سکوت اعراب پولدار نسبت به آوارگان

مایکل استفنس از اندیشکده انگلیسی موسوم به موسسه خدمات سلطنتی متحد در قطر در گزارشی با عنوان «بحران مهاجران: چرا کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس پناهندگان سوری را پذیرا نیستند؟» می‌نویسد: تصاویر ده‌ها هزار پناهنده سوری در مرزها و ایستگاه‌های قطار و انتشار تصویر دلخراش کودک سه‌ساله کرد در سواحل ترکیه انتقادهایی را متوجه کشورهای ثروتمند شورای همکاری خلیج فارس ازجمله عربستان سعودی، بحرین، کویت، قطر، عمان و امارات عربی متحده کرده که چرا درهای خود را روی پناهندگان محکم بسته‌اند و هیچ اقدامی برای آنها انجام نمی‌دهند.استفنس در ادامه می‌افزاید: البته شماری از کشورهای حوزه خلیج فارس برخی اتباع سوری را در خود جای داده‌اند؛ به عنوان مثال عربستان سعودی از سال 2011 تاکنون اجازه کار را به 500 هزار کارگر مهاجر داده است، اما سیاست صریح و روشنی از سوی این کشورهای ثروتمند برای پناهندگانی که اوضاع مساعد اقتصادی ندارند یا فاقد اجازه کار هستند، دیده نمی‌شود.

ترس از بی‌ثباتی

به گفته مایکل استفنس، هم‌اکنون غربالگری مسافران سوری در خلیج فارس آغاز شده است و بدون شک، شرایط برای بسیاری از سوری‌ها که به دنبال دریافت اجازه کار یا تمدید پروانه‌های موجود هستند، به طور قابل‌توجهی سخت‌تر شده است. همزمان با بالا گرفتن شایعات در سه سال گذشته مبنی بر انجام حملات مظنونان تروریستی، سیاست کشورهای حوزه خلیج فارس هنوز تغییر نکرده است. قطر، عربستان سعودی و امارات عربی متحده بسیار نگران ظرفیت وفاداران بشار اسد برای حمله به خود بوده، در حالی که هیچ سند محکم و مستدلی درخصوص انجام چنین حملاتی در محافل عمومی وجود ندارد.

توازن جمعیت

این محقق موسسه خدمات سلطنتی متحد در قطر بر این باور است: علاوه بر این، هجوم یکباره هزاران سوری تهدیدی برای توازن جمعیت در کشورهای حوزه خلیج فارس است. بیشتر ساکنان این مناطق را کارگران گذرا تشکیل می‌دهند؛ چون حاکمان این سرزمین‌ها تنها به خارجی‌هایی اجازه اقامت می‌دهند که خود یا همسرشان شغل فقط وقت داشته باشند. از این رو، احتمال بسیار ضعیفی وجود دارد که یک خارجی بدون داشتن مجوز کار در یک کشور حوزه خلیج فارس زندگی کند. در حقیقت این کشورها با گردش مالی بالا از نیروی کار، این گونه عمل می‌کنند که فقط به جمعیت بومی حوزه خلیج فارس اجازه زندگی می‌دهند.

گفتمان خاموش

مایکل استفنس می‌افزاید: بنابراین ایده ورود هزاران خارجی به کشورهای حوزه حاشیه خلیج فارس در آینده نزدیک بدون داشتن مجوز کار یا تاریخ قطعی بازگشت به کشورشان دور از ذهن است. این کشورها بر این باورند که پناهندگان سوری تهدیدی برای هویت خلیج فارس و ترکیب اجتماعی این منطقه هستند. در حقیقت، کشورهای خلیج فارس به‌سادگی می‌توانند بگویند هیچ پاسخی برای پرسش به بحران آوارگان سوری ندارند. ثروتمندان عرب حتی گوش شنوایی برای درخواست دیپلمات‌های غربی برای پناه دادن به آوارگان سوری ندارند.

این در حالی است که عبدالباری عطوان، تحلیلگر برجسته مسائل خاورمیانه و سردبیر روزنامه رأی‌الیوم با انتشار مقاله‌ای در این روزنامه نسبت به سکوت اعراب شیخ‌نشین حاشیه خلیج فارس بشدت انتقاد کرد و نوشت: تفاوت مهم این است که کشورهای عربی بویژه اعراب حاشیه خلیج فارس که صدای رسانه‌هایشان سر همه را برده است و داعیه حمایت از ملت سوریه و آزادسازی آنها از دست طاغوت را دارند و میلیون‌ها دلار برای تجهیز تسلیحاتی معارضان هزینه کرده‌اند تاکنون حتی یک پناهنده را نپذیرفته‌اند و مرزهای خود را در برابر آنها بسته‌اند.

به گفته عطوان، کشورهای فقیر عربی مانند لبنان، مصر و اردن که شدیدا بدهکار هستند و کسری بودجه دارند شمار زیادی از آوارگان را در کشور خود جای داده‌اند؛ ولی در عوض کشورهای عربی که در صندوق‌های خود صدها میلیارد دلار پول دارند مواضعی اتخاذ کرده‌اند که با ارزش‌های اسلامی، جوانمردی، رحمت و عربیت در تضاد و تناقض است.

وی در ادامه مقاله خود تأکید می‌کند: آلمانی‌های کافر تظاهرات ضدتبعیض نژادی برگزار می‌کنند و از دولت خود می‌خواهند آوارگان سوری را بدون قید و شرط بپذیرد؛ اما چرا شیوخ ما همین کار یا حتی یک‌چهارم آن را در برابر حکام بی‌وجدان انجام نمی‌دهند؟

عطوان با اشاره به مداخله حکام عرب حاشیه خلیج فارس در امور داخلی سوریه تصریح می‌کند: ای کاش اعراب حاشیه خلیج فارس فقط مهاجران را در کشور خود نمی‌خواستند، بلکه در امور کشورشان مداخله می‌کنند، برای نابودی آن سلاح و پول می‌فرستند و بذر فرقه‌گرایی در آن می‌کارند تا قتل و کوچ اجباری در آن افزایش یابد. اگر شما این آوارگان را اکرام نمی‌کنید شرتان را از آنها کم کنید و در امور داخلی‌شان مداخله نکنید.

سردبیر روزنامه رأی الیوم در پایان مقاله خود تأکید می‌کند: ما عرب‌ها بدترین نمونه نژادپرستی هستیم نه اروپاییان. شخص اروپایی که با عطوفت با آواره سوری برخورد می‌کند و از دین و مذهبش نمی‌پرسد، چرا علمای فاضل اهل سُنت اینان را پناه نمی‌دهند؟ اصلا معارضان سوری کجا هستند و چرا به اینها کمک نمی‌کنند؟ اینها مواضع دوگانه‌ و منافقانه‌ای دارند.

بدون شک، کشورهای ثروتمند عرب هیچ اهمیتی به پناهندگان سوری نمی‌دهند، به آنها کمک نمی‌کنند و حاضر نیستند مهاجران‌ را بپذیرند. اگر هم کمکی کردند فقط به پناهندگان کشورهای همسایه سوریه مثل لبنان بوده است. در حقیقت هرگونه کمک آنها همزمان با دخالت در تنش‌های منطقه و حوادث تروریستی فقط حالت نمایشی دارد.

معصومه زارع‌

‌ بین‌الملل