تالابی که آب می رود + عکس

هر تکه‌اش را به یکی بخشیده‌اند. در یک قسمتش ساختمان‌های مسکن مهر سبز شده‌ و در سمت دیگرش مجموعه ای دیگر، برخی ادارت و بیمارستان. تالاب کیاکلایه در برخی قسمت ها خشک شده و جای خود را به نیزار و ساختمان و جاده داده است.

هرچند که این تالاب ۳۵۰ هکتاری در دل شهر با داشتن تنوع زیستی بی نظیر می توانست به نگین شهر لنگرود تبدیل شود اما توسعه شهر این فرصت را به تالاب نداد و در حال حاضر تنها ۱۵۰ هکتار از این تالاب باقی مانده که حرف و حدیث ها بر سر همین مقدار نیز تالاب را در معرض نابودی قرار داده است.

واگذاری هایی که جان تالاب را گرفته است

داستان آب رفتن تالاب کیاکلایه از زمانی شروع شد که در سال ۶۴ رییس وقت سازمان منابع طبیعی این تالاب را به دلیل قرار گرفتن در محدوده شهری به سازمان مسکن و شهرسازی واگذار کرد و این سرآغازی برای واگذاری بخش‌های مختلف تالاب بود.

حالا به جای ۲۰۰ هکتار از این تالاب، ساختمان‌های بیمارستان، مسکن مهر سبز شده و علاوه بر این، ۲۰ هکتار دیگر نیز به کارکنان منابع طبیعی سراسر کشور واگذار شده است.

همچنین بخش وسیعی از تالاب هم محل دپوی موقت زباله‌های شهر لنگرود است البته در این میان نباید سهم ۱۵۰ هکتاری شرکت درفک درخشان شمال (به مدیریت مه آفرید خسروی) را فراموش کرد.

ماجرا از این قرار است که ۱۵۰ هکتار باقیمانده تالاب کیاکلایه طی قراردادی به این شرکت واگذار شد تا طی ۵ سال با هدف توسعه گردشگری، مجتمع چند منظوره گردشگری احداث شود.

با مطرح شدن اختلاس ۳هزار میلیاردی و بررسی پرونده متهم ردیف اول این فساد مالی، مه آفرید خسروی محکوم به اعدام و کار شرکت درفک شمال نیز متوقف شد. و در این میان وضعیت ۱۵۰ هکتار از تالاب کیاکلایه در بلاتکلیفی باقی ماند.

کیاکلایه در معرض نابودی است

حالا وضعیت باقیمانده این تالاب مبهم است. هرچند بسیاری از فعالان محیط زیست در وجود نگاه کارشناسی در برنامه های این شرکت با شک و تردید نگاه می کنند اما شرکت ستاره درخشان درفک ادعای مالکیت تالاب را دارد.

مدیر عامل سازمان مردم نهاد دوستداران محیط زیست لنگرود در این باره به خبرنگار مهر می‌گوید: این تالاب به دلیل قرار گرفتن در منطقه شهری منحصر به فرد است اما متاسفانه همین ویژگی، به نقطه ضعف تالاب تبدیل شده است.

ابراهیم زمانی با بیان اینکه هر روز و با بهانه‌های مختلف از وسعت‌ تالاب کاسته شده است، توضیح می دهد: زمینهای تالاب به اشکال مختلف مورد استفاده قرار گرفته و بیمارستان، مسکن مهر، چندین ساختمان اداری، استخر شهرداری و بازار لنگرود در این تالاب ایجاد شده است.

وی افزود: جاده کمربندی از لیلا کوه به مسکن مهر نیز باعث تقسیم این تالاب به دو قسمت شمالی و جنوبی شده که ۱۰ هکتار در بخش شمالی و ۱۴۰ هکتار در بخش جنوبی باقیمانده است.

زمانی با اشاره به اینکه برای ۱۵۰ هکتار باقیمانده نیز کاربری تفریحی و گردشگری تعریف شده است می‌گوید: هرچند قبلاً اعلام شده بود که این زمین ها برای سرمایه گذاری و توسعه گردشگری در اختیار شرکت ستاره درخشان درفک قرار گرفته است اما حالا شرکت مدعی است که این تالاب را از مسکن و شهرسازی خریداری کرده است.

وی با تاکید بر اینکه برنامه های شرکت درفک نگاه زیست محیطی نداشته است اظهارداشت: یکی از برنامه های این شرکت احداث تله کابین بود و بر اساس طراحی های صورت گرفته، قرار بود تا پایه‌های این تله کابین در وسط تالاب احداث شود که در صورت اجرایی شدن این طرح، نابودی تالاب حتمی بود.

قصه پر غصه این تالاب با قرار گرفتن محل دپوی زباله شهر و همچنین مرکز تولید بتون شرکت درفک در محدوده تالاب تکمیل می‌شود. علاوه بر این موارد، کانال‌هایی که از این تالاب به مزارع اطراف و رودخانه‌ها ختم می‌شود، نگرانی‌ دوستداران محیط زیست را درباره نابودی این تالاب افزایش داده است.

زمانی افزود: باید حق آب تالاب رعایت شود در غیر این صورت با این روش برداشت آب از کیاکلایه، تا چند سال دیگر شاهد خشکیده شدن این تالاب خواهیم بود.

تالاب کیا کلایه نیز مانند سایر تالاب‌های گیلان محل تجمع پرندگانی است که این تالاب را برای زمستان گذرانی خود انتخاب کرده‌اند. زیستگاهی که این روزها به دلیل تغییرات اساسی بوجود آمده در اکولوژی آن دیگر نمی تواند پذیرای خوبی برای پرندگان مهاجر باشد.

