سعیده دلال علیپور‌‌ /‌‌ جام‌جم تبریز

غربت دوشاب

استان آذربایجان شرقی به دلیل دارابودن آب و هوای خاص و همجواری با استان‌ها و کشورهای دیگر دارای تنوع آداب و رسوم قومی و قبیله‌ای بوده و به تبع آن مردمان این دیار، فولکلور و آداب و رسوم بسیار متنوعی دارند.
کد خبر: ۳۶۲۹۹۶

از جمله این آداب که رابطه زیادی با آب و هوا و محصولات کشاورزی آن دارد مراسم مخصوص دوشاب‌پزان است.

مردم این دیار بخصوص روستاییان ساکن در شهرستان‌هایی چون ملکان، بناب، اسکو و... همه ساله از اواخر شهریور تا پایان فصل برداشت انگور با شیوه‌های خاص خود به تهیه محصول دوشاب که همان مربای سنتی امروزی است، اقدام می‌کنند؛ البته این مراسم امروزه در حال فراموشی است.طرز تهیه دوشاب از انگور جذابیت خاصی دارد به طوری که برای تهیه این ماده شیرین، باغداران پس از تلاش یک روزه برای استحصال آب انگور، در دمادم غروب آفتاب آب انگور به دست آمده را با نوعی خاک سفید رنگ مخلوط می‌کنند.

این خاک زلالی خاصی به شیره انگور می‌بخشد و غلظت شیرینی آن را افزایش می‌دهد. با گذشت 24 ساعت خاک ته نشین شده و شیره زلال انگور برای پخت از خاک ته نشین شده جدا و برای جوشاندن به ظروف مخصوص ریخته می‌شود. پس از جوش آمدن شیره انگور، دوشاب برای مصرف آماده می‌شود.البته مصرف این محصول مقوی در آذربایجان تا همین چندسال پیش که هنوز انواع و اقسام مرباها وارد خانه‌های این خطه نشده بود چشمگیر بود، اما با ورود انواع مرباها و حضور آنها در سفره شهروندان و روستاییان دوشاب را به حاشیه رانده و هر روز بیش از پیش مردم را با آن غریبه کرده است.

مشکلات دوشاب پزان

غربت «دوشاب» نزد نسل جوان امروز بویژه زنان جوان آذربایجان به حدی است که استفاده از آن جنبه دارویی پیدا کرده یا به موارد خاصی همچون خوردن کاهو، محدود شده است.با این حال ساکنان شهرهای جنوبی آذربایجان شرقی با تمام قوا برای صیانت از تولید دوشاب به عنوان بخشی از میراث اقتصادی و فرهنگی خود، تلاش کرده و سالانه ده‌ها تن دوشاب در این مناطق تولید و به بازار مصرف عرضه می‌کنند.

اما تولیدکنندگان دوشاب که نقش حاملان فرهنگی را برعهده دارند از مشکلات بی‌شمار سر راه تولید این ماده غذایی، گلایه‌ها می‌کنند.

ادهمی، مسوول تعاونی روستایی آروق و یکی از تولید کنندگان دوشاب در شهرستان ملکان در خصوص مشکلات دوشاب ملکان اظهار کرد: بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مشکل تولید کنندگان دوشاب در این شهرستان مربوط به عرضه و فروش آن به متقاضیان و مصرف کنندگان است.

وی افزود: متاسفانه در این خصوص علی‌رغم اقدامات و تلاش‌های ما کار اساسی صورت نگرفته است.ادهمی فروشگاه‌ها و مراکز خرید عمده را بهترین مکان برای فروش دوشاب تولید کنندگان ذکر کرد و گفت: به منظور فروش محصول دوشاب لازم است با فروشگاه‌های معتبر قرارداد ببندیم که این کار به دلیل نبود بازاریاب و وسیله نقلیه، تاکنون صورت نگرفته است.

محمدی، مسوول امور بانوان جهاد کشاورزی شهرستان ملکان نیز از عدم همکاری تولید کنندگان گلایه کرد و گفت: متاسفانه با وجود این‌که مسوولان اداره جهاد کشاورزی نهایت همکاری را با این تولید کنندگان دارند، اما آنها آن طور که باید از خود همت و تلاش نشان نمی‌دهند. به‌طور مثال به منظور حمایت از تولید کنندگان و بالابردن کیفیت راندمان فروش، دستگاه بسته‌بندی ترشیجات و شوریجات خریداری شده و در اختیار آنها قرار داده‌ایم. همچنین مجوز بسته‌بندی برای کل محصولات کشاورزی که بانوان تولید می‌کنند دریافت کرده و در اختیار آنها قرار داده‌ایم.وی افزود: هرچند مصرف این محصول باارزش غذایی هنوز هم بین خانواده‌های روستاییان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است اما با این حال به دلیل بازاریابی بسیار ضعیف، عدم شناساندن ارزش غذایی به خانواده‌ها بخصوص شهروندان نسل جدید و نیز قیمت تمام شده بالا مصرف آن بسیار کمرنگ شده و متاسفانه اگر وضع به همین منوال بگذرد شاید تا چند سال دیگر شاهد مصرف آن بین شهرنشینان نباشیم.

فقدان کارخانه بسته بندی

محمدی با انتقاد از نبود حتی یک کارخانه بسته‌بندی دوشاب در ملکان گفت: در شرایطی که بیش از 20 درصد از محصول سالانه انگور شهرستان ملکان برای تولید دوشاب مصرف می‌شود، اما متاسفانه مسوولان ما حتی در پیدا کردن زمین مورد نظر برای احداث کارخانه با ما مشارکت ندارند.

رحمانی، رئیس جهاد کشاورزی ملکان نیز با توجه به این‌که شهرستان ملکان یکی از قطب‌های مهم تولید انگور بوده و همه ساله بیش از 60 تن دوشاب تولید می‌کند اما به علت نبود بسته‌بندی مناسب، بخش عمده‌ای از آن به مصرف خانواده‌ها رسیده و بقیه به صورت فله‌ای در گالن‌های 10 یا 20 لیتری به بازار عرضه می‌شود.وی تاکید کرد: باتوجه به این‌که تولید دوشاب در این شهرستان جزو طرح‌های اولویت‌دار جهاد کشاورزی است در صورتی که بخش خصوصی، قصد سرمایه‌گذاری در زمینه تولید و بسته‌بندی دوشاب در ملکان را داشته باشد از طریق اعطای تسهیلات از آنها حمایت می‌کنیم.مدیرجهاد کشاورزی ملکان ادامه داد: در این رابطه حتی از اعطای زمین در شهرک صنعتی که تمام زیرساخت‌های آن آماده می‌باشد دریغ نمی‌کنیم، اما متاسفانه از زمان اعلام آمادگی جهاد کشاورزی مبنی بر حمایت از بخش خصوصی، هیچ گونه متقاضی نداشته‌ایم.

همچنان که گفته شد تولید دوشاب در آذربایجان شرقی تنها خاص شهرستان ملکان نیست بلکه در شهرستان‌های دیگری چون اسکو و بناب نیز این محصول تولید می‌شود.

امینی یکی از تولید کنندگان این محصول در اسکو، دوشاب تولیدی این شهرستان را منحصر و خاص اسکو ذکر کرد و گفت: در شهرستان اسکو در آخرین مرحله تهیه دوشاب تولیدکنندگان مقداری شکر به آن اضافه می‌کنند تا به عنوان مواد نگهدارنده عمل کند و بعد از این مرحله و غلیظ شدن کامل، شیره آن را در کوزه‌های بزرگ می‌ریزند تا خنک شده و با نام دوشاب به بازار عرضه شود.وی افزود: در کارگاه ما این محصول بسیار مقوی حدود دو سال است که به صورت نیمه صنعتی و کاملا بهداشتی در بسته‌بندی‌های مدرن تهیه می‌شود. اما باتوجه به این‌که متراژ کارگاه ما کوچک است مهر استاندارد به محصولات ما نمی‌خورد و به همین دلیل تولیدات ما به خارج از کشور صادر نمی‌شود.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها