طراحی لباس ملی در ایستگاه اول

با حمید قبادی، دبیر این کارگروه درباره برخی موضوعات از جمله دلایل فراموشی لباس اقوام ایرانی و همچنین اقدامات انجام شده در راستای احیای این لباس به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

مهم‌ترین دلایل فراموشی و از دور خارج شدن لباس اقوام ایرانی چیست؟

دلایل متعددی را می‌توان برای به حاشیه رفتن لباس اقوام ایرانی برشمرد که اولین دلیل بی‌توجهی به این نوع لباس و پوشش در پیش از انقلاب به‌دلیل رواج فرهنگ و پوشش غربی است. در اولویت نبودن موضوع لباس پس از انقلاب به دلایلی همچون حال و هوای انقلاب و جنگ هشت ساله و دوران سازندگی پس از جنگ نیز دومین عامل است و در نهایت گرانی و هزینه سنگین لباس سنتی اقوام و دشواری خرید و استفاده آن برای بسیاری از خانوارها در کنار تغییر سبک زندگی و رواج شهرنشینی سومین عامل فراموشی تدریجی لباس اقوام و کنار گذاشته شدن آن است.

آیا فراموشی و زوال لباس اقوام ایرانی تبعات و پیامدهای منفی را به دنبال خواهد داشت؟

بله، به‌طور قطع. درواقع اصالت، دوام و پایداری کشورها به فرهنگ، تاریخ و تمدن هر کشور برمی گردد و از آنجا که لباس به عنوان یکی از نمادها و شاخص‌های فرهنگی در تمام دنیا مطرح است، اگر از این نماد فرهنگی فاصله بگیریم و دچار فراموشی در این حوزه شویم، در حقیقت از فرهنگ و تمدن و هویت خود فاصله گرفته و بخشی از آن را از دست داده‌ایم.

چه اقداماتی تاکنون در کارگروه ساماندهی مد و لباس برای احیای لباس اقوام انجام شده است؟

از آنجا که تنوع رنگ، طرح، مدل و خلاقیت در تمام لباس‌های ایرانی وجود دارد و به نوعی لباس هر منطقه شناسنامه و هویت آن منطقه است، احیای آن در سال 85 و با تشکیل کارگروه ساماندهی مدو لباس در دستور کار دولت قرار گرفت. هر چند این کارگروه عملا از سال 89 فعالیت خود را رسما آغاز و تلاش‌هایی را نیز در برخی استان‌ها برای احیای لباس اقوام انجام داد. به‌طور مثال فعال شدن کارگروه مد و لباس در استان‌های کشور با نگاه الهام و الگوگیری از لباس ایرانی، دایر شدن موزه لباس در بیشتر استان‌ها، برگزاری نمایشگاه‌های مد و لباس با تاکید بر ارائه لباس اقوام، برگزاری جشنواره مد و لباس فجر و در نهایت کاربردی کردن لباس اقوام از طریق تولید انبوه و کاهش قیمت آن از جمله این اقدامات است که نمونه‌ای از کاربردی کردن لباس اقوام اکنون در استان سیستان و بلوچستان صورت گرفته و لباس آن دیار با همان طرح و رنگ و مدل به‌صورت انبوه و صنعتی تولید و به نوعی روزرسانی و کاربردی شده و با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گرفته است، به‌طوری که اکنون در بیشتر مناطق این استان شاهد استفاده مردم از آن هستیم.

آیا کشورهای دیگر هم به احیای لباس سنتی خود توجه دارند و درصورت وجود این توجه، چه اقداماتی را در راستای حفظ لباس سنتی و تاریخی خود به اجرا درآورده‌اند؟

تفاوتی که میان لباس ما و دیگر کشورها وجود دارد این است که لباس آنان از تنوع برخوردار نیست و در واقع لباس تاریخی و ملی آنان یکی است، از همین‌رو قابل استفاده در سراسر کشور است، برای همین هم حفظ آن راحت‌تر است. به‌طور مثال در کشورهای دیگر همچون افغانستان، پاکستان، بنگلادش و هند برای حفظ این لباس حتی بالاترین مقامات رسمی آن کشورها نظیر رئیس‌جمهور، هیات وزار و نمایندگان مجلس لباس خود را می‌پوشند. اما در کشور ما گرچه تنوع رنگ، طرح و مدل لباس و درکل گوناگونی آن در نقاط مختلف کشور یکی از مزیت‌های مهم لباس ایرانی است و این تنوع لباس ایرانی را در دنیا منحصربه‌فرد کرده، اما در عمل موجب شده که تاکنون لباس ملی ایرانی نداشته باشیم و نتوانیم با ترویج استفاده، آن راحفظ کنیم که البته گام‌هایی در این زمینه برداشته شده است و با الهام‌گیری از لباس اقوام در استان‌هایی همچون آذربایجان غربی و شرقی، مازندران، گیلان، کردستان، سمنان و اردبیل توانسته‌ایم لباسی واحد با نام کراس را تهیه کنیم و اکنون درصدد تولید انبوه آن هستیم. ضمن این‌که در تلاشیم تا برای مردان نیز لباس و الگوی واحدی طراحی کنیم.

فاطمه مرادزاده - ایران