مروری بر خاطرات آیت‌الله غیوری

خانه‌اش پناهگاه زندانیان سیاسی زمان شاه بود

اهمیت خاطرات آیت‌الله غیوری به ویژه از آن نظر است که وی اولین کسی بود که توانست حضرت امام خمینی را در مورد پرداخت شهریه به طلاب متقاعد کند و بسیار مورد اعتماد امام بود.

کد خبر: ۷۵۱۲۷۳

خانه‌اش پناهگاه زندانیان سیاسی زمان شاه بود

کتاب «آئینه دار مهر» که در برگیرنده‌ خاطرات آیت الله غیوری است توسط محمدرضا سرابندی تدوین شد که در سال 1392 با توجه به استقبال از آن به چاپ دوم رسید. با توجه به درگذشت این عالم مبارز مروری داریم بر کتاب خاطرات وی. در قسمت‌هایی از این کتاب چنین می‌خوانیم:

آیت الله غیوری از روحانیونی به شمار می‌رود که نقش بسزایی در همراهی با نهضت حضرت امام و تحمل زندان و سال‌ها تبعید داشت. ایشان در سال 1309 هجری شمسی در خانواده ای متدین در شهر نجف آباد متولد شد. پدر ایشان، کاسب و به زهد و تقوا مشهور بود.

**کمک به زندانیان سیاسی در زمان پهلوی

سید علی غیوری پس از طی تحصیلات ابتدایی، از طریق منبرهای حجت الاسلام صالحی نجف آبادی، به طلبگی علاقه مند شد و فراگیری دروس حوزوی را از سال 1325، در اصفهان آغاز کرد. تا سال 1327 در نهایت فقر و تنگدستی در این شهر به تحصیل ادامه داد و پس از آن به مدرسه‌ی حاج ملا صادق در قم عزیمت کرد. آغاز آشنایی ایشان با مسائل سیاسی به واسطه‌ی آشنایی با حضرت امام خمینی (ره) بود. ایشان در همان زمان به تدریس در مدرسه‌ی جامعه‌ی تعلیمات اسلامی و تبلیغ در روستاهای اطراف قم پرداخت.

آیت الله غیوری در سال 1341 به دعوت عده‌ای از اهالی شهر ری و تأیید حضرت امام به آنجا رفت و با کمک خیرین آنجا، مسجد، مدرسه و صندوق قرض الحسنه ای را برای مردم تأسیس کرد که عملکرد بسیار موفقی داشت. ایشان در اداره‌ی این مؤسسات سعی می‌کرد از افراد مبارز و هوادار امام استفاده کند، از جمله در دعوت از سخنرانان برای مسجد امام حسن عسکری (ع)، ذکر نام حضرت امام را شرط می‌کرد که به همین علت چند بار به کلانتری محل احضار شد و مورد بازجویی قرار گرفت. همچنین آیت الله غیوری در جلساتی با حضور دیگر روحانیون مبارز نیز شرکت می‌کرد که بعدها پایه و اساس جامعه‌ی روحانیت را تشکیل داد. در این جلسات، چگونگی کمک به زندانیان سیاسی و خانواده‌های آنها بررسی شده، اقداماتی در این زمینه انجام گرفت.

آیت الله غیوری به هنگام تدارک رژیم برای برگزاری جشن‌های تاجگذاری در سال‌های 50-49، مسجد امام حسن عسکری (ع) در شهر ری را به یکی از کانون‌های فعال مبارزه و توزیع اعلامیه تبدیل کرد. ساواک با ردیابی اعلامیه‌ها، ایشان را دستگیر کرد. ایشان پس از تحمل چند ماه شکنجه و زندان آزاد شد و آزادی او از زندان با توجه به محبوبیتی که در بین مردم شهر ری داشت، با استقبال شایانی همراه بود. به دنبال ادامه‌ی فعالیت‌های سیاسی آیت الله غیوری پس از آزادی از زندان، ایشان در سال 1352 مجددا دستگیر و به جرم شرکت در جلسات جامعه‌ی روحانیت به سیرجان تبعید شد و در آنجا با تشکیل جلسات مذهبی، سخنرانی، تربیت طلاب و نوشتن تفسیر قرآن، فعالیت‌های فرهنگی – سیاسی خود را ادامه داد.

