مالزیایی‌ها جذب حمام فین شدند

اما اوایل امسال که مسوولان گردشگری خبر از برنامه های کوتاه مدت و بلند مدتی بسیار برای پذیرایی از میلیون ها گردشگر خارجی دادند و راهکارهایی هم برای آن ارایه کردند که موضوع کاملا رنگ و بوی جدید و البته جدی تری را به خود گرفت.

یکی از این راهکارهای ارایه شده توسط دست اندرکاران گردشگری ایران حضور در نمایشگاههای بین المللی گردشگری در گوشه و کنار این کره خاکی برای معرفی تمام عیار جاذبه های گردشگری ایران بود.

هرچند این روش یعنی شرکت در نمایشگاههای گردشگری تاکنون از سوی برخی کشورهای گردشگرپذیر به عنوان راهکاری بسیار مناسب برای جلب نظر گردشگران بازار هدف در اقصی نقاط جهان مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مناسبی هم از این نسخه حاصل شده است، اما باید دید که آیا این نسخه برای همه کشورها یکسان تجویز شده یا همکاری مسوولان دولتی و خصوصی گردشگری و البته برنامه ریزی آنها، با شرکت در این نمایشگاهها به نتیجه خواهد رسید و رونق گردشگری آن کشور را به ارمغان می آورد؟

در این زمینه امسال شاهد خبری بسیار امیدوارکننده از سوی مسولان گردشگری ایران بودیم که اعلام کردند ایران قصد دارد در اکثر نمایشگاههای بین المللی صنعت گردشگری جهان حضوری پررنگ داشته باشد، فارغ از تعداد نمایشگاههای اعلام شده توسط مسوولان، باید بدانیم که بسیاری از این نمایشگاهها از درجه و رتبه بسیار بالایی در این صنعت برخوردار هستند اما برخی دیگر کاملا محلی بوده و زیاد مورد توجه دیگر کشورها نخواهد بود بنابراین صرفا شرکت در تمامی نمایشگاهها تضمینی برای موفقیت نیست بلکه باید از جایگاه آن نمایشگاه نیز به خوبی مطلع و بازتاب حضور در آن را نیز بررسی کنیم. به هر حال هرچه باشد این تصمیم در نگاه اول بسیار دلگرم کننده و البته بیانگر همت مسئولین برای رونق گردشگری ایران بوده است.

یکی از این نمایشگاهها  که خوشبختانه از جایگاه مناسبی هم در سطح جهان برخوردار است نمایشگاه گردشگری مالزی بود که چندی پیش در این کشور برگزار شد و ایران نیز به عنوان یکی از شرکت کنندگان فعال این نمایشگاه در آن حضور داشت و به گفته مسوولان ایرانی توانست نظر بسیاری از دست اندرکاران ، فعالان صنعت گردشگری و البته ماجراجویان مالایی را به خود جلب کند.

از این رو مصاحبه ای را با بهزاد خاکپور رایزن اقتصادی سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشور مالزی که در واقع مسوول هماهنگی و حضور ایران در این نمایشگاه بود گفت و گویی صمیمانه داشتیم تا نظرش را درباره صنعت گردشگری کشورمان و نتیجه شرکت ایران در این نمایشگاه بدانیم. بدون تردید مطالعه این مصاحبه برای دست اندرکاران صنعت گردشگری ایران که قصد حضور در دیگر نمایشگاههای مشابه سراسر دهکده جهانی را دارند خالی از لطف نخواهد بود.

 نقش رایزنان اقتصادی ایران در توسعه صنعت گردشگری کشورمان چیست؟

سفارت خانه ها بویژه در شرایط کنونی ایران نقش مضاعفی در حفظ و توسعه مناسبات تجاری کشورمان با سایر کشورهای جهان دارند. در صورتی که سارمان میراث فرهنگی در همکاری با وزرات امور خارجه بتواند ظرفیت های گردشگری ایران را همراه نقاط قوت و ضعف به اطلاع رایزنان اقتصادی ایران در سفارت خانه های کشورمان برساند و همچنین بر اساس مدل از قبل پیش بینی شده، برنامه مشخصی را با تخصیص بودجه مناسب به اجرا در آورد، شاهد توفیقات بسیار خوبی در استفاده از ظرفیت های بسیار مناسب سفارت های ایران در سراسر جهان در خصوص جلب گردشگران خارجی و در نهایت رونق اقتصاد گردشگری کشورمان خواهیم بود.

