بازیگری در وقت اضافه

شیرین یزدانبخش، رابعه مدنی، احمدپورمخبر، حلیمه سعیدی و شهربانو موسوی بازیگری را تقریبا بعد از بازنشستگی یا در سن بازنشستگی آغاز کرده‌اند.

نکته مشترک در مورد همه آنها علاقه به بازیگری و احساس راحتی و آرامش در مقابل دوربین است و تفاوت این افراد نگاهی است که هر کدام به این حرفه دارند.

شیرین یزدانبخش به تاثیرگذاری در این حرفه اهمیت می‌دهد، رابعه مدنی از بازیگری لذت می‌برد، احمد پورمخبر و حلیمه سعیدی در این عرصه حرف چندانی برای گفتن ندارند و بیشتر از هر چیز خودشان هستند و شهربانو موسوی تحت تاثیر سال‌های از دست رفته‌ای است که می‌توانست به کسب تجربه و موقعیت بهتر برای امروز منجر شود.

خاله مهربان

شیرین یزدانبخش که اهالی تئاتر و تماشاگران پر و پا قرص تئاتر او را خاله خطاب می‌کنند، کارمند شرکت دخانیات بود و بعد از بازنشستگی آنقدر حال و روز بدی داشت که سر و کارش به دوا و دکتر افتاد، اما پیشنهاد خواهرش نه تنها دوای حال و احوال ناخوشش شد، بلکه روزگاری خوش برای شیرین یزدانبخش رقم زد؛ خواهر که می‌دانست خاله شیرین علاقه فراوانی به موسیقی و هنر دارد او را تشویق کرد به تماشای تئاتر و شنیدن کنسرت‌های موسیقی برود. خاله شیرین اولین بار به تماشای ریچارد سوم به کارگردانی داوود رشیدی نشست، بعد از آن دندون طلای میرباقری را دید و از تماشای شکار روباه دکتر علی رفیعی آنقدر لذت برد که شش بار به دیدن این نمایش رفت.

بانویی که تماشاگر تمام نمایش‌های روی صحنه است حتما توجه خیلی‌ها را به خودش جلب می‌کند و عجیب نیست که یک بازیگر جوان او را به دنیای بازیگری دعوت کند. خاله شیرین می‌گوید: همه چیز زیر سر افشین هاشمی است. با پیشنهاد او در فیلم سینمایی لطفا مزاحم نشوید بازی کردم، اما نمی‌خواستم بازیگر شوم.

خاله شیرین در تصمیمش برای بازیگر نشدن مصمم بود، اما چه‌کسی می‌توانست دعوت به بازی در فیلم جدایی نادر از سیمین را رد کند! بعد از آن خاله شیرین هنوز باورش نمی‌شد که بازیگر شده است و وقتی پیمان معادی او را به بازی در فیلم برف روی کاج‌ها دعوت کرد فقط به این دلیل پذیرفت که قرار بود نقش صاحبخانه حسین پاکدل را بازی کند که از تئاتری‌های قدیمی و مدیر سابق مجموعه تئاتر شهر است.

خاله شیرین بازی در فیلم بوسیدن روی ماه را هم در رودربایستی و به دلیل لطف، مهربانی و احترام تهیه‌کنندگان فیلم پذیرفت و در دنیای بازیگری ماندگار شد.

شیرین یزدانبخش همچنان یکی از تماشاگران جدی تئاتر است و به یکی از بازیگران گزیده‌کار سینما بدل شده که جوایز متعددی در کارنامه دارد و هر نقشی را نمی‌پذیرد.

گلبانوی نگران

شاید همه ما به خاطر نیاوریم، قابله‌ای که حضرت یوسف(ع) را در سریال فرج‌الله سلحشور به دنیا آورد، کسی نبود جز شهربانو موسوی که حوالی چهل سالگی پا به وادی هنر گذاشت.

بی‌بی سریال متهم گریخت، اگر خیلی زودتر وارد عرصه بازیگری می‌شد، خوشحال‌تر بود، اما بعد از مهاجرت به تهران در سال 83 بود که توانست نقش‌های کوتاه و بلند را تجربه کند. سریال جایزه بزرگ به کارگردانی مهران مدیری، وارث به کارگردانی کاظم بلوچی، بزرگمرد کوچک مسعود رسام، روز حسرت، رستگاران و چهاردیواری سیروس مقدم، خانه اجاره‌ای شاهد احمد لو و راه‌در رو به کارگردانی سعید آقاخانی ازجمله سریال‌هایی است که موسوی در یک دهه فعالیتش به عنوان بازیگر در آنها حضور داشته است، بعلاوه چند تله‌فیلم و فیلم سینمایی، اما موسوی شهرتش را مدیون همان نقش بی‌بی و سریال رضا عطاران است اگرچه بعدها با نقش گلبانو در سریال مادرانه هم دلنشین و واقعی به نظر می‌رسید.

شهربانو موسوی بازیگری است که زیر سایه چهره نگران و تکیده‌اش شانس به دست آوردن نقش‌های متنوع را از دست داده و اگر استعدادی داشته همواره کشف نشده باقی مانده است.

پدربزرگ و مادربزرگ‌ شاد شاد

احمد پورمخبر و حلیمه سعیدی هر دو دستپخت‌ رضا عطاران در تلویزیون هستند. هر دو در پایان دهه ششم زندگی شهرت را با ارائه تصویری متفاوت از پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌های مانوس و مالوف به نمایش گذاشتند.