**نماینده امام در کشورهای آفریقایی

آیت الله غیوری، پس از بازگشت از تبعید، ضمن ادامه‌ی مبارزات، هم پای انقلابیون تا پیروزی کامل به عضویت کمیته‌ی استقبال از حضرت امام در آمد. پس از پیروزی انقلاب، اولین سمت ایشان مسئولیت تشکیل کمیته های انقلاب شهر ری بود، سپس از جانب امام به عنوان نماینده‌ی ولی فقیه در کشورهای آفریقایی منصوب شد که در این دوره خدمات شایان توجهی مانند تأسیس بیمارستان، مدرسه و مراکز گسترش اسلام در آفریقا انجام داد. ایشان پس از مدتی از سوی حضرت امام به نمایندگی ولی فقیه در سازمان هلال احمر منصوب شد و در تأسیس سازمان اقتصادی و جمعیت تعاون اسلامی نقش بسزایی داشت.

آیت الله غیوری پس از رحلت امام خمینی (ره)، عهده دار شهریه حضرت آیت الله خامنه ای شد و علاوه بر آن، از طرف مقام معظم رهبری، مسئولیت رسیدگی به امور مالی دانشگاه آزاد اسلامی، مسئولیت جامعه روحانیت شهرری، بنیاد نور، بنیاد هدایت، مؤسسه‌ی خیریه‌ی باقیات الصالحات و تعدادی دیگر از بنیادها را نیز بر عهده داشت.

**کسی که امام را برای پرداخت شهریه به طلاب مجاب کرد

با مرور خاطرات آیت الله سید علی غیوری، نقش روحانیون جوان و میزان گرایش آنها به نهضت امام خمینی و همچنین شرایط دشوار طلبگی در سال‌های آغازین نهضت امام خمینی، به خوبی آشکار می‌شود. اهمیت این خاطرات به ویژه از آن نظر است که ایشان اولین کسی بود که توانست حضرت امام خمینی را در مورد پرداخت شهریه به طلاب متقاعد سازد و بدین ترتیب مرجعیت ایشان را تحکیم نماید. نقش آیت الله غیوری در جمع آوری و پرداخت وجوهات حضرت امام و ارتباط ایشان با سایر طلاب، بسیار مؤثر بود.

در حقیقت این خاطرات از آن جهت که نحوه‌ی تلاش راوی را در زمینه‌ی سامان دادن به فعالیت‌های مذهبی مردم شهر ری و یا به هنگام تبعید در سیرجان، بیان می‌کند، جالب توجه است. از طرف دیگر به دلیل ارتباط راوی با جامعه روحانیت و اقداماتی که ایشان برای سرپرستی از خانواده‌ی زندانیان انجام می‌داد، بسیار با ارزش است. فعالیت‌های راوی پس از انقلاب، از جمله نمایندگی حضرت امام در آفریقا،‌ سازمان هلال احمر و سرانجام تأسیس بنیادهای خیریه و تحت پوشش قرار دادن ایتام و نیازمندان و ... همگی حکایت از روح بزرگ و ایثارگر ایشان و همچنین توانایی خستگی ناپذیر برای خدمت به نظام اسلامی، مسلمین و مردم این سرزمین دارد.

آیت‌الله طالقانی در وصف ایشان گفته بود «در میان روحانیون، هیچ کس به اندازه آقای غیوری در دوران زندان به ملاقات بنده نیامده بود» و آیت‌آلله هاشمی رفسنجانی نیز در خاطرات خود بیان می‌کند «هر گاه برای ما مشکلی از نظر تعقیب نیروهای امنیتی رژیم شاه پیش می‌آمد، به منزل آیت‌الله غیوری در شهر ری می‌رفتیم».

کتاب «آئینه‌دار مهر» دربردارنده خاطرات آیت‌الله غیوری است. خاطرات ایشان طی چندین جلسه مصاحبه‌ی حضوری و در فاصله‌ی سال‌های 1382-1374 در مرکز اسناد انقلاب اسلامی و جلسات متعددی در سال‌ 1385 در معاونت فرهنگی و پژوهشی مؤسسه‌ی خیریه‌ی باقیات الصالحات انجام شده است. خاطرات اولیه که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی و بر اساس توالی زمانی و موضوعی سازماندهی شده بود، با مصاحبه‌های تکمیلی معاونت فرهنگی و پژوهشی مؤسسه‌ی خیریه‌ی باقیات‌الصالحات با آیت‌الله غیوری، تلفیق و تکمیل شد.