گزارشی از یک کلاه شرعی در محاسبه تقویم

اعراب جاهلی از ماه‌های شمسی و قمری استفاده می‌کردند. آنان علاقه داشتند که موسم حج و ادای مناسک همه ساله درفصلی باشد که هوا معتدل و وسایل آسایش فروان است و چنین فصلی در پایان تابستان و آغاز اعتدال خریفی بود. از سوی دیگر، ماه‌های قمری در فصول مختلف سال جابه جا می‌شد و ماه ذی الحجه در فصلی خاص ثابت نمی‌ماند باگذشت زمان موسم حج نیز در فصول مختلف قرار می‌گرفت و این تغییر و جابه جایی زیان‌هایی به تجارت و بازرگانی آنان وارد می‌کرد از این رو از دویست سال قبل از هجرت رسول اکرم (ص) اعراب به این فکر افتادندکه مانند دیگر اقوام با کارگیری کبیسه‌ای خاص سال‌های قمری را با سال‌های شمسی تطبیق دهند.

این عمل تبدیل تقویم قمری به تقویم شمسی و برگزاری مراسم حج در یک فصل خاص برای کنترل ماه‌های حرام را «نسیء» می‌گفتند.

با عملیات نسیء اعراب سعی کردند آداب و رسوم دینی را که در زمان خاص رعایت می‌شد، جابه جا کنند و قصد آنان این بود تا دین و آداب و رسوم را تابع خود و اهداف خود قرار دهند. نه اینکه خود از آن پیروی کنند و از این راه به قتل، چپاول و غارت دست زنند که این عمل از دیدگاه اسلام در قرآن طرد شد.

مؤلف در این کتاب روش‌های محاسبه عملی نسیء،یکسان سازی تاریخ شمسی و قمری، هدف‌های سودجویانه طراحان آن و نیز دلایل حرام شدن این نوع محاسبه پس ازسال دهم هجری توسط پیامبر اکرم (ص) براساس حکم قرآن را نقد و بررسی کرده است.

فهرست مطالب کتاب به این قرار است:

تقویم و گاه شماری

انواع و اقسام تقویم نگاری

گاه شماری نزد اعراب

ماه‌های حرام در جاهلیت و اسلام

کبیسه گیری در گاه‌شماری‌های مختلف

نسیء در لغت و پیشینه ی آن

روش‌های اعمال نسی‌ء

نسیء و حرمت آن در اسلام

جدول عمل نسیء نزد اعراب در جاهلیت

فهرست منابع

بررسی نسیء در قرآن و گاه‌شماری نگاشته دکتر محمدعلی قربانی در 160 صفحه از سوی انتشارات بنیاد پژوهش‌های اسلامی در مشهد منتشر شده است.