احمد پورمخبر متولد 1319 گرچه در فیلم بچه‌های آسمان به کارگردانی مجید مجیدی حضور کم‌رنگی داشت، اما زمانی به راستی شناخته شد که پسرش را برای دادن تست بازیگری همراهی کرد.

پدر و پسر هر دو توانایی‌هایشان را به نمایش گذاشتند، پسر قبول نشد و پدر پذیرفته شد تا خودش را در فیلم‌ها و سریال‌ها به نمایش بگذارد.

رضا عطاران احمد پورمخبر را برای بازی در سریال متهم گریخت انتخاب کرد تا تصویری متفاوت از یک پدربزرگ به نمایش بگذارد یا در واقع یک پدربزرگ متفاوت را معرفی کند؛ پدربزرگی شاد و خجسته که مدام در حال شوخی و بگو بخند است، لحن متفاوتی دارد و لباس پوشیدنش تفاوت چندانی با نوه‌هایش ندارد.

شهرت در شصت و نه سالگی برای پورمخبر که به عنوان معلم و میوه فروش همه عمر با درآمدی متوسط زندگی کرده، اتفاق بسیار شیرینی بوده و او به استناد کارنامه‌‌اش به هیچ پیشنهادی جواب رد نداده است.

حلیمه سعیدی هم در قالب خاله قزی یک مادربزرگ نامتعارف را به نمایش گذاشت. او سال 1384 یعنی وقتی به دهه 70 زندگی نزدیک شده بود با بازی در سریال متهم گریخت وارد دنیای بازیگری شد. بزنگاه، زن بابا، راه در رو و خوش‌نشین‌ها سریال‌هایی است که سعیدی در آنها بازی کرده و از فیلم‌های سینمایی او نیز می‌توان اخراجی‌ها، طلا و مس و حلقه‌های ازدواج را نام برد.

آنچه حلیمه سعیدی را در ذهن و یاد مخاطب ماندگار می‌کند، تصویر نامتعارفی است که او از یک مادربزرگ نمایش می‌دهد. خاله‌قزی معروف تلویزیون برخلاف مادربزرگ‌های آرام، متین، باتجربه و پخته، بسیار صریح، رک و در مواردی بی‌ملاحظه است.

مادر دوست‌داشتنی

رابعه مدنی را فرزندش امیرشهاب رضویان کشف کرد؛ او بعد از بازنشستگی از حرفه مربیگری و بعد از عمری نفس‌کشیدن در دنیای شاد و معصومانه کودکان، وارد دنیای بازیگری شد و با خودش اندوخته‌ای بزرگ از صمیمیت و مادرانگی را به دنیای بازیگری آورد.

امیرشهاب رضویان که اولین بار مادرش را به هنرنمایی مقابل دوربین تشویق کرد و بعدها از حضور مادر در فیلم‌ها و تله‌فیلم‌های متعدد بهره برده، معتقد است: مادرم بازیگر نقش مادرها و مادربزرگ‌های خاصی در سینما و تلویزیون است. او شاد و پرانرژی است؛ فیلم‌های شاد را دوست دارد و از حضور در دنیای فیلمسازی لذت می‌برد. برای او همکاری با یک گروه تولید دشوار نیست و از بودن در کنار دیگران و همراهی با آنها لذت می‌برد.

امیرشهاب رضویان مانند هر فرزند دیگری دوست ندارد مادرش چندان پرکار و فعال باشد، اما مادر دوست‌داشتنی سینما و تلویزیون؛ در جشنواره فیلم فجر سال گذشته با چهار فیلم انارهای نارس، برف، یک آگهی تسلیت برای روزنامه و دوساعت بعد در مهرآباد حضور داشت؛ فیلم‌هایی که نتیجه انتخاب‌های مادر و پسر بوده است. رضویان می‌گوید: وقتی برای بازی در نقشی دعوت به کار می‌شود از من کمک می‌گیرد؛ با هم فیلمنامه را می‌خوانیم و من اطلاعاتم را در اختیارش می‌گذارم تا بتواند درست انتخاب کند.

سفر مردان خاکستری، تهران هفت صبح، تابستان عزیز، سفر زمان، روزی که مینا گم‌ شد و تصویر گمشده ازجمله فیلم‌ها و تله‌فیلم‌های امیرشهاب رضویان است که با حضور رابعه مدنی ساخته شده، اما این مادر دوست‌داشتنی بهترین تجربه‌هایش را در تلویزیون داشته و محبوبیتش را بیشتر از هر چیزی مدیون سریال‌ وضعیت سفید است اگر چه در فیلم بوسیدن روی ماه نیز توانست با شیطنت‌های دلنشین، تصویری شاداب از یک مادر بیمار و مسن را به نمایش بگذارد.

مادر دوست‌داشتنی سینما و تلویزیون، سال گذشته برای اولین بار در نمایش ماضی استمراری به کارگردانی ندا هنگامی ظاهر شد و اجرای زنده و نفس به نفس روی صحنه را نیز تجربه کرد. گویی برای رابعه مدنی بازیگری همیشه یک علاقه بوده و او مرزهای این علاقه را هر قدر که بتواند می‌گستراند.

آذر مهاجر/ گروه رادیو و تلویزیون