مدیر عامل سازمان مردم نهاد دوستداران محیط زیست لنگرود امنیت و غذا را دو نیاز اصلی این پرندگان می‌داند و افزود: در صورت نبود یکی از این دو، زندگی پرندگان با خطر مواجه می‌شود. از این رو در سال‌های اخیر به دلیل نبود امنیت، حضور این پرندگان در تالاب کم شده است.

زمانی می‌گوید: با توسعه مخالف نیستیم اما تغییر کاربری تالاب خلاف قانون است.

ارائه ارزیابی محیط زیستی الزامی است

در این میان نقش سازمان حفاطت محیط زیست به عنوان متولی حفظ و حراست از منابع طبیعی و زیستی بسیار مهم و تعیین کننده است. در این باره مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست گیلان به خبرنگار مهر می گوید: انجام هر اقدامی در محدوده تالاب منوط به ارائه گزارش ارزیابی زیست محیطی شرکت سرمایه گذار است.

محمدرضا برجی درباره چرایی عدم مالکیت محیط زیست بر این تالاب توضیح می دهد: این تالاب در محدوه شهر قرار داشته و به همین دلیل منابع طبیعی آن را به مسکن و شهرسازی واگذار کرده است هرچند این کار بدون کسب مجوز از محیط زیست انجام شده است.

وی می افزاید: هرچند در این سالها واگذاری های زیادی صورت گرفته اما در حال حاضر مشغول بررسی اسناد مالکیت و همچنین مشخص کردن محدوده تالاب از طریق GPS هستیم.

برجی همچنین درباره دپوی زباله در این تالاب می‌گوید: ازاین محل فقط به عنوان یک جایگاه موقت و برای بارگیری و حمل زباله به جایگاه اصلی استفاده می‌شود و از آنجایی که این محل آلوده شده است در حال حاضر امکان جابه جایی مکان دپو و آلوده شدن مکان دیگر منطقی نیست و تنها راه نجات این تالاب در بخش انباشت زباله، مدیریت پسماند و انجام تفکیک زباله از مبدا است.

وی تاکید می کند: با این حال سازمان محیط زیست اجازه واگذاری حتی یک متر از این تالاب را نخواهد داد و بدون گزارش ارزیابی زیست محیطی هیچ فعالیتی انجام نخواهد شد.

از تغییر کاربری جلوگیری می شود

رئیس دادگستری شهرستان لنگرود نیز درباره ادعای شرکت درفک شمال مبنی بر مالکیت ۱۵۰ هکتار باقیمانده از تالاب کیاکلایه می گوید: متاسفانه زمین در دست این شرکت است اما ما مانع اخذ سند شده‌ایم.

علی اصغر حیدرنژاد درباره این پرونده توضیح می‌دهد: براساس قراردادی که سازمان مسکن و شهرسازی و مدیران استانی با این شرکت منعقد کرده بودند، سرمایه گذار متعهد به ساخت مجتمع گردشگری در عرض پنج سال شده بود که بعد از مطرح شدن اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی و اعدام مه آفرید، شرکت نتوانست به تعهدات خود عمل کند.

وی با اشاره به یکی از بندهای قرار داد مبنی بر اینکه در صورت عدم پایبندی شرکت به تعهدات، تصمیم گیری درباره ادامه کار به داوری موکول می شود ادامه می دهد: در صورتی که طرفین به داوری تمکین نکنند، تصمیم گیری درباره این مساله به دادگستری ارجاع داده می شود. هرچند که در جلسه شورای حفظ حقوق بیت المال، نظر به فسخ قرارداد به دلیل عدم اجرای تعهدات شرکت وجود داشت.

حیدر نژاد می افزاید: مدیران سازمان مسکن و شهرسازی و فرماندار شهرستان به عنوان متولیان اصلی واگذاری را ملزم کردیم تا کار را پیگیری کنند و دستگاه قضایی نیز پیگیر کار است اما هنوز داوری اعلام نظر نکرده است.

رئیس دادگستری لنگرود با اشاره به اهمیت تالاب بیان می‌کند: تالاب حالت اسفنجی دارد و آب‌های سطحی را جذب می‌کند. اگر این تالاب بخواهد کاملا خشک شود شهرستان لنگرود در معرض خطر شدید سیل خواهد بود کما اینکه در استان گلستان و مازندران می‌بینیم که با کوچک‌ترین بارش سیل ایجاد می‌شود.

وی علیرغم اینکه لازمه پیشرفت و توسعه شهر را دست بردن به منابع طبیعی می داند اما معتقد است که نباید این تغییرات به گونه‌ای باشد که ریشه خودمان را زده و شاخه ای را ببریم که رویش نشسته ایم.

رئیس دادگستری شهرستان لنگرود همچنین درباره قسمتی از تالاب که به تولید بتون شرکت درفک اختصاص دارد، می‌گوید: این شرکت زمین بالادست تالاب (ضلع قسمت جنوب شرقی تالاب) در روستای آب چالاکی را از اشخاص خریداری کرده‌ است.

حیدرنژاد این واگذاری را جز واگذاری اولیه برای ایجاد تله کابین و سورتمه می‌داند و می‌گوید: ورود به این موضوع مساوی با ضرر میلیاردی این سرمایه گذار خواهد بود به همین دلیل سعی می‌کنیم تا جایی که ممکن است باعث ضرر سرمایه گذاران نشویم.

هرچند توسعه استان نیازمند سرمایه گذاری در تمامی حوزه ها به خصوص حوزه گردشگری است اما نادیده گرفتن شرایط جغرافیایی محیط و عدم ارائه طرح های کارشناسانه می تواند آینده ناگواری برای محیط شکننده گیلان به وجود آورد.(مهر)