به شهر‌شعر‌درآی و بهشت دیگر بین

شیراز را اغلب مسافران، با چهره نوروزی‌اش به خاطر دارند؛ شلوغ و پرازدحام در کنار همه زیبایی‌هایش، اما بوی بهارنارنج را در باغ‌های خلوت و سرسبز اردیبهشت شیراز می‌توان با تمام وجود استشمام کرد، اعتدال و دلپذیری هوایش را تنها با قدم زدن در کوچه باغ‌های قصرالدشت، چمران، ساحلی و ارم می‌توان حس کرد و می‌توان بی‌هیچ ازدحامی، به خلوت عصرانه یا شبانه و شاید صبحگاهی حافظش دل سپرد. ساعت‌ها و لحظات آرامش‌بخش بهار شیراز که هوش از سر آدمی می‌برد را با هیچ چیز نمی‌توان جایگزین کرد.

هتل‌ها در این زمان خلوت‌اند و با کمترین نگرانی جانبی، سفر دل‌انگیز و خاطره‌انگیزی را می‌توان تجربه کرد، عرقیات تازه از خیابان ناصرخسرو خرید و فالوده شیرازی را بدون انتظار در صف طولانی، در گرمای مطبوع ظهر مزه کرد. می‌توان در بازار وکیل هزار تو چرخید و کوله‌باری از سوغات و ادویه به همراه آورد، البته برای آنان که اهلش هستند، وگرنه سرک کشیدن به سراهای بازار، بی‌هیچ خرید هم خالی از لطف و جاذبه نیست و در همسایگی‌اش، مسجد وکیل، حمام وکیل، مدرسه خان و غروبش در شاهچراغ نمازی گزاردنی و دو گام از خود دور شدن.

هرچند اغلب، نام‌های اماکن تاریخی، باغ‌ها و دیدنی‌های شیراز را چه در داخل شهر و چه در اطراف آن شنیده‌ایم، اما فهرست‌وار هر یک را مختصر معرفی می‌کنیم تا اگر اردیبهشت را به آن دیار گذرتان افتاد، جایی از قلم نیفتد؛ پس از زیارت شاهچراغ و خلوت با حافظ، سعدی و خواجوی شیراز، ‌گذاری داشته باشید بر:

در زمان کریم‌خان زند از سال ۱۱۷۲ تا ۱۱۹۳ هجرى قمرى در شیراز بناهایى ساخته شد که به بناهاى وکیل معروف است؛ این مجموعه شامل مسجد، بازار، حمام و آب‌انبار است که در محله درب شاهزاده شیراز واقع شده‌اند.

مسجد وکیل داراى صحن بزرگ، سردر مجلل و ایوان‌هاى بزرگ و وسیع است. این مسجد با کاشى‌هاى معرق زیبا همراه با گل و بوته اسلیمى و کتیبه‌هاى متعدد تزئین شده است. بازار وکیل جنب مسجد قرار دارد و به صورت صلیبى شامل یک رشته بازار شمالی ـ جنوبى و یک راسته شرقی ـ غربى است. در محل تقاطع بازارها چهارسوق بزرگ و زیبایى قرار دارد که گبند بزرگ و مرتفعى آن را در زمره شاهکارهاى معمارى قرار مى‌دهد. این بازار شامل سراهاى بزرگ و متعددى است.

حمام وکیل در غرب مسجد وکیل قرار دارد و سردر آن مزین به کاشیکارى دوره قاجار است. آب‌انبار پشت حمام واقع شده و داراى منبعى بزرگ و عمیق است. روى آب‌انبار بادگیر مرتفعى است که کار تهویه را انجام مى‌دهد.

باغ جهان‌نما در کنار دروازه قرآن که ساختمان آن در دوره کریم خان زند مرمت و تجدیدبنا شد، از تفرجگاه‌های دیدنی شیراز است.

باغ دلگشا که نزدیک آرامگاه سعدی واقع است، در دوره تیمور از باغ‌های مهم و تفریحی شیراز بود. قدمت این باغ به دوره ساسانی نسبت داده شده و ساختمان موجود در آن، متعلق به دوره قاجاریه است. این باغ در اردیبهشت، فصل چیدن بهار نارنج، بسته است.

باغ عفیف‌آباد با وسعتی حدود 127 هزار مترمربع در تقاطع خیابان عفیف‌آباد و ستارخان قرار دارد. این باغ در دوره صفویه از باغ‌های مهم و گردشگاه پادشاهان بود. در میان این باغ که گلشن نیز نامیده می‌شود، عمارتی دو طبقه، آب‌نماها و زیرزمین وجود دارد که طبقه زیرین آن، موزه جنگ است.

باغ ارم که بنا و سردر آن از دوره قاجاریه به جای مانده، زیباترین باغ شیراز است. گل‌های زینتی و گونه‌های متنوع گیاهی موجود در این باغ، آن را به باغ گیاه‌شناسی دانشگاه شیراز تبدیل کرده است.

در محله قدیمی بالاکفت شیراز که امروزه خیابان لطفعلی‌خان زند از آن می‌گذرد و در ضلع غربی نارنجستان قوام، عمارتی زیبا قرار دارد که متعلق به خاندان قوام‌الملک بوده و به خانه زینت‌الملوک معروف است. این عمارت که به فاصله یک کوچه از نارنجستان قوام قرار گرفته و به وسیله یک راه زیرزمینی به آن مرتبط است، «اندرونی قوام» و محل رفت و آمد محارم به آنجا بوده است و شامل 20 اتاق تودرتو است. این اتاق‌های تودرتو دارای یک طبقه زیرزمینی بزرگ هستند که امروز تبدیل به موزه مفاخر فارس شده است. این بنای باشکوه، از دوره قاجاریه با تالار آینه‌ای بی‌نظیر و قدمتی 150 ساله است که از آثار برجای مانده از دوره قاجاریه است. اتاق‌های این بنا در طبقه اول به یکدیگر راه دارند، به گونه‌ای که می‌توان بدون واردشدن به حیاط، از جنوبی‌ترین اتاق به شمالی‌ترین آنها راه پیدا کرد.

در 138 کیلومتری شمال شهر شیراز، در جاده آسفالته آباده به شیراز، کمی دورتر از جاده امروزی، (حدود 3 کیلومتر) به بقایای شهری می‌رسیم که از سازه‌های باستانی بر جای‌ مانده از دوران هخامنشی است. پاسارگاد در دشتی به ارتفاع ۱۹۰۰ متر از سطح دریا و با مساحت تقریبی 15 در 20 کیلومتر در حصار کوهستان واقع شده است. بنای اصلی این مجموعه میراث جهانی پاسارگاد، قبر کوروش کبیر است که سکویی ۶ پله‌ای است با قاعده مربع مستطیلی به وسعت ۱۶۵ مترمربع. اتاقی کوچک به وسعت 7/5 مترمربع که سقف، شیب بامی دارد و ضخامت دیوارهایش به 1/5 متر می‌رسد.

یکی از مهم‌ترین و زیباترین آثار باستانی سرزمین فارس است که آثار مهمی از دوران عیلامی، هخامنشی و ساسانی را در خود جای داده است. در دل این کوه قبر چند نفر از پادشاهان هخامنشی نهفته است که از راست به چپ به خشایارشا، داریوش کبیر، اردشیر اول و داریوش دوم منسوب هستند.

در برابر کوه نقش رستم، در قسمتی گود، ساختمان مکعب بسیار زیبایی قرار داد که آن را کعبه زرتشت، پیامبر ایران باستان می‌نامند. این اثر تاریخی و دیدنی در 6 کیلومتری تخت‌جمشید و در جاده جدید مرودشت ـ شیراز قرار دارد.