگان با ثبات قیمتی با هر شرایطی می‌توانند برای خود سیاستگذاری کنند، اما نوسانات نرخ ارز چه کوتاه‌مدت باشد و چه بلندمدت، سمی مهلک برای تولید است.

افزایش نرخ ارز در بورس هم تاثیرگذار است؟

چون سیاست‌های دولت ـ حداقل تا امروز ـ این نبوده که قیمت ارز افزایش و نوسان داشته باشد، این برآورد وجود دارد که نوسانات فعلی کوتاه‌مدت و زودگذر است. فعلا در بورس تاثیرگذار نیست، اما اگر طی هفته‌های آینده ببینیم که دولت چنین سیاستی را دنبال می‌کند، بدون تردید افزایش قیمت ارز در بورس نیز تاثیرگذار خواهد شد. اگر سیاست افزایش قیمت ارز از سوی دولت پیگیری شود ارزش اسمی (ریالی) سودهای شرکت‌های حاضر در بورس تغییر خواهد کرد که در ترازنامه شرکت اثرگذار بوده و افزایش قیمت سهام را تجربه می‌کنیم؛ درحالی که از نظر واقعیت اقتصاد هیچ اتفاقی نیفتاده است. بنابراین چون همه کالاها افزایش قیمت را تجربه می‌کنند قیمت سهام نیز افزایش خواهد داشت و این افزایش حبابی است.

عماد عزتی - اقتصاد