آیا رایزنان فرهنگی نیز در این زمینه امکان همراهی دارند یا خیر؟

شاید به طور مستقیم خیر. اما هر تلاش هوشمندانه ای در جهت ارتقا و معرفی تمدن و فرهنگ ایران، خارج از کشور، می تواند به طور غیر مستقیم به توسعه تجارت و مناسبات میان ملتها از جمله گردشگری که خود به عنوان صنعتی درآمدزاست کمک کند.

به عقیده شما گردشگری ایران تا موفقیت جذب حدود هفت و نیم میلیون گردشگر (به گفته مسوولان گردشگری ایران) چقدر فاصله دارد؟

از مبانی و استدلال هایی که منجر به ارائه این رقم شده بی اطلاع هستم. اما به عنوان کسی که اطلاع اندک و تجربه محدودی در این حوزه دارم، رسیدن به این اعداد را دور از انتظار می دانم. ورود این تعداد گردشگر به معنی آن است که روزانه باید چندین هزار گردشگر خارجی را بتوانیم اسکان دهیم که این رقم بدون در نظر گرفتن گردشگران داخلی است. تا جایی که می دانم هرگاه یک یا دو کنفرانس بین المللی همزمان و یا یک نشست بزرگ بین المللی در تهران برگزار می شود، با مشکل اقامت هیأت های رسمی در پایتخت روبرو هستیم چه رسد به دیگر نقاط ایران که بدون تردید امکانات اقامتی کمتر از تهران در اختیار دارند. فراموش نمی کنم که چند سال پیش، برای یک هیأت رسمی ترکیه، قادر به پیدا کردن اتاق در هتل و یا حتی مسافرخانه ها در تهران نشدیم و به ناچار هیأت مزبور شب را در منزل دیپلمات ترک به سر برد. آیا ظرف سه سال گذشته تحولی در زیر ساختارهای کشور پدید آمده است؟ شخصا معتقدم چنانچه نتیجه تمام تلاش های ما به خصوص در باره کشور مالزی منجر به اعزام سه تا پنج هزار گردشگر مالزیایی در یک دوره شش ماهه آبان 91 تا اردیبهشت 92 (که فصل گردشگری مالزی است) بشود، گام بسیار بزرگی برداشته ایم. این عدد برای دوره قبلی یعنی (آبان 90 تا اردیبهشت 91) کمتر از چند صد گردشگر بوده است.

آیا سفارت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل خدمت شما سیستمی مبنی بر ثبت خاطرات گردشگرانی که از ایران بازدید کرده اند دارد یا خیر؟

خیر، با این حال متعاقب اعزام یک هیأت متشکل از مدیران ارشد 21 شرکت تور و تراول مالزی به ایران، به سرپرستی رئیس اتحادیه تور و تروال مالزی و معاونان ایشان (خرداد ماه 1390) پرسشنامه های نسبتا دقیق و جامعی تهیه و اطلاعات بسیار مهمی از نتایج سفر و نقاط قوت و ضعف گردشگری در ایران از منظر خبرگان گردشگری مالزی تهیه گردید که راهنمای خوبی برای برنامه ریزی های ما بوده و خواهد بود. هرچند این کار را برای گردشگران عادی انجام نداده ایم اما با توجه به اهمیت ثبت خاطرات گردشگران برای جلب نظر بیشتر تازه واردها می توان این موضوع را به عنوان راهکاری برای توسعه گردشگری ایران در بازارهای هدف دانست.

به نظر شما حذف روادید بین دو کشور چه تاثیری برای توسعه گردشگری آنها دارد؟

مالزی عملا با تغییر قوانین خویش ورود گردشگران ایرانی و بسیاری از کشورها را به خاک خویش سهل و راحت نموده است. شاید معطلی ورود به مالزی در فرودگاه های این کشور عمدتا از ورود ایرانیان به زادگاهشان یعنی ایران راحت تر است. این کشور اخیرا فرمهایی ثبت اطلاعات شخصی، پرواز و محل اقامت و .. را هم حذف نموده است. بنابراین گردشگران به رایگان و براحتی می توانید وارد مالزی شود. اما در مقابل کماکان رویه قابل اعتمادی در خصوص ورود گردشگران مالزی به ایران نداریم. دادن روادید در فرودگاه های کشور اطمینان بخش نیست و بعضا در مواردی، گردشگران معدود مالزیایی که قصد ورود به کشور را داشته اند از فرودگاه بازگردانده (دیپورت) شده اند! همچنین فاقد ظرفیت کافی برای صدور ویزای فرودگاهی به هیآت های 30 تا 50 نفره هستیم و این کار وقتگیر و ملال آور خواهد بود. پس نیازمند طراحی جدید و اطمینان بخش در این حوزه هستیم. البته لازم به یادآوری است که ایران در صدد وضع قوانین جدیدی برای تسهیل حضور گردشگران خارجی در ایران بخصوص در زمینه صدور ویزا یا حذف قانون دریافت ویزا بوده است.

حضور ایران در نمایشگاههای بین المللی گردشگری واقعا تاثیری داشته یا اینکه می توان راهکارهای جایگزینی به جای صرف هزینه های کلان و موازی کاری در این نمایشگاهها یافت؟

قبلا هم گفته ام که اساسا معتقد نیستم که حضور درنمایشگاه ماتا یا هر نمایشگاه دیگری، به تنهایی تأثیر شگرفی بر جای خواهد گذاشت. اما معتقدم مجموعه تلاش های انجام گرفته از سوی سفارتخانه های ایران که با حمایت و همراهی سازمان میراث فرهنگی و استانهایی مانند اصفهان و از همه مهمتر اتحادیه تورگردانان بازار هدف صورت می گیرد در نمایشگاههای گردشگری می تواند نتایج خوبی را به نمایش بگذارد. حضور در نمایشگاه ماتا هم اقدام بسیار خوبی بود که قطعا بدون آن، تلاش ها برای اعزام گردشگران مالزیایی به نتایج مورد نظر نمی رسید. این موضوع را می توان به دیگر نمایشگاه ها نیز تامیم داد.

به نظر شما اهمیت جاذبه سازی در صنعت گردشگری ایران چیست؟

در واقع در معرفی امکانات و فرصت های گردشگری کهن کشورمان به مردم جهان کار جدی انجام نداده ایم چه رسد به ساختن جاذبه های نوین. به عنوان مثال در یک دو سال گذشته کجا و در کدام رسانه بین المللی - اعم از تلویزیون، رادیو، نشریات تخصصی و ....) به معرفی جاذبه های گردشگری ایران پرداختیم. مالزی قریب 460 میلیون دلار در سال صرف معرفی خویش و تگ لاین Malaysia, Truly Asia می کند. تا جایی که اطلاع دارم از سال 1388 کاری در خصوص معرفی ایران به عنوان یک مقصد گردشگری صورت نگرفته است.

آیا جاذبه های باستانی ایران تا ابد برای جلب گردشگران کافی خواهد بود؟

بله میراث باستانی ما موضوعی است که تا ابد به عنوان یکی از جذاب ترین موارد، نقش مهمی برای جلب گردشگران بین المللی بویژه از کشورهایی که گردشگران آنها از معلومات عمومی بالاتری برخوردارند، خواهد بود. هرچند در مورد گردشگران مالزیایی باید بگویم، آنها بیشتر علاقمند به طبیعت کشورها هستند و شیفته مناظر طبیعی هستند تا تاریخ و به همین دلیل مثلا از حمام فین کاشان که بیشتر دارای مناظر زیبایی است (محوطه باغ اطراف)، بسیار بیشتر از تپه سیلک یا موزه ارزشمند ایران باستان خوششان می آید. بنابراین باید بازار هدفمان را به خوبی بررسی کنیم و متناسب با سلیقه گردشگرانش به آنها بسته پیشنهادی مناسب ارایه کنیم . اما جاذبه های باستانی ایران برای عده کثیری از گردشگران بین المللی جذاب و شناخته شده است.

جایگاه صنعت گردشگری ایران در اقتصاد کشورمان چیست؟

در حال حاضر شاید نقش دست چندم داشته باشد. اما در مالزی که نهمین مقصد گردشگران جهان بوده و در سال 2011 بیش از 24 و نیم میلیون گردشگر جذب نموده است به عنوان دومین منبع درآمدی این کشور محسوب می گردد. هرچند این مقایسه زیاد کاربردی نباشد اما می تواند بیانگار توان اقتصادی صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها باشد که ایران هم از آنها مستثنی نیست.

اهمیت سرمایه گذاری خارجی در گردشگری ایران چیست؟

بسیار مهم و اساسی است مشروط بر اینکه محقق گردد. این سرمایه گذاری ها معمولا با حمایت موسسات پولی و مالی جهان مانند بانک ها صورت می گیرد و به دلیل شدت فشارها، این موسسات حتی اگر مایل باشند، عملا امکان چندانی برای نقش آفرینی در این حوزه ندارند. اما بسیاری از سرمایه گذاران خصوصی علاقمند به این موضوع هستند و به عقیده من اگر واقعا شرایط را فراهم کنیم راهکارهای مناسبی هم برای رفع موانع بین المللی هم به دست خواهیم آورد.

