صنعتی که هنوز استاندارد نشده است

با پیگیری هر یک از اخبار مطرح شده به این واقعیت می رسیم که اکثر کشورهای جهان حتی با کمترین جاذبه گردشگری در تلاش برای به دست آوردن سهم بیشتری از درآمد حاصل از آن  هستند.

همگی می دانیم که گردشگری به گفته بسیاری از مسئولان داخلی و خارجی حتی در بدترین شرایط اقتصادی جهان با رشد مطلوبی مواجه بوده و در برخی کشورها در آمد حاصل از آن حتی توانسته اقتصاد منطقه را از فروپاشی نجات دهد.

با درنظر گرفتن این موضوع، گردشگری و اقتصاد همراهش خود را در جایگاه ویژه ای با دو پیامد مهم به دهکده جهانی معرفی کرده است که هر کدام از این ویژگی ها، نیازمند توجهی جدی برای پایدار ماندن رشد و درآمدزایی این صنعت سبز خواهد بود.

اولین ویژگی این که جامعه جهانی، گردشگری را با توجه به این امتیازات کنونی، صنعت شناخت و آن را جزو موتور محرکه اقتصادی مناطقی خاص از جهان به دنیای تجارت معرفی کرده است اما دومین یا اصلی ترین اتفاقی که باعث شد توجه بسیاری به این صنعت نوظهور به عنوان صنعتی سبز جلب شود لقب صادرات نامرئی در کشورهای گردشگر پذیر بود.

عنوانی که نیازمند رعایت استانداردهایی خاصی برای جلب نظر بازارهای خارجی و البته داخلی است و مسئولیت سنگینی را برعهده فعالان عرصه گردشگری گذاشت.

مسئولیت مطرح شده اینگونه است که همگی می دانیم، طبق قوانین تجارت بین الملل برای صادرات یا واردات، محصولات مورد معامله باید دارای استانداردهای ویژه ای باشند تا از سوی کشور پذیرنده اجازه ورود به بازار هدف را دریافت کنند بنابراین حالا که صنعت گردشگری به عنوان صادرات نامرئی در تجارت بین المللی شناخته شده است رعایت و در نظر گرفتن اصولی خاص و استاندارد در این زمینه برای ارایه دهندگان خدمات گردشگری نیز الزامی است.

استانداردهایی که به گفته بسیاری از فعالان این عرصه نه فقط برای جذب گردشگران خارجی بلکه در رونق گردشگری داخلی کشورها نیز مفید خواهد بود. از این رو بسیاری از شرکت ها و کشورهای گردشگرپذیر سعی کردند استانداردهایی را برای خدمات گردشگری خود تعیین کنند که در سطح دهکده جهانی قابل قبول و استناد باشد.

به عنوان مثال در صنعت هتل داری و رستورانها این استاندارد باعث اعطای ستاره هایی به این مراکز شده است، بطوری که هر یک از این ستاره ها تضمین کننده کیفیت و البته خدمات ارایه شده در مرکز گیرنده نشانه ها است و هر چه این ستاره ها بیشتر شود دلگرمی و اطمینان استفاده کننده نیز به حداکثر رسیده و حاکی از استانداردی بسیار قوی در خدمات است.

اما ایران به عنوان هفتمین کشور پرجاذبه دهکده جهانی با جاذبه هایی منحصر بفرد خود اگر چه پتانسیل بسیار خوبی درصنعت گردشگری را در اختیار دارد و سازمان ها و ارگانهای زیادی را در این زمینه به خود مشغول کرده است ولی هنوز خدمات گردشگری خود را در استانداردی مشخص به بازارهای هدف معرفی نکرده است ، در واقع گردشگری ایران هنوز مهر استاندارد جهت صادرات نامرئی خود را دریافت نکرده است.

مشکل کجاست؟

این موضوع باعث شده تا سوال هایی بسیار مهم در ذهن دست اندرکاران گردشگری کشورمان یا در برخی مواقع بازارهای هدف شکل گیرد که می پرسند مشکل کجاست که تاکنون استاندارد مهر تایید خود را به خدمات گردشگری ایران نزده است؟ سوالی که دکتر ایمانی خوشخو به عنوان کارشناس اقتصاد گردشگری اینگونه به آن پاسخ داده است: تا زمانی که ایران گردشگری را به عنوان صنعت نشناخته است، نمی توان برایش استانداردی در نظر گرفت.

وی متعتقد است شاید بهترین راه برای رسیدن به استانداردی مشهور در سطح جهان بخصوص برای گردشگری ایران ابتدا برندسازی دقیق برای این صنعت پویا است. اگر بتوانیم برندی مناسب برای گردشگری ایران تولید کنیم طبیعی است که این برند در ذهن گردشگران بازار هدف نمایانگر استانداردی مشخص درباره گردشگری ایران خواهد بود.

با همین پیش فرض نیز برندهای مختلفی برای گردشگری ایران و خدمات آن معرفی و کم و بیش دربازارهای هدف از آنها دفاع شده است ولی هنوز هم مبحث استانداردسازی در صنعت گردشگری و صنایع وابسته آن زیاد در کشورمان جدی گرفته نشده و بطور کلی متولی مشخصی در این زمینه برای صادرات نامرئی ایران تعیین نشده است.

این خلاء که کم کم به نوعی بحران برای آینده گردشگری ایران می توان از آن یادکرد در صورت عدم رسیدگی واقعا  می تواند صنعت گردشگری کشورمان با این همه پتانسیل اشتغالزایی و البته ارز آوری را به حاشیه براند.

اگرچه این مهم باعث شد تا برخی دست اندرکاران خصوصی گردشگری ایران دست به ابتکار عمل و برگزاری اولین کنفرانس استاندارد سازی در صنعت گردشگری و صنایع وابسته کشورمان بزنند اما هنوز این گروه و دست اندرکاران دولتی در این باره به توافقی نرسیده اند و پرونده گردشگری ایران هنوز بلاتکلیف روی میز استاندارد باقی مانده است به راستی چه کسی می تواند متولی این امر یعنی استانداردسازی صنعت گردشگری ایران باشد و چرا این مهم که نبود استانداردی مشخص برای گردشگری کشورمان خسارت جبران ناپذیری را به ارمغان خواهد آورد  جدی گرفته نمی شود؟

به عقیده دبیر کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، مسعود شیرین کلام، ارایه خدمات استاندارد یکی از اصلی ترین موضوعات برای جلب نظر گردشگران به ایران است و نبود استانداردی مشخص برای خدمات گردشگری ایران باعث شده تا ایران از جایگاه واقعی خود در دهکده جهانی و البته صنعت سبز گردشگری بازبماند.

پس، امیداریم اولین کنفرانس استاندارد سازی صنعت گردشگری و صنایع وابسته که حاشیه های فراوانی هم داشت آخرین گام نباشد بلکه زمینه ساز همکاری تنگاتنگ در بخش های دولتی و خصوصی صنعت گردشگری کشورمان باشد.

عماد عزتی