سهم پوشش‌های گیاهی در جلوگیری از بروز سیل

آنچه امروز بیش از هر زمان دیگری این جاده به آن نیاز دارد نگاه واقع‌بینانه به مشکلات آن است که تاکنون نه‌تنها برای حل آن چاره‌ای اندیشیده نشده، بلکه روز به روز بر مشکلاتش افزوده می‌شود.

طغیان اخیر رودخانه این جاده که سبب مرگ چند نفر از مسافران آن شد یکی از همین مشکلات است که به دلیل بی‌توجهی مسئولان در ساخت‌وسازهای بی‌رویه و نابودی پوشش‌های گیاهی و جنگلی رخ داده است.

هومان خاکپور کارشناس محیط‌زیست با اشاره به این‌که دو عامل انسانی و طبیعی در بروز حوادثی چون سیل نقش دارد، به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: این روزها سهم عامل طبیعی از انسانی در بروز این اتفاقات کمتر است و دلیل آن نیز برداشت‌های نادرست از منابع طبیعی است.

وی کاهش پوشش گیاهی را در جاری شدن روان‌آب‌ها آن هم به صورت حجیم موثر دانسته و می‌افزاید: هنگامی که درختان و پوشش گیاهی مناسبی در یک منطقه وجود داشته باشد، روان‌آب‌ها در لابه‌لای درختان شرایط نفوذ به لایه‌های زمین را پیدا می‌کنند، اما وقتی پوشش گیاهی وجود نداشته باشد این روان‌آب‌ها به جای نفوذ در زیر زمین در سطح زمین جریان می‌یابد و در نتیجه تبدیل به سیل می‌شود.

خاکپور از بین رفتن حاصلخیزی خاک را نیز یکی از تبعات منفی سیل می‌داند و می‌گوید: وقتی جریان آب در سطح زمین جاری می‌شود، خاک حاصلخیزی که سال‌ها طول می‌کشد تا به وجود آید براحتی روی زمین شسته می‌شود و از بین می‌رود.

وی تعرض به حریم رودخانه‌ها را از عوامل بروز سیل عنوان می‌کند و می‌افزاید: حریم رودخانه‌ها جزو منافع عمومی کشور محسوب می‌شوند، لذا تصرف آن توسط اشخاص خلاف قانون است، اما متاسفانه شاهدیم که اکثر رودخانه‌های کشور به تصرف درآمده است که در نتیجه آن نه تنها بخش عموم جامعه از مزیت‌های این منابع طبیعی محروم می‌شوند بلکه تبعات بسیار سختی چون جاری شدن سیل و تخریب خانه‌ها و تاسیسات شهری را نیز به دنبال دارد.

ولی‌الله اسفندیارنژاد بخشدار آسارا، چندی پیش در گفت‌وگویی با اشاره به تصرف بستر رودخانه از سال‌های قبل توسط کسانی که اطراف رودخانه ملک داشته‌اند، می‌گوید: این مساله باعث شده تا ضمن تنگ شدن راه انتقال آب، سیلاب به سمت جاده بیاید و باعث بروز سیل شود. وی می‌افزاید: در سال‌های گذشته اراده‌ای برای رفع تصرفات و آزادسازی بستر رودخانه وجود نداشته، اما این کار شدنی است و در صورت تخصیص اعتبار می‌توان آن را انجام داد که خود سازمان‌ها باید این مساله را در دستور کار قرار دهند.

سالی 40 سیل مخرب

رئیس گروه حفاظت از سواحل و رودخانه‌های شرکت منابع آب ایران نیز درباره میزان وقوع سیل در کشور می‌گوید: سالانه ۴۰ مورد سیل مخرب داریم که خسارت مالی و جانی زیادی دارد.

روناک اسعدی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما می‌افزاید: به‌رغم خشک بودن کشور در تمام حوضه‌های آبریز، سیلاب اتفاق می‌افتد و براساس اتفاقات ده سال اخیر استان‌های آذربایجان غربی و شرقی، خراسان رضوی و شمالی، استان سمنان با وجود کویر بودن، خوزستان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، گلستان و مازندران بیشترین آسیب را از سیل دیدند.وی عواملی را که موجب سیلاب می‌شود به دو دسته عوامل طبیعی که اجتناب‌ناپذیر است مانند بارش، پوشش گیاهی و شیب زمین و عوامل انسانی تقسیم می‌کند و می‌گوید: به‌رغم خشک بودن کشورمان سیلاب‌های زیادی در آن اتفاق می‌افتد به عبارتی سیل و خشکسالی دو روی یک سکه هستند.

وی می‌افزاید: عوامل انسانی، خسارت سیل را تشدید می‌کنند مانند دخل و تصرف غیرمجاز در حریم رودخانه که حریم رودخانه‌ها را تنگ می‌کند و برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، رودخانه‌ها را دچار بیماری و آماده سیلاب می‌کند.

اسعدی، جلوگیری از ساخت و ساز در حریم رودخانه را از وظایف وزارت نیرو می‌داند و می‌افزاید: از سال 88 نقشه‌های تعیین حریم رودخانه‌ها را این وزارتخانه تعیین می‌کند که تقریبا 40 هزار کیلومتر هم از مجموع 146 هزار کیلومتر حریم رودخانه تعیین و به اداره ثبت املاک داده خواهد شد تا ساخت و ساز در این حریم انجام نشود.

سها روحانی - ایران