کشیدن پرتره زنان برایم سخت است

چهره انسان علاوه بر دارا بودن انسجامی زیبا در فرم و رنگ و تنوع بسیار زیاد در حالات، منعکس‌کننده عواطف گذرایی است که به صورت نسبی نشان‌دهنده شخصیت و خلقیات فردی است. چهره‌نگاران بزرگ جهان موفق به نمایش این روابط شده‌اند و گام‌های بلندی در راستای ارائه ‌اندیشه‌های عمیق زیباشناختی و اجتماعی برداشته‌اند.

در گذشته، نقاشان اغلب پرتره سیاستمداران و افراد معروف را به تصویر می‌کشیدند. در واقع نقاشان با کشیدن چهره‌های این افراد یاد آنها را زنده نگه می‌داشتند، اما امروزه شاهد پرتره‌هایی هستیم که نقاشان از افراد معمولی روی بوم‌هایشان به تصویر می‌کشند؛ افرادی که شاید بارها و بارها از کنار یکدیگر گذر کرده باشیم بی‌آن‌که به هم توجه کنیم. هنرمندان در واقع با نقاشی‌کردن این پرتره‌ها قصد دارند رازهای نهفته در چهره افراد را با تکنیک منحصر به فردی که در تابلوهایشان به‌کار می‌گیرند، بیان کنند. آنها در این پرتره‌ها با توجه به رنگ‌آمیزی و ضرب قلم‌هایی که به‌کار می‌گیرند، قصد دارند احساسات و روحیات خودشان را بازتاب دهند و گاهی با توجه به شناختشان از آن فرد سعی می‌کنند خلقیات و تنش‌های آنها را روی بوم ثبت کنند.

سلمان خوشرو از جمله هنرمندانی است که در اولین نمایشگاه نقاشی انفرادی‌اش در گالری طراحان آزاد، ده تابلوی پرتره از جوانانی که هم‌نسلش هستند، ارائه داده است. او در این آثار از تکنیک کاردک و رنگ‌های برجسته بهره گرفته و با توجه به شناختی که از این افراد داشته، سیما و سیرت آنها را روی بوم آورده است.

خوشرو که تاکنون در زمینه‌های مختلف هنری از جمله در عکاسی و مجسمه‌سازی فعال بوده است، در مورد گرایشش به نقاشی می‌گوید: بعد از آن‌که تحصیلات دانشگاهی‌ام را در رشته دیجیتال‌آرت در استرالیا گذراندم و چند پروژه انیمیشن 3D و مالتی مدیا انجام دادم، با توجه به گذراندن درس‌های اختیاری مانند مجسمه‌سازی و طراحی از فیگور، مدتی مجسمه‌سازی می‌کردم. در این زمان دوربین دیجیتال تازه رایج شده بود و با یک دوربین تجربیات جدیدی را شروع کردم. حاصل تجربیاتم در زمینه عکاسی برگزاری سه نمایشگاه عکس‌ در تهران بود. بعد از آن درگیر یک پروژه طراحی معماری ساختمان شدم. در طول این سال‌ها متوجه شدم یکی‌ از بزرگ‌ترین لذت‌هایم یادگیری چیزی جدید است و اکثر فنونی که یاد گرفته‌ام حاصل کلنجار‌های شخصی‌ خودم است. چهار سال پیش نقاشی را بدون استاد شروع کردم، نقاشی با شخصیت و طرز زندگی‌ من سازگار است. ساعت‌ها جلوی بوم می‌‌ایستم و بر کارم تمرکز می‌کنم. به نظرم نقاشی سخت‌ترین کاری است که انجام داده‌ام.

این هنرمند جوان با اشاره به آن‌که تجربیاتش در عکاسی تا اندازه زیادی در روند خلق نقاشی‌هایش تاثیرگذار بوده است، می‌گوید: نقاشی‌های من از روی عکس بوده و زیبایی‌شناسی عکاسی نیز در آثارم وجود دارد. من قبلا عکاسی مینیمال و آبستره می‌کردم که اکثر اوقات عکس‌ها شبیه به نقاشی می‌شد. در واقع تجربیاتم در زمینه‌های مختلف عکاسی و انجام کارهای 3D کامپیوتری برای نورپردازی و حجم‌شناسی در این آثار استفاده شده و تاثیرات آنها را می‌توان در نقاشی‌ها بخوبی دید.

حالات مختلف افراد، خونگرمی آنها و خلقیاتشان در رنگ‌هایی که هنرمند برای به تصویر کشیدن آنها انتخاب می‌کند، تاثیر‌گذار است. خوشرو با قدرتی که رنگ‌ها به او می‌دهد شادی، ناراحتی، عصبانیت و به طور کل خصوصیات سوژه‌های آثارش را روی بوم شبیه‌سازی می‌کند.

او در پاسخ به این سوال که پرتره‌های آثارش را چگونه انتخاب کرده است، توضیح می‌دهد: این افراد از دوستان و آشنایان من هستند. چهره این افراد پتانسیل بیان مفهوم خاصی را داشته و البته تجربیات زندگی این افراد نیز در من تاثیر گذاشته و به من انرژی و شوق داده تا پرتره آنها را به تصویر بکشم. ابتدا در فضای استودیو با نورپردازی از سوژه‌ها عکاسی حرفه‌ای می‌شود و از بین عکس‌ها یک عکس را انتخاب می‌کنم تا آن را به تصویر بکشم. در کل 150 نقاشی پرتره کشیده‌ام و برای اولین نمایشگاه انفرادی ده اثر را که بتازگی روی آنها کار کردم، ارائه داده‌ام.

خوشرو در این نمایشگاه هشت پرتره مرد و دو پرتره زن را به نمایش گذاشته است. با نگاهی به این آثار براحتی می‌توان فهمید او در کشیدن چهره مردان راحت‌تر عمل کرده و بسیاری از دغدغه تصویری که در این نقاشی‌ها داشته در چهره مردان بهتر پیاده شده است. برای مثال، بازی‌های هندسی و فرمی که دوست دارد انجام دهد در چهره مردان جایگاه بهتری دارد. او در این رابطه می‌گوید: کشیدن پرتره زنان برایم سخت است. من مردها را بهتر می‌شناسم و با آنها راحت‌تر هستم، به همین دلیل در به تصویر‌کشیدن آنها آزادانه‌تر عمل می‌کنم. به نظرم مردها با چهره‌هایشان کمی راحت‌ترند، در حالی‌ که زن‌ها بندرت از پرتره‌شان راضی‌ می‌شوند. در سبک‌هایی‌ که کار می‌کنم، بیشتر تمایل به این دارم که چین و چروک، برجستگی‌ها و غم صورت افراد را پیدا و رویشان تمرکز بیشتری کنم. خیلی‌ از این مسائل، موارد است که زنان باب میلشان نیست تا آنها را نمایش دهم.

او در مورد گذراندن تحصیلات دانشگاهی در خارج از کشور و تاثیر آن روی بینش هنری‌اش چنین بیان می‌کند: تحصیلات ابتدایی‌ام را در شهر نیویورک آمریکا گذراندم. در آنجا وقتی حس کنند دانش‌آموزی استعداد هنری خاصی دارد به آن بها داده و آن را پرورش می‌دهند و برنامه‌های خاصی را برای او فراهم می‌کنند. در واقع تشویقی که آنها از من کردند تاثیر زیادی در من گذاشت. من تحصیلات دانشگاهی‌ام را در رشته دیجیتال آرت در دانشگاه ملی‌ استرالیا در شهر کانبرا گذراندم و در سال ۲۰۰۴ لیسانس گرفتم و با دنیای تصویر کامپیوتری انس فراوانی‌ پیدا کردم. گالری ملی‌ استرالیا یکی‌ از مکان‌های مورد علاقه‌ام بود. در آنجا با کارهای نقاشان بزرگ معاصر آشنا شدم و در فضای موزه مجذوب تابلوها شدم. دیدن کارهای هنرمندانی چون فروید و مونه تاثیر بسیاری روی من گذاشت. با این‌که با زبان هیچ مشکلی‌ نداشتم، ولی‌ در استرالیا همیشه احساس بیگانگی می‌کردم و اصلا میلی به ماندن نداشتم. با این حال استرالیا به نظر من عرفان خیلی‌ خاصی‌ دارد. در آرامش و سکوت آنجا من شاید مهلت پیدا کردم به ‌درون خودم نگاه عمیق‌تری بیندازم. اما علاقه‌ای ندارم خارج از کشور نمایشگاه برگزار کنم. من ایران را برای زندگی انتخاب کردم و انرژی هنری‌ام را از ایران می‌گیرم و دوست دارم آثارم را در ایران نمایش دهم.

سلمان خوشرو، متولد ۱۳۶۲ در تهران است. او سال‌های ابتدایی تحصیلات خود را در نیویورک سپری و در سال 83 لیسانس خود را در رشته هنر دیجیتال از دانشگاه ملی‌ استرالیا دریافت کرد. او در سه دنیای متفاوت زندگی و پرسه‌هایش در موزه‌های متروپولیتن و گالری ملی‌ استرالیا تجربیات ارزنده‌ای برایش ارمغان آورد. او ایران را منبع الهام هنرش یافت و سرزمین مادری را برای سکونت دائمی انتخاب کرد. سلمان خوشرو تاکنون در سه نمایشگاه انفرادی عکس حضور داشته و نمایشگاه حاضر در گالری طراحان آزاد اولین نمایشگاه نقاشی او محسوب می‌شود. این نمایشگاه در گالری طراحان آزاد واقع در میدان فاطمی، میدان گل‌ها، میدان سلماس، پلاک ۵ دایر است.

سجاد روشنی‌ /‌ گروه فرهنگ و هنر