بنیانی علمی برای جهان عقلانی

برای بسیاری، این مساله مطرح می‌شود که فلسفه چیست؟ و پاسخ معمولا دو بخش دارد: از نظر لغوی فلسفه «دوستداری حکمت» یا «عشق به حقیقت» است و از نظر رشته‌ای، دانشی نظری و اغلب انتزاعی، اما اولا این پاسخ تا چه حد مقرون به حقیقت است، ثانیا آیا پرسش «فلسفه به چه کار می‌آید؟» پرسش بهتری نیست؟

فلسفه فقط رشته‌ای دانشگاهی نیست که در دانشگاه خوانده شود. فلسفه به همه تعلق دارد و همه ما از کودکی سوالاتی طرح می کنیم که جنبه فلسفی آشکاری دارند. این سوال‌ها و پاسخ‌های آنها ‌ راه زندگی‌ هر‌کس را معین می‌کنند. بنابراین فلسفه مختص عده‌ای معدود نیست که به مباحث انتزاعی علاقه دارند، اما مشکلی که در برابر عموم برای تامل در باب مسائل فلسفی‌شان وجود دارد، این است که کتاب‌های فلسفی عمدتا چنین مباحثی را به شکل فنی دنبال می‌کنند.

کتاب «بنیانی علمی برای جهان عقلانی» نوشته پل دیویس، یکی از مجموعه کتاب‌هایی است که از سوی نشر گمان به انتشار رسیده و سعی دارد مباحث فلسفی مطرح برای عموم را به زبان غیرفنی و ساده مطرح کند. مضمون محوری که نویسنده در این کتاب کاویده، این است که از رهگذر علم انسان‌ها می‌توانند بخشی از راز جهان را دریابند. انسان از طریق علم بخشی از راز جهان را گشوده است. این که چرا باید چنین باشد، این که چرا نوع بشر باید حامل آن نور عقلانیتی باشد که کلید جهان را فراهم می‌آورد، معمایی است ژرف. با این همه، ما فرزندان کائنات، ما ذرات زنده‌وار غبار کیهانی، می‌توانیم درباره سرشت همان کائنات بیندیشیم، حتی تا آنجا که بتوانیم سرکی به قواعدی بکشیم که کائنات براساس آنها می‌چرخد. این که ما چگونه به این بعد کیهان پیوند خورده‌ایم، راز درون پرده است. در عین حال، این پیوند قابل انکار نیست.

این کتاب از 9 فصل تشکیل شده و هر فصل، بخش‌های متنوعی را دربر می‌گیرد. برخی عناوین فصول و بخش‌های این کتاب عبارتند از؛ عقل و عقیده، متافیزیک به درد می‌خورد؟ زمان و جاودانگی، آفرینش از عدم، آغاز زمان، قوانین طبیعت چیستند؟ سرچشمه قانون، وضع امروز قوانین، وجود داشتن یعنی چه؟ ریاضیات و واقعیت، مکانیزه کردن ریاضیات، چرا حساب در عمل جواب می‌دهد؟ جهان‌های واقعی و جهان‌های مجازی، آیا کیهان یک رایانه است؟ نادانستنی، راز ریاضی، چرا قوانین طبیعت صورت ریاضی دارند؟ چرا جهان چنین است که هست؟ جهان فهمیدنی، جهان صانع، یگانگی جهان، زندگی بسی دشوار است، تیزهوشی طبیعت، جایی برای هر چیز و هر چیز در جای خودش، واقعیت‌های چندگانه، رمز و راز در ژرفای جهان، نیروی لاک‌پشت، معرفت عرفانی، بی‌نهایت، انسان چیست؟ و... .

کتاب «بنیانی علمی برای جهان عقلانی» از سوی نشر گمان سال جاری برای نخستین بار با شمارگان 1700 نسخه و بهای 18500 تومان منتشر شده است.