ورزش و دیابت

ورزش باید لذت‌بخش، آرامش دهنده و مفید باشد. هر‌شخصی باید ورزش متناسب با شرایط بدنی خود را انتخاب کند.

در دیابت نوع یک ورزش‌های منظم و مداوم بسیار مفید است اما این بیماران باید بین هر وعده غذایی، تزریق انسولین و حرکات ورزشی تعادل برقرار نمایند زیرا ورزش باعث افت قند خون در حین و بعد از حرکات ورزشی می‌شود.

توصیه می‌شود حتمأ قند خون را قبل، حین و بعد از ورزش کنترل نمایند. اگر قند خون کمتر از 100 میلی گرم بود حدود 15 تا 30 گرم کربوهیدرات معادل یک عدد سیب یا نصف موز مصرف نمایند و اگر قند خون بالای 250 میلی گرم بود هیچگونه حرکت ورزشی انجام ندهند.

بهترین زمان برای ورزش، بعد از میان وعده عصر و قبل از شام است. در صورتی که علائم افت قند خون مثل لرزش، تعریق، تپش قلب، رنگ پریدگی، اختلال در بیان و سستی زانوها مشاهده گردید مایعات یا مواد شیرین مصرف کنید. از آنجایی که ورزش باعث افزایش جذب انسولین از اندام می‌شود، نباید عمده حرکات ورزشی در اندامی انجام گیرد که انسولین در آن تزریق شده است.

در دیابت نوع 2، ورزش باعث کاهش وزن، افزایش توده عضلانی و کاهش مقاومت سلول‌ها به انسولین می‌شود و لذا ورزش یکی از روش‌های اصلی درمان در این افراد می‌باشد.

در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که انسولین تزریق نمی‌کنند مصرف کربوهیدرات اضافی معمولا لازم نیست چون افت قند خون در حین ورزش کمتر اتفاق می‌افتد.

فعالیت بدنی منظم سبب کنترل وزن و قند خون، کاهش نیاز به مصرف دارو و تزریق انسولین، سلامت قلب و عروق، کاهش فشار خون و چربی خون و تنش‌های عصبی و افزایش آمادگی بدنی می‌گردد. با تقویت ماهیچه‌ها فشار کمتری به مفاصل وارد می‌شود و حداقل 3 بار ورزش در هفته برای تقویت عضلات ضروری است.

اگر تاکنون ورزش نکرده‌اید و یا بطور مرتب و روزانه حرکات ورزشی انجام نداده اید، ورزش سنگین را یک باره شروع نکنید بهتر است به حرکات ساده و سبک اکتفا کنید بخصوص افراد سالمند که خود را اغلب از تحرک محروم کرده‌اند. شنا و پیاده روی، آرامبخش‌ترین ورزش‌های شناخته شده‌اند.

بهترین برنامه ورزشی برای بیماران دیابتی شامل 10 دقیقه حرکات گرم کننده و بعد 20 دقیقه ورزش هوازی سبک و در انتها، حرکات شل کننده می‌باشد.

دقت شود در افراد دیابتی که در عروق شبکیه چشم اختلال دارند، بلند کردن وزنه‌های سنگین که فشار داخل چشم را بالا می‌برد ممنوع است و در صورت وجود مشکلاتی در حس درد و لامسه در اندام تحتانی، در هنگام ورزش به پای خود فشار وارد نکنند و پس از پایان ورزش حتمأ پای خود را از نظر بریدگی، زخم، قرمزی و التهاب وارسی کنند.

دکتر مهرانگیز توتونچی