در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
بیماری حرکت مشکل شایعی است که در همه سنین بروز میکند و نوعی اختلال رایج گوش داخلی است که از طریق حرکات پی در پی کشتی روی آب، حرکات ماشین، حرکت هواپیما در هوا و غیره ایجاد میشود. این وضعیت در گوش داخلی روی حس تعادل تاثیر گذاشته و باعث سرگیجه و حالت تهوع در فرد میشود. بیماری حرکت معمولا به طور ناگهانی با حالت تهوع و عرق سرد آغاز شده و منجر به تهوع و سرگیجه میشود.
سرمنشا بیماری حرکت
حرکت توسط مغز از چند طریق شناخته میشود: 1) سیستم عصبی که سیگنالهای ارسال شده از گوش داخلی را میفرستد. 2) چشمها 3) بافتهای عمیقتر سطح بدن 4) گیرندههای پوستی در نقاطی مانند پاها و باسن که احساس ساکن بودن را ارسال میکند. 5) گیرندههای عضلانی که گزارش حرکت را میدهند.
زمانی که به طور خودآگاه و دانسته حرکت میکنیم مانند زمانی که میدویم، اطلاعات ورودی از تمام این چند راه با مغز هماهنگی دارد. ولی وقتی حرکت ایجاد شده ناخواسته باشد، همانند حرکت اتومبیل، مغز با اطلاعات ورودی هماهنگی ندارد و همین عدم هماهنگی میان اطلاعات ورودی موجب بروز بیماری حرکت میشود. یعنی سیگنالهایی فرستاده میشود که با اطلاعات ورودی تطابق ندارد. به طور مثال زمانی که سوار بر قایقی هستید، گوش داخلی حرکت را دریافت میکند، ولی چشمهایتان این احساس را ندارد یا زمانی که نشستهاید و تصویر متحرکی را تماشا میکنید، چشمهای ما علائم حرکت را به مغز مخابره میکنند در حالی که گوش داخلی حرکتی را مبنی بر حرکت ارسال نمیکند یا به عنوان مثال، وقتی در اتومبیل مشغول خواندن کتاب هستید، گوش داخلی شما پیام حرکت را به مغز ارسال میکند در حالی که چشمهایتان به کتاب نگاه میکند، حرکت نمیکنند و عضلات شما هم پیام سکون را به مغز میفرستند. در این وضعیت مغز به دلیل ناهماهنگی پیامهای ارسالی کمی گیج شده و احساس عدم تعادل در سر شما ایجاد میشود. علائم شایع این حالت هم، همان طور که اشاره کردیم شامل حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، عرق سرد و احساس ناراحتی و کسالت است.
پیشگیری و به حداقل رساندن علائم
درست است که بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی به طور ناگهانی بروز میکند و گاهی از دست ما خارج است، ولی با رعایت نکاتی میتوانید مانع از بروز آن و حداقل کاهش علائم آن شوید.
1) سعی کنید در جایی بنشینید که چشم هایتان همان حرکتی را دریافت کند که بدن و گوش داخلی شما احساس میکند. به طوری که در اتومبیل سعی کنید در صندلی جلو نشسته و به تصویری دور دست نگاه کنید. این به این دلیل است که زمانی که در صندلی عقب مینشینید، چشم شما صندلی جلو را میبیند که ثابت است در حالی که گوش داخلی پیام حرکت را به مغز مخابره میکند. روی قایق، حتیالامکان روی عرشه نشسته و افق را نظاره کنید. در هواپیما، کنار شیشه نشسته و به بیرون نگاه کنید و نیز صندلی خود را روی بالها انتخاب کنید که حرکت به حداقل میرسد.
2) موقع حرکت و مسافرت مطالعه نکنید و روی صندلیهای که به پشت قرار گرفته، ننشینید.
3) در طول سفر با کسی که بیماری حرکت دارد هم صحبت نشوید.
4) از خوردن غذاهای بودار، پرادویه و چرب که با شما سازگار نیستند، قبل و هنگام سفر پرهیز کنید.
5) استفاده از آنتیهیستامینها یک ساعت پیش از حرکت میتواند در کاهش تحریک گوش داخلی و بهبود علائم حالت تهوع، استفراغ و سرگیجه و نیز پیشگیری از این حالات موثر باشد. از انواع آنتیهیستامینها میتواند به مکلیزین، بونین و درامامین اشاره کرد.
6) استفاده از چسبهای پوستی اسکوپولامین که حدودا 4 ساعت پیش از آغاز سفر به پشت گوش گذاشته میشود. این دارو به آهستگی به داخل پوست جذب میشود. ولی بلافاصله بعد از پایان سفر چسب را بردارید چون استفاده بلندمدت آن توصیه نمیشود.
7) زنجبیل به عنوان مادهای ضدتهوع بسیار در این امر موثر است. به طوری که مصرف آن یک ساعت پیش از حرکت میتواند علائم را کاهش دهد.
8) از حرکات ناگهانی سر بپرهیزید. این کار میتواند بیماری را تشدید کند. سر خود را به جایی ثابت تکیه دهید و به بیرون نگاه کنید.
9) خود را مشغول کاری کرده و ذهن خود را درگیر کنید تا از فکر بیماری دور شوید. حتی فکر کردن به حالت بیماری میتواند باعث شروع علائم و تشدید آن شود.
10) هیچ وقت به شیشه کناری خیره نشوید. بلکه نگاهتان به مسیر پیش رو باشد و سعی کنید از شیشه جلو بیرون را نگاه کنید.
11) سیگار نکشید و نزدیک فرد سیگاری قرار نگیرید.
12) در صورتی که در طول شب دچار چنین حالتی شدید یا در مکانی قرار داشتید که فاقد شیشه بود، سعی کنید چشمهایتان را ببندید و بخوابید. این کار تناقض میان پیامهای ارسالی از چشمها و گوش داخلی را برطرف میکند.
13) هوای خنک و تازه هم میتواند علائم را بسیار کاهش دهد. شیشه را پایین بکشید تا هوای خنک بیرون به صورتتان بخورد.
علائم آزاردهنده بیماری حرکت معمولا با توقف، پایان مییابد. ولی در بعضی از افراد تا چند ساعت یا حتی چند روز پس از آن طول میکشد که حالت شدید آن بیماری است. در حالت عادی این بیماری، مشکل جدی را برای فرد ایجاد نمیکند و لزومی به مراجعه به پزشک وجود دارد ولی اگر از آن دسته افرادی هستید که با هر گونه حرکتی دچار سرگیجه و تهوع میشوید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید شاید دچار نوعی اختلال در گوش داخلی باشید.
به طور کلی 33 درصد از افراد مستعد ابتلا به بیماری حرکت هستند و حدود 66 درصد دچار نوع شدید آن میشوند. به طور تقریبی حدود 50 درصد فضانوردان هم از این بیماری رنج میبرند. پس به راحتی میتوان دید که بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی چقدر شایع است! سعی کنید با راهکارهایی که اشاره شد از بروز علائم جلوگیری و به کاهش آنها کمک کنید.
ندا اظهری
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
یک نماینده مجلس:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»: