به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، یکی از عوامل اصلی متفاوت بودن حال و هوای انتخابات ریاست جمهوری دهم با دیگر انتخابات‌های برگزار شده در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، همان برنامه‌های مناظره‌ای بود که در آستانه انتخابات برگزار شد و البته نقاط ضعفی هم داشت که رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین خطبه نماز جمعه بعد از انتخابات، به آنها اشاره کردند.
ایشان در همان خطبه، مناظره‌های تلویزیونی را ابتکاری مهم و جالب ارزیابی کردند و افزودند: باید با حذف عیوب و نکات منفی مناظره‌ها، آنها را ادامه داد تا همه افراد و مسوولان خود را در معرض نقد و انتقاد و پاسخگویی ببینند.
بر اساس همین فرمایشات رهبری، با فاصله گرفتن از انتخابات ریاست جمهوری دهم و آرام شدن نسبی فضای کشور، شاهد دور جدیدی از مناظره‌های تلویزیونی هستیم. البته در این مدت هم گاه و بیگاه مناظره‌هایی برگزار می‌شد، ولی شاید بازتاب آنها به اندازه مناظره‌هایی که در این شب‌ها پخش می‌شود، نبوده باشد. در برنامه‌ای که با عنوان رو به فردا از شبکه سوم سیما پخش می‌شود تاکنون از برخی چهره‌های سیاسی هر دو جناح کشورمان برای مناظره دعوت شده است. البته این برنامه در آغاز آنچنان چالشی نبود و در بعضی برنامه‌ها کارشناسانی که هر دو تقریبا هم نظر بودند شرکت داشتند که به عنوان مثال می‌توان به برنامه‌ای با حضور عباس سلیمی‌نمین و مرتضی نبوی اشاره کرد. اما رفته رفته این برنامه که شب‌های فرد پخش می‌شود روند چالشی تری به خود گرفت و از جمله آنها می‌توان به مناظره دکتر علی مطهری، نماینده مجلس با وحید جلیلی، روزنامه‌نگار یا مناظره مهدی کلهر، مشاور رئیس‌جمهور با دکتر محمد خوش‌چهره، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی اشاره کرد. در آخرین برنامه هم حسین شریعتمداری، روزنامه‌نگار و فعال سیاسی، با مصطفی کواکبیان، نماینده اصلاحطلب مجلس شورای اسلامی مناظره‌ای داشت که با استقبال فراوان روبه‌رو شد. برنامه رو به فردا به تهیه‌کنندگی علیرضا نعمتی داورپناه و توسط وحید یامین‌پور اجرا می‌شود و به نظر می‌رسد با ادامه این مناظرات بتوان گام بزرگی در شفاف‌سازی فضای سیاسی کشور برداشت.
حضرتی: اقدام صدا و سیما جای تشکر دارد
مدیر مسوول روزنامه اعتماد با تاکید بر این‌که دامنه مهمانان مناظره‌ها باید به بزرگی جمهوری اسلامی باشد، گفت: با انجام مناظره‌هاست که زهر اتفاقات رخ داده گرفته می‌شود و افکار عمومی نسبت به مسائل روشن می‌شود.
مدیر مسوول روزنامه اعتماد گفت: همه می‌توانند مباحث کشور را در صدا و سیما مطرح کنند، زیرا با این اتفاق و انجام مناظره‌ها است که زهر اتفاقات رخ داده گرفته می‌شود و افکار عمومی نسبت به مسائلی که اتفاق می‌افتد روشن می‌شود و اقدام صدا و سیما جای تشکر دارد.
سبحانی‌نیا: مناظره‌ها می‌توانست مانع رفتارهای خشونت‌گرایانه شود
نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم در خصوص مناظره‌های اخیر رسانه ملی گفت: باید از صاحبنظرانی در این برنامه‌ها دعوت شود که برای برون رفت از مشکلات پیشنهاد داشته باشند و تنها به نفی اقدامات انجام شده نپردازند.
حسین سبحانی‌نیا در گفتگو با مهر افزود: مناظره‌ها پیش از این باید مورد توجه قرار می‌گرفت و قطعا اگر پیش از این مردم با بیان نظرات دو طرف آشنا می‌شدند، بسیاری از رفتارهای خشونت گرایانه اتفاق نمی‌افتاد، هرچند که هنوز هم فرصت برای تنویر افکار عمومی باقی است و با بهینه کردن این مناظره‌ها می‌توان بسیاری از سوالات مردم را پاسخ گفت.
چهره‌های شاخص به مناظره دعوت شوند
اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم با بیان این‌که استفاده از شخصیت‌های برجسته طیف‌ها در مناظره‌ها به تقویت این برنامه‌ها کمک می‌کند، افزود: نکته‌ای که باید خیلی به آن اهمیت داد این است که مناظره کنندگان منافع ملی را در نظر بگیرند و بر نظر شخصی خود جدای از منافع ملی تاکید نداشته باشند.
کوثری گفت: باید دقت کنیم درمناظره‌ها بازگشت به عقب نداشته باشیم، مساله انتخابات تمام شده و بهتر است به مسائل دیگر توجه کنیم.
جامعه به این مناظره‌ها نیاز دارد
مرتضی نبوی، عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین در بیان این‌که آیا روند مناظره‌های تلویزیونی که این روزها از صدا و سیما، پخش می‌شود مطلوب است؟ گفت: در زمان حاضر این مناظره‌ها با توجه به استقبال مردمی، مورد تایید است و این نشان می‌دهد جامعه به این مناظره‌ها نیاز داشته است. وی در گفتگو با مهر افزود: برای تکمیل این مناظره‌ها باید از نمایندگان تفکرات مختلف و کسانی که در چارچوب قانون و نظام حرکت می‌کنند دعوت شود.
مناظره‌ها مبتنی بر نظرات همه مردم باشد
علیرضا محجوب، عضو فراکسیون اقلیت مجلس هم گفت: مناظره‌ها باید مبتنی بر آرا و نظرات همه مردم باشد تا احساس کنند نظراتشان در صفحه‌ای که متعلق به همه آنان است به نمایش گذاشته شده است. لازم نیست نظرات مطرح در این مناظره‌ها حتما نظرات گروه‌ها و جریانات باشد، از نگاه مردم هم باید به مسائل نگریسته شود و این نظرات از زبان دعوت شدگان به مناظره، بیان شود.
محجوب تاکید کرد: باید از همه طیف‌های حاضر در کشور که رسمیت دارند در این مناظره‌ها استفاده شود.
مهدی سنایی، دبیرکل فراکسیون اقتدار ملی مجلس نیز با اشاره به پخش مناظره‌های تلویزیونی گفت: وقتی بخشی از جامعه دیدگاهش در رسانه ملی منعکس می‌شود این موضوع تاثیر روانی دارد و در ایجاد آرامش و ثبات در جامعه تاثیرگذار است.
سنایی گفت: مناظره‌های فعلی، یک تجربه‌ای است و چنانچه در جامعه انعکاس و بازتاب خوبی داشته باشد، خود به خود گسترش خواهد یافت و می‌تواند زمینه حل مشکلات را فراهم کند، زیرا دراین صورت همه گروه‌ها حرف خود را زده‌اند.
مناظره شریعتمداری و کواکبیان
در آخرین مناظره صورت گرفته در بر نامه« رو به فردا»، حسین شریعتمداری مدیر مسوول روزنامه کیهان و مصطفی کواکبیان مدیر مسوول روزنامه مردم سالاری و نماینده مجلس شورای اسلامی، به بیان دیدگاه‌های خود درباره ریاست جمهوری دهم و حوادث پس از آن پرداختند.
به گزارش واحد مرکزی خبر، کواکبیان که در جایگاه نماینده جریان اصلاحطلب صحبت می‌کرد، در ابتدای این برنامه که با عنوان «رو به فردا» از شبکه 3 سیما پخش می‌شد ضمن تقدیر از صدا و سیما گفت: برگزاری این گونه برنامه‌های مناظره هرچند دیرهنگام بود، اما بالاخره به فرمایش رهبر معظم انقلاب در 29 خرداد مبنی بر این‌که مناظره‌ها ادامه یابد، عمل شد.
شریعتمداری، مدیر مسوول روزنامه کیهان در ادامه برنامه زنده رو به فردا با بیان مثالی به تشریح برخی مسائل بعد از انتخابات پرداخت و گفت: یک موقع شما از پنجره نگاه می‌کنید و می‌بینید یکی محکم زد توی گوش یکی دیگه واقعا ناراحت می‌شوید، حق هم دارید ولی اگر به شما بگویند این کسی کهتو گوشش خورده با دشنه، فرد دیگری را کشته است قضاوت شما متفاوت می‌شود.
مدیر مسوول روزنامه کیهان ادامه داد: مُر قانون مبین این است که اگر در قانون برای این موارد عنوان مجرمانه‌ای وضع شده که شده، باید به آن عمل شود، در ضمن در این میان باید به بعضی خودسری‌ها هم واقعا رسیدگی شود.
شریعتمداری با تاکید بر این‌که اول باید مرز مشخص شود، گفت: آقای کواکبیان که بنده به ایشان ارادت دارم، اشاره کرد که من سخنگوی هیچ کس نیستم ولی خب جنابعالی در این مدت از یک جریان خاص حمایت می‌کردید و روزنامه تان هم در اختیار این جریان خاص بوده است.
وی در ادامه با بیان این‌که بنده دلایل قطعی دارم که ماجرا از بیرون حمایت و از بیرون مدیریت می‌شود و در درون، کسانی از آن مدیریت بیرونی پیروی می‌کردند، افزود: ما که غیبگو نیستیم، پس چرا مرحله به مرحله پیش بینی کردیم.
کواکبیان: معتقدم با وجود ساختارهای نظارتی در انتخابات تقلب نمی‌شود
کواکبیان افزود: من همواره معتقد بوده و هستم در این نظام و با این ساختار نظارتی، تقلب در این انتخابات نمی‌شود و اگر قرار بر تقلب بود، من الان در مجلس نبودم، اما در عین حال برای آینده باید قانون به شکلی اصلاح شود که کارهایی نظیر حمایت یک عضو حقوقدان شورای نگهبان از نامزدی خاص امکان پذیر نباشد.وی خطاب به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گفت: شما بایک سازوکاری تایید صلاحیت شدید و وارد انتخابات شدید و باید تا آخر با همین ساز و کار پیش بروید.در ادامه مناظره مدیر مسوول کیهان و دبیرکل حزب مردم سالاری دربرنامه تلویزیونی «روبه فردا» کواکبیان گفت: من واقعا از آقای ضرغامی تشکر می‌کنم، واقعیت این است که این مناظره‌ها بسیار خوب است.
کواکبیان در ادامه با تاکید بر این‌که باید بر اساس سازوکار پیش رفت، گفت: این‌که همه روِسای جمهور قبلی را یا وابسته به آمریکا بدانیم یا آنها را سران فتنه قلمداد کنیم که دیگر کسی نمی‌ماند، حتی آقای محسن رضایی که خودش کاندیدایریاست جمهوری و سرباز ولایت بوده است، مورد اتهام قرار می‌گیرد.
شریعتمداری با طرح این سوال که چرا آقایان اغتشاشات پس از انتخابات را محکوم نکردند، تصریح کرد: بحث بر سر این است که چرا شماها هم محکوم نکردید و مجددا دعوت به حضور غیرقانونی کردید. وی با تاکید بر این اظهار نظر خود که سیدمحمد خاتمی تاکنون 2 بار با جورج سوروس دیدار داشته است، گفت: آقای خاتمی می‌دانند که من براساس چه سندی این حرف را می‌زنم و این را می‌دانم که آقای خاتمی بعد از ملاقات دوم با سوروس احساس کرد که کار خوبی نکرده است.
شریعتمداری افزود: من به خاطر حرمت ایشان که 2 دوره رئیس جمهور بودند وقتی تکذیبیه دادند آن را در روزنامه کیهان درج کردیم و هیچ چیزی نگفتیم.
کواکبیان در پاسخ به اظهارات شریعتمداری گفت: من از اول خط خود را جدا و موضعگیری کردم و بر اساس اعتقاداتم عمل کردم و در مقابل اهانت به امام(ره) موضعگیری کردیم. الان هم معتقدم باید همه جانبه، مسائل را ببینیم و وظایف نخبگان، بخش حاکمیتی و رسانه‌ها را جداگانه تعریف کنیم و در پی اعتدال باشیم.این نماینده اصلاحطلب مجلس افزود: من همین امروز با واسطه به آقای کروبی پیغام دادم صدور بیانیه‌های جدید، مبنا و جایی ندارد و همه باید کمک کنیم مسائل حل شود، هر چندآقای کروبی ریشه اتفاقات اخیر را به دوم خرداد نسبت داده است.وی در پاسخ به اظهارات شریعتمداری مبنی بر دیدار سیدمحمد خاتمی با جورج سوروس هم گفت: چگونه است وقتی آقای جلیلی با آمریکایی‌ها مذاکره کند، دارد منافع ملی را حفظ می‌کند اما خاتمی که 8 سال رئیس جمهور بوده اگر مذاکره کند ضربه به نظام تعبیر می‌شود؟
شریعتمداری در پاسخ گفت: مذاکره آشکار با پنهان متفاوت است.
راهکار برای آینده
مجری برنامه خطاب به کواکبیان گفت: شما برای آینده چه برنامه‌ای دارید و چه راهکارهایی را اعلام می‌کنید؟
کواکبیان در پاسخ گفت: ما قبلا هم گفتیم، مجلس هم گفته است برای بهبود اوضاع سیاسی کشور باید قدم برداریم به شرط این‌که نگوییم فلانی آمریکایی است و فلانی باید اعدام بشود، اگر قرار باشد اینها را بگوییم مشکل حل نمی‌شود.
وی افزود: آقای شریعتمداری می‌گوید بعضی‌ها مرزبندی نکردند ما می‌گوییم که باید مرزبندی می‌کردند، اما این دلیل نمی‌شود که مرزبندی نکرده‌ها را جزو عناصر خارجی بدانیم.
کواکبیان ادامه داد: بیاییم با کمک مراجع تقلید، کاندیداهای ریاست جمهوری، اصحاب رسانه، خبرگان ملت، نمایندگان ملت، وزرا، نخبگان و هرکسی که می‌تواند موثر باشد این مساله را حل کنیم.
وی با بیان این‌که نباید افرادی را که سال‌ها برای نظام زحمت کشیدند، ضدنظام معرفی کنیم، گفت: معلوم نیست دلبستگی آقای خاتمی به نظام کمتر از آقای شریعتمداری باشد.
کواکبیان با تاکید بر این‌که ما با تمام وجود طرفدار نظام، رهبری و قانون اساسی هستیم، تاکید کرد: من به عنوان یک نماینده به قانون اساسی سوگند خورده‌ام و نمی‌توانم آن را بشکنم.
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود: من در کمیسیون سیاست خارجی هستم و می‌دانم این منازعات و بگومگو‌ها چقدر به منافع ملی و اقتصاد ما آسیب زده است و به نظر من باید از بحث انتخابات بگذریم و به فردا فکر کنیم.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
دکتر محمد اسحاقی، استاد دانشگاه تهران:
محمدرضا مهدوی در گفتوگو با «جامجم»:
