پدیده مرموز آسمان تبریز

شکل و ترکیبی آشنا که هر چند در مشاهدات نخستین، کمی همه را گیج کرده بود اما حالا دیگر با اطمینان می‌شود گفت مربوط به رها شدن سوخت مراحل پایانی یک موشک در ارتفاعات خیلی زیاد است.

مشاهده این پدیده در اطراف دریاچه ارومیه به حدی بوده که گویا مقامات محلی احتمال سقوط یک هواپیما در این دریاچه در حال خشک شدن را داده بودند. این پدیده از زنجان تا تبریز نگاه‌های زیادی را به آسمان میخکوب کرده بود.

در توضیح این پدیده، موشک‌های بالستیک با برد زیاد و موشک‌های فضایی، بخش بزرگی از ماموریت خود را در فضا، جایی که اتمسفری وجود ندارد، انجام می‌دهند.

در طراحی این قبیل موشک‌ها، هر مرحله از موشک با تمام شدن سوختش، از کل محموله جدا می‌شود تا ادامه مسیر سبکبارتر صورت پذیرد.

زمان جداییش، فرآیند بسیار حساسی است چون هرگونه اشتباه در محاسبات می‌تواند به برخورد بین دو بخش جدا شده از هم منجر شود.

معمولا برای پرهیز از این موضوع راکت‌های کوچکی روی یک یا هر دو بخش جدا شده نصب می‌شود تا آنها را تا حد ممکن از هم دور کند.

برخی طراحان برای صرفه‌جویی در وزن کلی موشک، از فشار مخازن سوخت مرحله جدا شده و مقدار اندک سوخت باقی‌مانده در آن به جای راکت مذکور استفاده می‌کنند.

از آنجا که در آن ارتفاع، جوی وجود ندارد، سوخت رها شده بسرعت تبخیر و پخش می‌شود و محوطه عظیمی را پوشش می‌دهد.

حال اگر شانس یار باشد و دقایقی از غروب خورشید گذشته باشد، شاهدان زمینی می‌توانند از بازتاب خیره‌کننده نور خورشید که در آن ارتفاع هنوز غروب نکرده است، از بخار سوخت رها شده، لذت ببرند یا شاید بهراسند.

شهرام یزدان‌پناه - دبیر گروه دانش