آیا واقعا ایران برای مسافران و گردشگران جاذبه ای خاص دارد؟

قطعا و بی تردید پاسخ مثبت است. ایران علیرغم محدودیت ها و مشکلات فرا رویش( منظور کارشکنی و تحریم های یکجانبه)، کماکان یکی از ارزشمندترین مقاصد گردشگری جهان است و به قول معروف سفر و علاقه بشر به گردشگری را نمی توان تحریم کرد.

آیا واقعا در آمد صنعت گردشگری ایران در صورت موفقیت توان جایگزینی صنعت نفت را دارد؟

 اطلاع دقیقی از آمارها ندارم و علاقه ای به گمانه زنی ندارم چراکه این موضوع با اما و اگر های زیادی مرتبط است. بی تردید گردشگری یک از حوزه هایی است که برای تمام ملتهای جهان به عنوان یک منبع بزرگ درآمد و اشتغال زایی مورد توجه قرار داشته و در ایران نیز به همین دلایل می بایست مورد توجه مقتضی قرار گیرد. همانطور که می دانید گردشگری را جدیدا به عنوان صادرات نامرئی کشورها معرفی کرده اند بنابراین با این تعریف می توان به پتانسیل بالای مالی آن رسید که قطعا در اقتصاد و درآمد ملی کشورهای جذاب و گردشگرپذیر بی تاثیر نیست.

صنعت هتلداری ایران با استانداردهای جهانی چقدر فاصله دارد؟

 از نظر نیروی انسانی و مدیریت نیارمند آموزش های جدی هستیم. هتلهای معدودی دارای کادر آشنا به زبان انگلیسی هستند. در بسیاری از هتل های چهار و پنج ستاره ایران هنوز یک بروشور راهنما داخلی هتل به زبان انگلیسی وجود ندارد بنابراین کارهای بسیاری هستندکه در این زمینه باید انجام دهیم و کادر مناسبی را توسط موسسات علمی و آکادمیک گردشگری داخلی یا خارجی پرورش دهیم که ظاهرا مدتی است این موسسات فرهنگی وآموزشی در کشورمان بسیار فعال شده اند.

نقش خطوط هوایی در موفقیت گردشگری کشورها چه بوده؟

طبیعتا در مورد کشورهای غیر همجوار، ارتباط هوایی مهمترین راه تبادل گردشگر است. به عنوان مثال هم اکنون سه شهر ایران با بیش از 10 پرواز مستقیم به پایتخت مالزی مرتبط هستند. هرچند که قریب به اتفاق مسافران این خطوط را گردشگران ایرانی تشکیل می دهند، اما می توان تاثیر وجود تاثیر وجود پروازهای مستقیم به مقاصد گردشگری جهان را به چشم دید.

آیا نمایشگاه مالزی و حضور ایران در آن موفقیت آمیز بوده؟

بهتر است این موضوع از شرکتهای ایرانی حاضر در نمایشگاه، سازمان میراث فرهنگی و بویژه اتحادیه تور و تروال مالزی (مالزی) و شرکتهای مالزیایی که با طرف های ایرانی مذاکره داشته اند سوال شود. با این حال عرض می کنم که گام بلند و موفقیت آمیزی بود و شاید به نوعی اولین تجربه سفارت خانه های ایران برای ورود همه جانبه به تمام عرصه های (حتی فنی) گردشگری بود.

پیشنهاد شما برای ایران جهت شرکت در نمایشگاههای مشابه سراسر جهان چیست؟

نسخه واحدی وجود ندارد. هر چند در کلیت موضوعات یکی هستند اما رمز موفقیت در دانستن و توجه به کلیات نیست. آنچه باعث توفیق است توجه به جزئیات و مختصات هر کشور و ملت و مقررات کشور مورد نظر است و مثلا در مالزی فقط شرکتهایی که متعلق به اتباع مالزی هستند می توانند اقدام به اعزام گردشگران در این کشور نمایند و اتباع حقیقی و حقوقی خارجی، حتی اگر در مالزی شرکتهای به ثبت برسانند قادر به این کار نیستند. من حتی حضور ایران در نمایشگاه بعدی را به شکل کنونی به صلاح نمی دانم و معتقدم باید طراحی جدیدی منطبق با دستاوردهایمان داشته باشیم. مثلا در این فکرم که سازمان میراث فرهنگی به جای دادن غرفه ها به شرکتهای ایرانی، غرفه ها را به طور نیمه بها در اختیاز شرکتهای مالزیایی قرار دهد که پکیج های گردشگری ایران را در نمایشگاه عرضه کنند، البته موضوع نیازمند بررسی بیشتر است.

عقیده شخصی شما در باره ارایه تخفیف برای جلب گردشگران به ایران چیست؟ آیا این نسخه ای مناسب برای رونق گردشگری ایران است یا خیر؟

به طور کلی با دادن سوبسید موافق نیستم. بویژه اینکه کارهای بهتری می تواند صورت بگیرد. ورود گردشگر به ایران با طراحی ها و اعمال مدیریت های کارشناسی می تواند بسیار ارزان شود. مشکل کنونی بالا بودن هزینه ی گردشگری برای خارجیان در ایران نیست. قیمت ها مناسب است بویژه با نوسانات برابری ارزهای خارجی این روزها در بازار داخلی ایران، این هزینه تا حدی بسیار ارزان هم هستند. مشکل ما فقدان یک ریال یا دلار هزینه تبلیغ کشور در خارج است. مشکل ما فقدان نیروی انسانی آموزش دیده و فعال است. اما به هر حال، بدیهی است که کاهش هزینه های اقامت گردشگران بویژه در دو سال اول برای تثبیت موقعیت ایران بسیار مهم است. شاید برای یک بازار مانند مالزی، اگر در دو یا سه سال اول این تخفیف ارائه شود تا فرصت معرفی جاذبه های گردشگری ایران به مردم مالزی مهیا گردد و به اصطلاح بازار گرم شود، به صلاح باشد، اما بلند مدت به عقیده من خیر.

با توجه به موفقیت کشور مالزی در صنعت گردشگری آیا همکاری هایی بین دو کشور و استفاده از تجربیات آنها صورت گرفته یا خیر؟

بله تاکنون سه کمیته فنی گردشگری در طی سه سال اخیر میان دو کشور برگزار شده و توافقنالمه های همکاری هم بین دو دولت به امضا رسیده است. وزیر گردشگری مالزی سال گذشته از ایران دیدار کرد و در تدارک برنامه ریزی برای سفر  دست اندرکاران دولتی صنعت گردشگری کشور به مالزی هستیم.

نقش بخش خصوصی در تضمین موفقیت صنعت گردشگری ایران چیست؟

بدیهی است نقش دولت سیاست گذاری و طراحی است و قائدتا بار اصلی کار گردشگری بر عهده بخش خصوصی است که در راستای مقررات به این امر اهتمام خواهند داشت.درست مانند آنچه در مالزی یا قریب به اتفاق کشورهای دیگر جهان صورت می گیرد.

به عقیده شما دولت چه نقشی را برای آینده گردشگری ایران باید به عهده داشته باشد؟

سیاست گذاری، تبلیغ مسقیم و حمایت از برنامه های تبلیغی شرکتهای خارجی برای فروش پکیج های ایران و برگزاری تورهای آشنا سازی و تسهیل برقراری ارتباط میان شرکتهای ایرانی و خارجی. ما در سفارت، پس از مذاکرات بسیار متعدد و رایزنی با ماتا و برخی شرکتهای تور و تروال مالزیایی و شرکتهای مشاور تبلیغاتی، تبلیغ گردشگری ایران در شش حوزه از جمله تبلیغات خیابانی (بنرها و بیلبوردها)، رادیو و تلویزیون (مانند شبکه های تخصصی سفر و گردشگری)، روزنامه ها عمومی و نشریات تخصصی، مساعدت به تبلیغ پکیج های ایران (مانند ترکیه که نیمی از هزینه تبلیغات شرکتهای مالزیایی برای اعزام گردشگر به ترکیه را پرداخت می کند)، تبلیغات آنلاین در فضای اینترنت و .... را با هزینه های معادل 248 هزار دلار طراحی و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تقدیم کردیم.

آیا آماری از تعداد گردشگران ایرانی که از مالزی بازدید کرده اند در دست دارید؟

در سال 2011 قریب 135 هزار گردشگر ایرانی از مالزی بازدید کرده اند که رقمی در حدود 280 میلیون دلار در این کشور هزینه نموده اند.

طی سال 2012 میلادی چند نفر مالایی از ایران بازدید کرده اند؟

به عنوان گردشگر، شاید چند صد نفر!

هزینه هر گردشگر در مالزی بطور متوسط چقدر برآورد شده است؟

به هر حال آمار همیشه در حال تغییر است ولی به طور متوسط یک گردشگر در مالزی 830 دلار در سال 2011 هزینه نموده است.

هزینه اقامت و گردشگری هر نفر مالایی در ایران چقدر برآورد شده است؟

برای یک تور یک هفته ای با هتل های سه ستاره، بسته ها (همراه با بلیط رفت برگشت و یک بلیط هوایی داخلی) در حدود 3500 رینگیت معادل تقریبی 1130 دلار است. (قیمت ها مربوط به آبان 1391).

عماد عزتی