عذرخواهی بانک مرکزی به دلیل مشکلات چکاوک

بانک مرکزی افزود: بر این اساس سامانه چکاوک، آخرین حلقه از نظام پرداخت الکترونیکی است که مبادله، پایاپای و پردازش و کارسازی چک‌ها را به صورت الکترونیک بین بانک‌های کشور به عهده دارد. در سال‌های اخیر با رشد و نفوذ شگرف پرداخت‌های کارتی و حوالجات الکترونیک، بخش بزرگی از پرداخت‌های کشور از طریق سامانه‌هایی نظیر شتاب، شاپرک، ساتنا و پایا انجام می‌شود؛ لیکن چک به‌عنوان ابزاری برای پرداخت‌های تجاری همچنان واجد اهمیت بسزایی بوده و الحاق آن به نظام پرداخت الکترونیکی کشور ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود.

این اطلاعیه تصریح کرد: دو هدف مهم برای سامانه چکاوک معین شده است: هدف اول، تسهیل و تسریع در مبادلات مبتنی بر چک است.

چکاوک، با الکترونیکی شدن گردش چک بین بانک‌های کشور، فاصله جغرافیایی میان استان‌های کشور را از میان برداشته و کارسازی چک‌های بین ‌بانکی را در سراسر کشور ظرف مدت یکسان انجام می‌دهد. همچنین با استقرار کامل چکاوک در کشور، مدت زمان تسویه و کارسازی چک‌های واگذار شده به 24 ساعت کاری و حتی کمتر کاهش می‌یابد.

هدف دوم، نظارت‌پذیر شدن مبادلات چک و پایش دقیق آنها به صورت الکترونیک است تا اطمینان عمومی نسبت به استفاده از این ابزار ارتقا یابد. به دلیل تمام الکترونیک شدن مبادلات چک و حذف گردش لاشه چک بین واحدهای بانک‌های مختلف، زمینه برخی سوء‌استفاده‌ها از این ابزار از میان رفته و با اعمال کنترل دقیق بر حجم تعهدات بین بانک‌ها از طریق نمایشگرهای پایش مبادلات، اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی و خلق پول بدون پشتوانه، که در نهایت به افزایش بی‌رویه نقدینگی و تورم منجر می‌شود، تا حد زیادی کنترل و مدیریت خواهد شد.

بانک مرکزی افزود: گرچه حجم مبادلات چک بسیار کمتر از تعداد تراکنش‌های سامانه‌هایی نظیر شتاب و شاپرک است، اما نظر به لزوم پردازش فیزیکی چک در مبدا و کنترل انسانی اقلامی نظیر صحت امضا و پشت‌نویسی، چکاوک یکی از پرچالش‌ترین و پیچیده‌ترین سامانه‌های الکترونیکی کشور به شمار می‌رود.

راه‌اندازی چکاوک مستلزم تمهیدات لجستیک فراوان در نزدیک به 22 هزار شعبه و آموزش قریب به 200 هزار نفر از کارکنان بانک‌هاست که ابعادی ملی و کم‌سابقه را در میان تمامی سامانه‌های الکترونیکی کشور و منطقه نشان می‌دهد.

این اطلاعیه خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که در اجرای هر سامانه‌ای در عمل، مشکلات و مسائلی بروز می‌کند که از دامنه برنامه‌ریزی و حتی تجربیات پیشین نیز خارج است؛ لیکن هراس از این امر نباید توسعه و بهسازی سامانه‌های جدید و موجود را متوقف کند؛ چراکه رکود و توقف در ایجاد سامانه‌های جدید بانکی، به رکود در تمامی فعالیت‌های اقتصادی و آسیب‌پذیری آنها منجر می‌شود.

این اطلاعیه افزود: نظر به گستردگی و اهمیت تهران به‌عنوان قطب اقتصادی و تجاری کشور و پراکندگی و تعداد زیاد شعب بانک‌ها در این استان، برخی ناهماهنگی‌ها و کاستی‌ها که عمدتا مربوط به تغییر روش‌های انجام کار بوده‌اند، به تاخیر در کارسازی برخی چک‌های بین بانکی منجر شد که البته نسبت چک‌های تحت تاثیر قرار گرفته هرگز از 10درصد چک‌های واگذار شده فراتر نرفت. عملکرد ضعیف یکی از بانک‌های کشور، که حجم زیادی از چک‌های واگذار شده و عهده را به خود اختصاص می‌دهد، باعث شد تا مشکلات بانک یاد شده عملا به دیگر بانک‌ها تسری یافته و رفع آنها را مستلزم صرف زمان و تلاش مضاعف کند.

بانک مرکزی تصریح کرد: با همکاری شبانه‌روزی نظام بانکی کشور، تلاش شد این مشکلات در اسرع وقت حل شده و با توجه به عملکرد روزهای گذشته، پایداری تدریجی در عملکرد سامانه مشاهده شده و انتظار می‌رود در روزهای آینده مسائل و مشکلات پدید آمده به طور کامل رفع شود.