ستاد استقبال، نخستین نهاد برآمده از شورای انقلاب

در بخشی از این خاطرات آمده است:

از آن روز که شورای انقلاب کار خود را آغاز کرد، به دربندانی که از مسائل ریز و درشت دچار بود. انبوهی از مسائل، به اعتصاب‌هایی مربوط بود که هم در فلج کردن رژیم گذشته نقشی تعیین‌کننده داشت؛ هم با غفلتی می‌توانست برای مردم و انقلاب مشکل‌ساز شود. به ویژه که گروهک‌های مارکسیستی و نیمه‌مارکسیستی با مردم همدل نبودند و در گرداب گروه‌گرایی، به تنگ‌نظری‌های زیان‌بار و گاه فاجعه‌آفرین دچار بودند.

شاید نخستین نهادی که از دل شورای انقلاب برآمد، ستاد استقبال از امام بود، که مدرسه‌ی رفاه را برای پایگاه خود برگزید. دیگربار ذهنم معطوف به بی‌خبری توأم با بداندیشی عباس میلانی معطوف شد که چگونه به سبب دشمن کامی با انقلاب اسلامی، و به ویژه با شخص هاشمی رفسنجانی، از کنار آن ساده گذشته است؟ ...

مؤسسه‌ رفاه برخلاف نگاه آن مشاطه و آرایشگر قلم فروش(!) تنها، مدرسه‌ای مذهبی نبوده است. آن مؤسسه، با چشم‌پوشی بر نقشی ستایش‌انگیز که در برداشتن مانع از سر راه تحصیل بانوان داشته است ـ که شرح آن بیرون از ظرفیت این اثر است ـ جایگاهی بسیار مهم برای جنبش اسلامی بود! پایگاهی که در آن اختناق شاهنشاهی، امکان تحرک را برای مبارزان فراهم می‌کرد؛ چنان‌که گاه حلقه‌ پیوندی بود میان مذهبیون و بخشی از ملیون.

بی‌سبب نبود که مدرسه‌ رفاه[1] را مرکزی برای سامان‌دهی فعالیت‌های انقلاب برگزیدند. همه‌ی نیروهای جنبش، از آن نهاد خاطره‌هایی خوش داشتند؛ از جمعیت‌های مؤتلفه‌ اسلامی تا هواداران زنده‌یاد دکتر شریعتی و از نهضت آزادی تا گروهک رجوی! ریشه‌یابی آن امتیاز مدرسه‌ رفاه، که همه‌ نیروهای مبارز زیر سقف آن احساس امنیت داشتند، در گرو شناختی‌ است از فضای مبارزه در سال‌های 45ـ 57.

از مدرسه‌ی رفاه که بگذریم، ستاد استقبال از امام نیز درخور درنگ و تأملی ویژه‌ ا‌ست. شاید ذهن نسل کنونی با شنیدن این نام، معطوف به فعالیت‌هایی ساده و تشریفاتی شود. به دشواری می‌توان ابعاد و زوایای شناخته و ناشناخته‌ آن نهاد را برای مخاطبی بیان کرد که در آن روزها حضور نداشته است. آنچه را می‌توانم با اشاره‌ای یادآور شوم، نقش آن نخستین نهاد برآمده از شورای انقلاب است، در تمرین کشورداری! به شمار مقوله‌هایی که در کار دولتی مطرح است، دامنه‌ آن نهاد گسترده بود! در مثل، بخش تبلیغات و پیام‌رسانی، به مفهوم رسانه‌ انقلاب در آستانه‌ تحویل‌گرفتن کشور بود.

نیروهایی که کم و بیش با فعالیت‌های رسانه‌ای آشنا بودند، در آن بخش از آزمونی می‌گذشتند و بهتر شناخته می‌شدند. در بخش انتظامات، انبوهی از نیروهای انقلاب سازمان‌دهی می‌شدند؛ چنان‌که در گزارش روز ورود امام، تصویری از گسترش دامنه‌ آن بخش را خواهیم دید.

در بخش‌هایی ناشناخته‌تر، تحلیل‌گران سیاسی حضور داشتند؛ با برنامه‌هایی حساب شده. در بخش‌هایی دیگر نیز حضور هنرمندانی را می‌دیدیم که در مراسم بهشت‌زهرا، نمونه‌ای روشن از فعالیت‌های آنان را خواهیم دید. نه تنها در این بخش‌های جدی، زبده‌ترین نیروهای جنبش حضور فعال داشتند؛ که آنچه را شاید به حساب نیاوریم نیز، نقشی مهم داشت.

برای نمونه، در تلاش دوستانی که عهده‌دار مسائل بهداشتی و زیست‌محیطی بودند، نقش شهردار انقلاب را می‌دیدیم! به زودی خواهیم دید که چگونه در آستانه‌ حضور امام در ایران، ملیون‌ها مرد و زن و کودک بسیج شدند، تا در نظافت شهر تهران، معجزه‌ انقلاب را به نمایش بگذارند. درست است که این مردم عاشق و انقلابی بودند که در هر زمینه انسان را به اعجاب و شگفتی بر می‌انگیختند، اما نباید فراموش کنیم که آنچه زمینه‌ی بهره‌گیری از ظرفیت ملتی انقلابی را فراهم می‌کرد، برنامه‌ریزی‌هایی بود که در هر زمینه، پشتوانه‌ای از خرد و اندیشه داشت.

برای آگاهی از کمیته‌های وابسته به ستاد استقبال، به خاطره‌یابی‌های گسترده‌ای نیازمندیم، که اگر دیر بجنبیم، امکان آن را برای همیشه از دست می‌دهیم. در این فرصت، ناگزیر به همین اشاره بسنده می‌کنم که ستاد استقبال ماکتی کوچک بود از یک ‌دولت با همه‌ شئون معقولی که برای آن می‌شناسیم. هم اکنون که خاطره‌ و یاد آن روزها را به قلم می‌آورم، هم‌زمان به دو گونه احساسات متضاد دچارم. هم با یادی از آن همه شور و هیجان و نیز هم‌دلی و هم‌یاری احساس غرور می‌کنم.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[1] - مدرسه‌ی رفاه را در دهه‌ی چهل، عده‌ای از مذهبی‌های مقلد حضرت امام بنا نهاده‌بودند. آنها اکثراً از هیئت‌های مؤتلفه‌ی اسلامی بودند و دور هم جمع شدند تا برای دختران دبیرستانی ایجاد کنند که تصمیم بر بنا نهادن دبیرستان رفاه گرفته شد؛ هزینه‌ی این مدرسه از سهم امام تأمین می‌گردید. آقایان هاشمی رفسنجانی، باهنر، بهشتی، رفیق‌دوست، آقای شفیق، توکلی‌بینا، حاج عباس تحریریان و میرمحمد صادقی از هیئت امنای آن بودند. با مطرح شدن تصمیم حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر بازگشت به ایران، این مدرسه برای استقرار ایشان در نظر گرفته شد. همین مدرسه ستاد کمیته‌ی استقبال از حضرت امام نیز بود (آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، مصاحبه با آقای محسن رفیق دوست، جلسه‌ی نهم)

منبع: خاطرات حجت الاسلام والمسلمین عبدالمجید معادیخواه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1384-1382