ارتباط بدون حس و صمیمیت!؟

یکی از معضلات یا پارازیت‌ها و موانعی که ارتباطات انسانی (شفاهی)‌ را در زمان حاضر و زندگی ماشینی، مخدوش کرده و آن را مورد هجوم و تخریب قرار داده و تا حدود زیادی رابطه شفاهی یا گفتگوی صمیمانه بین افراد جامعه را بویژه در جوامع توسعه‌یافته و همچنین در حال توسعه (گذار)‌ کمرنگ ساخته و از رونق و رواج آن کاسته است، مساله استفاده از پیام‌های کوتاه یا اس‌ام‌اس‌هایی است که به طور خیلی خلاصه و موجز بین افراد جامعه مبادله می‌شود و طراوت روح واقعی یک ارتباط صمیمانه و عاطفی و احساسی را از بین برده است. به عنوان مثال اگر مواردی مانند عرض تبریک، خوشامدگویی و تسلیت و اعلام خبرهای خوشحال‌کننده که همیشه تجربیات قشنگ و خاطرات دلنشینی از آنها داریم را در نظر بگیریم، مشاهده می‌کنیم که این موارد هر کدام یک ارتباط صمیمانه و دوسویه و به نوعی همزبانی و همدلی یا شریک شدن در شادی و غم یکدیگر است و عرض تسلیت شفاهی یا حضوری در کاهش آلام و غم‌ها و مصیبت شنونده نقش بسزایی دارد و عرض تبریک هم خوشحالی، شعف و شادابی پیام‌گیرنده را به طور مضاعف افزایش می‌دهد. در نتیجه انسان‌ها به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شوند؛ ولی وقتی از طریق پیامک، این نوع ارتباطات به صورت خشک، بی‌روح و رسمی انجام می‌گیرد، شادابی و اثربخشی و نتیجه نهایی را ندارد، بنابراین روابط انسانی به نحو احسن و به صورت منطقی و اصولی صورت نمی‌پذیرد.

البته پیشرفت فناوری‌‌های جدید ارتباطی را باید به فال نیک گرفت؛ اما درخصوص استفاده از هریک از ابزارهای نوین ارتباطی باید از طرف مسوولان و مراجع ذی‌ربط فرهنگ‌سازی لازم صورت بگیرد، از جمله در استفاده از S.M.S یا پیامک بیشتر از انتقال خبر یا موارد مشابه، استفاده بهینه به عمل آید.

در نوروز امسال 195 میلیون پیامک برای عرض تبریک به مناسبت سال نو در میان ایرانیان ارسال شده است؛ ولی آیا آثار و نتایج دلنشینی داشته است؟‌ آیا دل‌ها و قلب‌ها را به هم نزدیک و لبخند و تبسم لازم را ایجاد کرده؟

به هر حال مطمئن باشیم که ارتباط شفاهی حتی به وسیله تلفن‌های معمولی و ارتباط کتبی مانند ارسال کارت‌های تبریک، تسلیت، نامه و موارد مشابه نقش بسزایی در ایجاد درک، تفاهم، دوستی و صمیمیت بین مردم داشته و دارد. امید است از تلفن همراه و ارسال پیام توسط آن، یک بازنگری فکری و عملی در میان دارندگان این نوع تلفن‌ها صورت گیرد و روابط انسانی و شفاهی همچون گذشته با اصالت و صمیمیت خاص خود به منصه ظهور برسد و ارتباط انسانی بیش از این مقهور و تحت سیطره ماشینیزم قرار نگیرد و ارتباط بین افراد در جامعه به معنی واقعی کلمه دوسویه یا دوطرفه همراه با اثربخشی یا تاثیرگذاری و تاثیرپذیری به مرحله عمل درآید و انسان‌ها بیش از حال و گذشته به یکدیگر نزدیک شوند و نقاط و نکات مشترک و تشریک مساعی و انسجام اجتماعی میان آنها افزایش یابد.

امیرهوشنگ عباس‌زاده
عضو هیات علمی گروه ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی