«نوواک» از هیچ‌کس نمی‌ترسد

جوکوویچ در راه فتح پیکارهای اخیر یو.اس. اوپن در نیویورک، در نیمه‌نهایی، فده‌رر سوئیسی و در فینال، نادال اسپانیایی را شکست داد. جوکوویچ به واقع سال 2011 در 6 نوبت در فینال‌های مختلف در برابر نادال ایستاده و هر شش مسابقه را برده است. در پایان یو. اس. اوپن، جوکوویچ که او را با نام مختصر و مخفف «نوله» صدا می‌زنند صاحب رکورد خیره‌کننده 64 برد و فقط 2 شکست در سال 2011 بود و در 10 تورنمنت قهرمان شده بود. جوکوویچ به واقع به جمع نادری پیوسته که توانسته‌اند در یک سال حداقل 3 گرنداسلم از 4 گرنداسلم این ورزش را ببرند. جمع نادری که بیورن بورگ و متس ویلاندر سوئدی، دان باج آمریکایی، راد الیور استرالیایی و البته فده‌رر و نادال را هم شامل می‌شود. ویلاندر یکی از اعضای جمع طلایی فوق که اقتدارش در دهه 1980 بود و در عمرش 7 گرنداسلم را برد،‌ بیست و اندی سال بعد از آن دوران و در شروع پاییز 2011 درباره جوکوویچ که تاکنون در 4 گرنداسلم قهرمان شده است، می‌گوید: «این نکته کاملا آشکار است که نوواک امسال در قیاس با سال‌های قبلی حداقل یکی دو کلاس بالاتر آمده است. شاید عنوان شود که او فقط سوار بر یک موج طلایی است و روی دور افتاده، اما اگر هم چنین باشد، این دور انگار به این زودی‌ها تمام نمی‌شود.»

جوکوویچ که پیشتر گرنداسلم‌های اوپن استرالیا و ویمبلدون را برده و تنها در نیمه‌نهایی اوپن فرانسه در مقابل فده‌رر کم آورده بود، در همین مرحله در اوپن آمریکا در فلاشینگ مدوی نیویورک در برابر همین رقیب 31 ساله و راست دست به دردسر جدی افتاد، ولی با این که ابتدا 2 بر صفر عقب افتاد و بعد از تساوی (2 ـ 2) کردن بازی در ست پنجم نیز یک هیچ پوینت (امتیاز آخر مسابقه) را به حریف سوئیسی خود بخشید، اما هرگز ناامید نشد و آنقدر جنگید که حریف پرتجربه‌ترش خسته و فرسوده شد و برخلاف نوله پایداری لازم را نشان نداد. بدتر از همه این که نوواک در فینال دچار گرفتگی عضلانی در قفسه سینه و همچنین درد کمر شد و نیاز به پزشک پیدا کرد و فقط با کمک‌های پزشکی و تزریق داروی ضد درد به وی بود که توانست سرپا و هوشیار شود و ست چهارم و سرنوشت‌ساز را با نتیجه یکطرفه 1 ـ 6 از نادال ببرد و کار را تمام کند. برای نادال 25 ساله رنج بزرگ تازه‌ای فراهم آمد زیرا وی 9 هفته پیش‌تر فینال ویمبلدون را نیز به جوکوویچ واگذار کرده بود و با این حساب امکان کسب دو عنوان تازه در گرنداسلم‌ها را با کمترین فاصله زمانی از دست داده و اگر جوکوویچ نبود، در هر دو تورنمنت قهرمان می‌شد. نادال با پیشینه فتح 10 گرنداسلم هنوز از جوکوویچ بسیار پیش است و فده‌رر با فتح 16 تورنمنت بزرگ چهارگانه از هر دو جلو است اما این نوله است که امسال بر تنیس حکمرانی کرده است. جوکوویچ می‌گوید: «در این سطح متعالی از تنیس و در تورنمنت‌های بزرگ، بارها پیش می‌آید که با رقبای اصلی خود مسابقاتی سنگین و طولانی داشته باشید و فتح این بازی‌ها به شما اعتماد به نفس لازم را می‌بخشد و باور می‌کنید که می‌توانید قهرمانی شوید و در نتیجه مزایا و فواید این رقابت‌ها برای شما غیرقابل وصف خواهد بود. برای خود من نوعی تحول روحی در یکی دو سال اخیر به وجود آمد. شاید در این مدت تغییر مهمی در بازی و سیستم کار من به وجود نیامده باشد و من همان ضرباتی را در زمین‌های تنیس می‌زنم که پیشتر می‌زدم. تفاوتی که ایجاد شده، نوع نگرش من و مثبت‌تر شدنم است. در گذشته ضربات مهم و کلیدی در یک مسابقه را بد می‌زدم، در نتیجه بازنده می‌شدم، اما حالا آنها را بهتر و کم نقص‌تر می‌زنم. منظورم مسابقات اصلی و سنگینی است که در مراحل نهایی تورنمنت‌های بزرگ برگزار می‌شود. در گذشته صبر می‌کردم تا رقبایم در این مراحل اشتباه کنند و گاه شجاعت این را که خودم با زدن ضربه‌های محکم کار را تمام کنم، نداشتم و چون مردد بودم. وقتی هم که ضربه را می‌زدم آن را بد می‌نواختم و امتیاز از دست می‌رفت. با آن روحیه نمی‌شد مرد اول تنیس جهان شد. اینک که آن فضا رفته و به درستی و در لحظات مقتضی ریسک می‌کنم و به سمت توپ یورش می‌برم، آن کار ممکن است.»

با روحیاتی از این دست بود که جوکوویچ اوایل تابستان امسال رتبه اول را در جدول جهانی تنیس مردان از نادال گرفت و با این که این رقیب بزرگ اسپانیایی پس از آن یورش‌های جانانه برای ساقط کردن وی و پس گرفتن رتبه اولش داشته،‌ اما نتوانسته است این کار را صورت بدهد. با توجه به شرایط موجود و مدت نه‌چندان زیاد باقی‌مانده از سال 2011 بعید است که این امر پیش از اتمام امسال صورت پذیرد.

شکی نیست که جنگندگی جوکوویچ در کنار فن بالای او و قدرت ضرباتش، سلاح‌های اصلی او برای خارج ساختن تنیس از وضعیتی بوده که آن را به درستی عصر «راجر ـ رافا» در اشاره به نام‌های کوچک این دو تنیسور سوئیسی و اسپانیایی می‌خواندند. حتی با احتساب 3 قهرمانی جوکوویچ در 4 گرنداسلم آخر، در 34 گرنداسلم اخیر فقط 2 بار روی داده که فینالی شکل بگیرد که نه فده‌رر در آن حاضر باشد و نه نادال. حتی با احتساب فتوحات اخیر نوله، در 32 گرنداسلم آخر در 26 مورد، همین دو تنیسور قهرمان شده‌اند و به جز نوواک، تنها مارات سافین روسی و فوان مارتین دل پوترو آرژانتینی این نوار و روند فوق‌العاده را قطع کرده‌اند.

جوکوویچ حس و شم یک استراتژیست برجسته را هم در تنیس یافته است. در فینال رقابت‌های اخیر یو.اس.اوپن وقتی وی حس کرد بر اثر گرفتگی‌های عضلانی در نقاط مختلف بدنش قادر به زدن ضربات دلخواه خودش نیست کوشید با تغییر نقشه‌هایش به جای تاکید بر ضربات قدرتی، دقت درایوهای خود را بیشتر کند و از آن جا که در دو ست آخر از سرعت کارش کاسته شده بود، سعی داشت تکلیف هر پوئن را سریع‌تر روشن کند و هر رالی را در کوتاه‌ترین زمان ممکن پایان بخشد. او احساس کرده بود که نادال به سبب مصدوم نبودن، از وی قوی‌تر است و اگر بحث استمرار و استقامت پیش بیاید، او را از صحنه به در خواهد کرد و هرچه مسابقه طولانی‌تر شود، به ضرر او خواهد بود.

نادال نیز متوجه تغییر استراتژی حریف و تاثیر مثبت آن در مسابقه مذکور شد و گفت: «در فصلی که به پایان آن نزدیک شده‌ایم مقابله با جوکوویچ غیرممکن است. باید او را تحسین کرد و به وی تبریک گفت و شاید آنچه او در این سال انجام داده، غیرممکن باشد.»

البته واقعیت این است که رادلیور تنیسور مافوق فنی استرالیا، آن چپ دست جادویی در سال‌های 1962 و 1969 هر چهار گرنداسلم تنیس را برد و اگر در آن حد فاصل حرفه‌ای نمی‌شد و تنیس آماتوری را که در آن زمان گرنداسلم‌ها را هم دربرمی‌گرفت، رها نمی‌کرد، به جای داشتن پیشینه فتح 11 گرنداسلم، حداقل 25 بار در این‌گونه مسابقات قهرمان شده بود. جوکوویچ هم این دفاعیه را از خویش دارد که کلاس و دشواری مسابقات کنونی تنیس بسیار بالاتر و بیشتر از آن سال‌هاست. کار او از این به بعد سخت‌تر هم خواهد شد، زیرا هرچند فده‌رر رو به افول است، نادال و اندی ماری اسکاتلندی او را راحت نخواهند گذاشت و داویدنکو، فرر و دل پوترو هم خطرناکند.

سال پیش نادال با وضعیتی درست مثل نوواک در این فصل، 3 گرنداسلم را فتح کرده و از قضا در فینال یو.اس.اوپن، جوکوویچ را شکست داده بود. وقایع آن سال به نوواک نشان داد به اندازه کافی جری و ماجراجو نیست و از امتیازات بزرگ می‌ترسد. یک سال بعد او ویژگی‌هایی دارد که 180 درجه متفاوت با آن زمان است و پاداش آن نه فقط کسب عنوان مرد اول تنیس 2011 بلکه تبدیل شدن به کاندیدای نخست عنوان مرد سال ورزش جهان (با احتساب تمامی رشته‌ها)‌ است و حتی نزدیک‌ترین رقبا و بدخواهان او معترفند که وی سزاوار این لقب است.

تنیسور مردد، لرزان و گاه ترسوی صربستانی حالا از هیچ‌کس نمی‌ترسد و بشدت تاخت و تاز می‌کند.